Η δραματουργία μιας κατάληψης

Η ομάδα που κατ(αν)έλαβε το Εθνικό Θέατρο μεταφέρει την εμπειρία της κίνησής της.

Στις 2 Απριλίου η Αφανής Συµµετοχική Εταιρεία ανέλαβε το Εθνικό Θέατρο για τρεις µέρες, έως τα ξηµερώµατα της 5ης Απριλίου. Κατά τη διάρκεια της τριήµερης ανάληψης πραγµατοποιήθηκαν δράσεις και συζητήσεις που στόχο είχαν να ανοίξουν τον δηµόσιο διάλογο για όσα απασχολούν τη θεατρική κοινότητα και βγήκαν στην επιφάνεια ακόµη πιο επιτακτικά µε την έναρξη της πανδηµίας.

Η ανάληψη του Εθνικού Θεάτρου ήταν καλλιτεχνική δράση – η δραµατουργία της πραγµατικότητας αποκάλυψε την ανάγκη να µιλήσουν άνθρωποι που συνήθως δεν τους δίνεται ένα βήµα, όπως οι σπουδαστές των δραµατικών σχολών οι οποίοι στην κεντρική συζήτηση της πρώτης µέρας µε θέµα την υποτίµηση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης έθεσαν το ζήτηµα της συνολικής αναβάθµισης των σπουδών τους. Το Σάββατο, δεύτερη µέρα της ανάληψης, στην κεντρική συζήτηση µε θέµα την υποεκπροσώπηση των γυναικών και των µειονοτήτων στο θέατρο, τη σεξουαλική παρενόχληση και τις κακοποιητικές συµπεριφορές εκπρόσωποι της Κίνησης Αναπήρων Καλλιτεχνών απηύθυναν χαιρετισµό στην πρωτοβουλία και µίλησαν για την απαξίωση και τον συνεχή αποκλεισµό τους από την εργασία και την εκπαίδευση στις τέχνες του πολιτισµού. Τέλος, την Κυριακή η συζήτηση µετατράπηκε σε κάλεσµα για τη συλλογική προετοιµασία µας για την επόµενη µέρα.

Παράλληλα, στις δράσεις «Ανοιχτό µικρόφωνο» οι επισκέπτες απαντούσαν στο ερώτηµα «Γιατί δεν γίνεται;». Το «δεν γίνεται» είναι η τυπική απάντηση που παίρνουµε κάθε φορά που προτείνουµε κάτι διαφορετικό στο ελληνικό θέατρο. Είναι η απάντηση που παίρνουν τα άτοµα µε αναπηρία όταν θέλουν να σπουδάσουν υποκριτική, οι γυναίκες που θέλουν να αναλάβουν υπεύθυνες θέσεις, οι µη ελληνόφωνοι καλλιτέχνες που θέλουν να κάνουν παραστάσεις στη γλώσσα τους και κάθε φορά που οι έµφυλες κατηγοριοποιήσεις οδηγούν στην υποεκπροσώπηση. Αν όλα αυτά «δεν γίνονται» και αποκλείονται όχι µόνο από τη σφαίρα του εφικτού αλλά και ως πιθανότητες, είναι γιατί στη θέση τους κυριαρχούν η αποσιώπηση, οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις, οι βίαιες συµπεριφορές, η κακοποίηση, ο βιασµός.

Επίσης, στο πλαίσιο των δράσεων και των συζητήσεων έγινε παρέµβαση διαδικτυακά από το Βερολίνο και την οµάδα «Σκόνη σε γκλίτερ» που το 2017 είχε καταλάβει το θέατρο της Volksbühne. Τα µέλη της οµάδας µίλησαν για την παραίτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή του θεάτρου που έγινε πριν από δέκα µέρες λόγω καταγγελιών για σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Ακόµη, καλλιτέχνες από το κατειληµµένο θέατρο Odeon στη Γαλλία έστειλαν τον δικό τους χαιρετισµό σε διαδικτυακή σύνδεση και µίλησαν για την αδιαφορία και την αδράνεια της κυβέρνησης Μακρόν για τον χώρο του πολιτισµού.

Στη διάρκεια των τριών ηµερών πάνω από 1.000 άνθρωποι επισκέφτηκαν το Ανοιχτό Εθνικό Θέατρο και συµµετείχαν στις δράσεις και τις συζητήσεις και επιπλέον στο πλαίσιο της ανάληψης είχαν την ευκαιρία για ζύµωση και συνδιαλλαγή στους διαδρόµους, στο πεζοδρόµιο, στην πλατεία απέναντι από το κτίριο, αποδεικνύοντας ότι ο φυσικός δηµόσιος χώρος είναι το κατεξοχήν πεδίο του διαλόγου. Σε αυτό το σηµείο να αναφερθεί ότι σε όλη τη διάρκεια της ανάληψης τηρήθηκαν όλα τα υγειονοµικά µέτρα στους χώρους του κτιρίου (θερµοµέτρηση κατά την είσοδο, χρήση µάσκας, τήρηση αποστάσεων κ.λπ.).

Στην οργάνωση της δράσης συµµετείχαν δεκάδες άνθρωποι σε κλίµα εµπιστοσύνης και συνεργασίας, ελπίζοντας ότι η ανάληψη θα αποτελέσει µόνο την αφετηρία µιας σειράς αντίστοιχων δράσεων. Η Αφανής Συµµετοχική Εταιρεία ευελπιστεί να συνεχιστεί και σε άλλους φυσικούς χώρους ο διάλογος για ένα θέατρο ανοιχτό, χωρίς εξαιρέσεις, χωρίς διακρίσεις, συµπεριλαµβάνοντας όλο το εύρος των εργαζοµένων στον πολιτισµό.

Η Φιλική Εταιρεία του θεάτρου

Η Αφανής Συμμετοχική Εταιρεία υλοποιεί παρεμβατικές συμμετοχικές καλλιτεχνικές δράσεις. Είναι μια μυστική καλλιτεχνική οργάνωση που πρόθεσή της είναι να προκαλέσει ταραχή στην κυρίαρχη συζήτηση για τον πολιτισμό. Ιδρύθηκε μια νύχτα του 2019 στο μπαρ Βυσσινόκηπος, εμπνευσμένη από τη Φιλική Εταιρεία. Τα μέλη της (άγνωστα στον αριθμό) είναι και θα παραμείνουν μυστικά καθ’ όλη τη διάρκεια του καλλιτεχνικού της έργου.