Το φάιναλ-φορ με τη σύγχρονη μορφή του καθιερώθηκε το 1988, όταν διεκδίκησε χωρίς επιτυχία τον τίτλο του πρωταθλητή Ευρώπης, στη Γάνδη, ο Άρης των Γκάλη, Γιαννάκη, Σούμποτιτς, Ιωαννίδη. Ο θεσμός συμπληρώνει φέτος 30 χρόνια ζωής και μακροημερεύει, κωφεύοντας στις σκόρπιες φωνές που απαιτούν υιοθέτηση του συστήματος του ΝΒΑ με τις best-of-7 ή best-of-5 σειρές.
Σε αυτές τις τρεις δεκαετίες, η συμμετοχή ελληνικών ομάδων στην τετράδα ήταν όχι εξαίρεση, αλλά κανόνας. Τα 9 ευρωπαϊκά τρόπαια των Παναθηναϊκού, Ολυμπιακού είναι καθρέφτης πολύ πιο πιστός, από τις 9 απουσίες.
Φέτος, οι «κόκκινοι» και οι «πράσινοι» έφτασαν στα προημιτελικά με πλεονέκτημα έδρας, αλλά σκόνταψαν στο τελευταίο εμπόδιο πριν το Βελιγράδι. Οι μεγάλες νίκες της Ζαλγκίρις στο ΣΕΦ και της Ρεάλ στο ΟΑΚΑ ανέτρεψαν τα δεδομένα και δημιούργησαν απώλεια στήριξης, αφού το Κάουνας και η Μαδρίτη αποδείχθηκαν δύσβατο έδαφος.
Η εβδομάδα των τεσσάρων ηττών άφησε Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό εκτός νυμφώνος. Στο φάιναλ-φορ θα παίξουν ΤΣΣΚΑ-Ρεάλ και Ζαλγκίρις-Φενέρμπαχτσε. Αν μη τι άλλο, οι ομάδες μας θα «εκπροσωπηθούν» από τους …πρώην: Ομπράντοβιτς, Ιτούδης, Γιασικέβιτσιους, Σλούκας.
Ποιος φταίει για τον αποκλεισμό;
Κανείς δεν φταίει. Οι ομάδες μας έπεσαν σε αντιπάλους που αυτή την εποχή ήταν ποιοτικά ανώτεροι. Η Ρεάλ πέρασε από χίλια κύματα τον χειμώνα, με σωρεία σοβαρών τραυματισμών, αλλά εμφανίστηκε σχεδόν πλήρης την κρίσιμη στιγμή και πήρε την παραπανίσια ώθηση που χρειαζόταν με την επιστροφή του ηγέτη της, Σέρχιο Γιουλ.
Ακόμα μεγαλύτερη ζημιά έκανε στον Παναθηναϊκό το know-how έμπειρων και μπαρουτοκαπνισμένων παικτών που αγωνίζονται χρόνια στη Μαδρίτη, όπως ο Ρέγιες, ο Ρούντι και ο Τζέι Σι Κάρολ. Ο θαυματουργός τινέιτζερ Ντόντσιτς (υποψήφιος ΜVP της διοργάνωσης στα 19 του) πρόσθεσε τις τελευταίες πινελιές, αλλά δεν υπήρξε καθοριστικός στη σειρά των 4 αγώνων.
Ο Παναθηναϊκός είχε εγγενή προβλήματα (όπως η απουσία ενός δυνατού σέντερ), αλλά και πολλούς σημαντικούς παίκτες που υστέρησαν: Ρίβερς, Γκιστ, Παππά κ.α. Η αυστηρή διαιτησία προσέφερε ένα χρήσιμο άλλοθι, αλλά θα ήταν ουτοπικό να περιμένει ο Παναθηναϊκός εύνοια, με το κλίμα που είχε δημιουργηθεί τις προηγούμενες εβδομάδες.
Μετά τον αποκλεισμό, ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος δήλωσε δημόσια ότι η ομάδα του θα συνεχίσει «σε διοργάνωση που διέπεται από αρχές», αλλά η οικειοθελής αποχώρηση από την Euroleague συνοδεύεται από βαριά οικονομικά αιμορραγία. Η σκέψη για διάβημα αποκαθήλωσης του Τζόρντι Μπερτομέου προσκρούει, προς το παρόν, στην αδιαφορία των λοιπών εταίρων.
Ο Γιαννακόπουλος θα συνεχίσει τις επαφές του με τους ιθύνοντες της FIBA, ίσως και με την ευκαιρία της διεξαγωγής του φάιναλ-φορ του μπασκετικού Champions League στην Αθήνα, την ερχόμενη εβδομάδα.
Ο Ολυμπιακός έπεσε πάνω στην πιο φορμαρισμένη ομάδα της διοργάνωσης, αλλά σε μεγάλο βαθμό νικήθηκε από τα δικά του προβλήματα. Οι Πρίντεζης, Παπανικολάου, Μιλουτίνοβ, Στρέλνιεκς, Τιλί, Μπόγρης έπαιξαν σοβαρά τραυματισμένοι και έχασαν εργατοώρες που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στην πρόκριση και στον αποκλεισμό.
Αλλά η Ζαλγκίρις του δημοφιλέστατου Σάρας ήταν και προπονητικά ανώτερη, μία ομάδα μοντέλο που έκανε τους ουδέτερους παρατηρητές να αποθεώνουν τον τεχνικό της και να θυμούνται τον λιθουανικό θρίαμβο του 1999.
Τότε, στο Μόναχο, η Ζαλγκίρις του μετέπειτα «ερυθρόλευκου» Γιόνας Καζλάουσκας κατατρόπωσε τον Ολυμπιακό του Ντούσαν Ίβκοβιτς στον ημιτελικό και την Κίντερ Μπολόνια του Έτορε Μεσίνα στον τελικό. Ωστόσο, σκόρπισε στους πέντε ανέμους και έμεινε 19 συναπτά χρόνια εκτός φάιναλ-φορ.
Οι Πειραιώτες, πάλι, είναι η ίδια ομάδα που έφτασαν μέχρι την αίθουσα του θρόνου το 2017 και 2015, αλλά είχαν την ατυχία να παίξουν την τελευταία ζαριά μέσα στο σπίτι του αντιπάλου (Φενέρμπαχτσε και Ρεάλ αντίστοιχα).
Εάν είχαν επιλέξει καλύτερους ξένους φέτος, εάν έφταναν στην τελική ευθεία με λευκό απουσιολόγιο, θα έπαιζαν φάιναλ-φορ στη φωλιά του «αδελφοποιημένου» και ομόχρωμου Ερυθρού Αστέρα, σε απόσταση 10-12 ωρών οδηγήματος από τον Πειραιά.
Με όλους τους Αμερικανούς του λίγο ως πολύ λαθρεπιβάτες (Μπράουν, ΜακΛέιν, Τόμπσον, Ρόμπερτς, Ουίλτζερ) και με τη λοιπή ομάδα σακατεμένη, το στοίχημα ήταν εξαρχής χαμένο. Ο Γιάννης Σφαιρόπουλος δεν είναι μάγος.
