Σε θολά νερά εισέρχεται πλέον ο πόλεμος στη Γάζα αλλά και οι πολιτικές ισορροπίες σε επίπεδο παλαιστινιακών οργανώσεων, καθώς ο Ισμαήλ Χανίγια, ο ηγέτης της Χαμάς που δολοφονήθηκε στο Ιράν, ήταν το βασικό και κύριο πρόσωπο της διεθνούς διπλωματίας της οργάνωσης.
Ωστόσο κάτω από την εικόνα του σκληρού ηγέτη μιας οργάνωσης που θεωρείται από τη Δύση τρομοκρατική, ο 62άχρονος Χανίγια για τους γνωρίζοντες υπήρξε ένα από τα πιο μετριοπαθή στελέχη της Χαμάς σε σύγκριση με τα πιο σκληροπυρηνικά, όπως επί παραδείγματι παρουσιάζεται ο Γιαχία Σινουάρ, ο de facto ηγέτης της οργάνωσης εντός της Γάζας. Τόσο στη διεθνή κοινότητα όσο και στη Γάζα ο Χανίγια ήταν γνωστός για τη σχετικά ρεαλιστική προσέγγιση που είχε για το παλαιστινιακό συνολικά, αλλά και για το τι μπορεί η Χαμάς να πετύχει μέσα σε αυτό το πλαίσιο.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο Χανίγια ως μετριοπαθής επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης ήταν πιο ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ σε σχέση με άλλους και μάλιστα είχε δώσει εσωτερικά στους κόλπους της οργάνωσης σοβαρή πολιτική μάχη για να διαθέτει πολιτική και διπλωματική παρουσία παράλληλα με την ένοπλη αντίσταση. Ο Χανίγια σύμφωνα με τους γνωρίζοντες είχε αποδεχτεί ουσιαστικά την ύπαρξη του Ισραήλ πατώντας πάνω στην αναθεωρημένη στάση της οργάνωσης που είχε εισαγάγει ο προκάτοχός του στο τιμόνι του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Χαλέντ Μασάλ ήδη από το 2017.
Είναι προφανές ότι τόσο στο Ισραήλ όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο μετά τη δολοφονία του Χανίγια προέκυψαν ερωτήματα γύρω από τον διάδοχό του και κατά συνέπεια και για την πορεία των εξελίξεων τουλάχιστον όσον αφορά τη στάση της Χαμάς στο βασικό διακύβευμα που δεν είναι άλλο από την ισραηλινή σφαγή στη Γάζα και την επίλυση της κρίσης.
Σκληρή στάση
Ιστορικά, οι δολοφονίες ηγετών της Χαμάς οδήγησαν συχνά στην αντικατάστασή τους από πιο ακραία στελέχη, αλλά και από σημαντικές περιόδους έντασης της σύγκρουσης με την ισραηλινή πλευρά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η δολοφονία του σεΐχη Αχμάντ Γιασίν, ενός εκ των συνιδρυτών της Χαμάς και πνευματικού ηγέτη της, το 2004. Η εκτέλεσή του οδήγησε σε εκτεταμένες διαμαρτυρίες που πυροδότησαν σημαντική κλιμάκωση της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης. Η δολοφονία Γιασίν είχε έρθει μόλις τέσσερις μήνες αφότου είχε προτείνει κατάπαυση του πυρός στο Ισραήλ.
Ο διάδοχος του Γιασίν ήταν ένας άλλος από τους συνιδρυτές της Χαμάς, ο Αμπντέλ Αζί αλ Ραντίσι. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Ισραήλ, ο Ραντίσι ήταν υπεύθυνος για τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις. Σύμφωνα με την ισραηλινή πλευρά, όχι μόνο οργάνωνε σκληρά πλήγματα κατά ισραηλινών στόχων αλλά στη συνέχεια τα επικροτούσε και δημόσια. Ο Αλ Ραντίσι επίσης δολοφονήθηκε από το Ισραήλ λίγους μόλις μήνες μετά τη δολοφονία του Γιασίν, το 2004, με πυραυλικό πλήγμα από ελικόπτερα Apache εναντίον του αυτοκινήτου του.
Εν τω μεταξύ, ο Χανίγια ορίστηκε ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα μετά τον θάνατο του Ραντίσι, ενώ ο Χαλέντ Μεσάλ θεωρείτο ο πολιτικός ηγέτης συνολικά της οργάνωσης. Ο διορισμός του Χανίγια τότε είχε κρατηθεί μυστικός λόγω των προηγούμενων δολοφονιών των ηγετών της ομάδας. Η άνοδός του είχε προκαλέσει εντύπωση τότε, αφού αποτέλεσε ένα είδος ανωμαλίας στο μοτίβο της διαδοχής.
Ο Σινουάρ και ο Μασάλ
Τώρα ο θάνατος του Χανίγια θα μπορούσε ενδεχομένως να ενισχύσει πάλι τους σκληροπυρηνικούς. Μεταξύ εκείνων που φέρονται ως πιθανοί διάδοχοί του είναι φυσικά ο Γιαχία Σινουάρ. Είναι γνωστός για την ασυμβίβαστη στάση του στις επαφές με την ισραηλινή πλευρά, ενώ θεωρείται και ένας από τους βασικούς επικριτές του Χανίγια για την πολιτική κατεύθυνση της οργάνωσης. Λέγεται ότι έχει δηλώσει ανοιχτά όσο ζούσε ο Χανίγια πως ο τελευταίος ήταν εξαιρετικός στην πολιτική αλλά από πόλεμο δεν είχε ιδέα.
Ο έτερος πιθανός διάδοχος του Χανίγια είναι… ο προκάτοχός του Χαλέντ Μασάλ, ο οποίος αυτή την περίοδο είναι υπεύθυνος για το γραφείο διασποράς της οργάνωσης και για την υποστήριξη της Χαμάς από το εξωτερικό. Το βασικό θέμα που αντιμετωπίζει ο Μασάλ –έχει επιβιώσει από απόπειρα δολοφονίας με δηλητήριο από το Ισραήλ– για να επιλεγεί για τη θέση του Χανίγια και πάλι είναι οι όχι και τόσο καλές σχέσεις που διατηρεί με την ιρανική ηγεσία. Παρά ταύτα πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης και πρακτορεία ειδήσεων θεωρούν ότι αυτός θα είναι τελικά ο αντικαταστάτης του Χανίγια.
Από εκεί και πέρα, τα σενάρια που παρουσιάζονται για άλλους πιθανούς διαδόχους είναι πολλά. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η ανάληψη της θέσης από τον Μούσα Μοχάμεντ Αμπού Μαρζούκ, που ανά διαστήματα έχει αναλάβει σημαντικά πόστα εντός της οργάνωσης και έχει μια αναγνωρισιμότητα εκτός Γάζας αλλά και από τον Ζαχέρ Τζαμπαρίν, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τους Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές και αρμόδιος για τις οικονομικές σχέσεις της οργάνωσης με το Ιράν. Ο Τζαμπαρίν ήταν το δεξί χέρι του Χανίγια και θεωρείται ότι έχει καταφέρει να κερδίσει την εύνοια αρκετών στελεχών της οργάνωσης. Κατ’ ευφημισμόν τον ονομάζουν διευθύνοντα σύμβουλο (CEO) της οργάνωσης και το Ισραήλ τον θεωρεί υπεύθυνο για την εξεύρεση των οικονομικών πόρων για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Ανεξαρτήτως από το ποιο στέλεχος της οργάνωσης θα αναλάβει να καλύψει το δυσαναπλήρωτο κενό που αφήνει πίσω του ο Χανίγια, εκτιμάται ότι δύσκολα θα αλλάξει η γενική πολιτική κατεύθυνση που ακολουθεί η οργάνωση σε βασικά ζητήματα, όπως στο θέμα της ισραηλινής κατοχής. Μένει να φανεί όμως εάν το πλήγμα αυτό θα σπρώξει τη Χαμάς πιο κοντά στη σουνιτική πλευρά ή θα συνεχίσει να χαίρει της στήριξης και από τη σιιτική πλευρά του μουσουλμανικού κόσμου.
Σύνορα δεν γνωρίζουν οι «εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» του Ισραήλ
Το πλήγμα κατά στελέχους της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό ήρθε να προστεθεί στις χιλιάδες στοχευμένες δολοφονίες από τις ισραηλινές δυνάμεις
Με τη δολοφονία του ηγέτη του πολιτικού σκέλους της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη να επισκιάζει τις εξελίξεις στη Γάζα, στον Λίβανο και σε άλλα μέτωπα, επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι η τακτική των στοχευμένων δολοφονιών αντιπάλων του Ισραήλ ή των συμφερόντων του αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής που ασκεί παραδοσιακά η ισραηλινή ηγεσία (ακόμη και πριν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ).
Οι Ισραηλινοί στην πρόσφατη ιστορία τους υπήρξαν οι πρώτοι που το 2000, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα, παρουσίασαν επισήμως ένα πλάνο «εκκαθάρισης» αντιπάλων ή όπως έγινε γνωστό ένα πλάνο «προληπτικών στοχευμένων δολοφονιών». Σύμφωνα με στοιχεία που έχει παρουσιάσει σε σχετικό βιβλίο του ο ερευνητής δημοσιογράφος, συγγραφέας και βραβευμένος με Πούλιτζερ Ρόνεν Μπέργκμαν, οι υπηρεσίες του Ισραήλ προχώρησαν σε πάνω από 1.000 δολοφονίες ακριβώς πριν από το ξέσπασμα της δεύτερης Ιντιφάντα, σε 168 κατά τη διάρκειά της και σε άλλες 800 μετά.
Βία εδώ και δεκαετίες
Σε πολιτικές δολοφονίες ηγετών των Παλαιστινίων –και όχι μόνο Παλαιστινίων όπως καταδεικνύει και το άλλο στοχευμένο πλήγμα μέσα στην εβδομάδα εναντίον του στελέχους της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκρ στη Βυρητό– ή και σε μαζικές σφαγές-εγκλήματα πολέμου, που όμως είχαν χαρακτήρα μυστικών επιχειρήσεων, έχουν λάβει μέρος τουλάχιστον τέσσερις πρωθυπουργοί του Ισραήλ προτού καθίσουν βέβαια στην πρωθυπουργική καρέκλα. Κυριολεκτικά έβαψαν τα χέρια τους με αίμα οι Μεναχέμ Μπεγκίν, Γιτζάκ Σαμίρ, Αριέλ Σαρόν και Εχούντ Μπαράκ.
Γνωστές επιχειρήσεις που στήθηκαν με στόχο να πραγματοποιηθούν εκτελέσεις-δολοφονίες είναι μεταξύ άλλων η Επιχείρηση «Δαμοκλής» το 1962, η οποία στόχευε το πυραυλικό πρόγραμμα της Αιγύπτου που ανέπτυσσαν Γερμανοί επιστήμονες, οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί ότι εργάζονταν στο παρελθόν για το ναζιστικό καθεστώς, αλλά και η Επιχείρηση Οργή του Θεού που ξεκίνησε το 1973 και ολοκληρώθηκε το 1988 και είχε στόχο τους εγκεφάλους της αιματηρής επίθεσης εναντίον μελών της ισραηλινής αποστολής στους Ολυμπιακούς του Μονάχου.
Στην υποεπιχείρηση της Μοσάντ (Επιχείρηση Πηγή Νεότητας) το 1973 ηγετικό ρόλο είχε ο Εχούντ Μπαράκ, ο οποίος ντυμένος γυναίκα οδήγησε με βάρκες ομάδα 65 πρακτόρων στη Βηρυτό για να δολοφονήσουν τους εγκεφάλους της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης και στελέχη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO). Νεκροί έπεσαν οι Μοχάμεντ Γιούσεφ αλ Νατζάρ (επιχειρησιακός διοικητής της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης), ο Καμάλ Αντουάν (επιχειρησιακός διοικητής της PLO) και ο Καμάλ Νάσερ (εκπρόσωπος και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της PLO). Αντίστοιχα σχεδόν όλοι οι ηγέτες της Χαμάς και παλαιστινιακών οργανώσεων έχουν πέσει νεκροί από αντίστοιχες στοχευμένες δολοφονίες, όπως οι Αχμέντ Γιασίν, Αμπντέλ Αζίζ Ραντίσι, Σαλάχ Σεχαντέχ κ.ά.
Κατά Ιρανών
Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έχουν κατηγορηθεί για μια σειρά από αντίστοιχες επιθέσεις από το 2007 και μετά εναντίον Ιρανών επιστημόνων αλλά και στρατιωτικών. Συγκεκριμένα η αρχή έγινε με τον… θάνατο του πανεπιστημιακού καθηγητή στον ηλεκτρομαγνητισμό Αρντεσίρ Χοσεϊνπούρ (15 Ιανουαρίου 2007) που έχασε τη ζωή του στη Σιράζ δηλητηριασμένος από κάποιο αέριο (άλλοι λένε από ραδιενέργεια). Ακολούθησε η δολοφονία του καθηγητή πανεπιστημίου στη θεωρία κβαντικών πεδίων και βασικών σωματιδίων Μασούντ Αλί Μοχαμαντί (12 Ιανουαρίου 2010) στην Τεχεράνη από έκρηξη βόμβας που είχε τοποθετηθεί σε μοτοσικλέτα δίπλα στο αυτοκίνητό του και εξερράγη με τηλεχειρισμό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνέχεια του καταλόγου, αφού σειρά πήρε ο πυρηνικός μηχανικός και ειδικός στη μεταφορά νετρονίων Ματζίντ Σαχριαρί (29 Νοεμβρίου 2010) που δολοφονήθηκε από έκρηξη βόμβας που τοποθέτησαν στο αυτοκίνητό του επιβαίνοντες σε μηχανή, ενώ την ίδια μέρα ολόιδια επίθεση επίσης στην Τεχεράνη δέχτηκε και ο καθηγητής και πυρηνικός φυσικός Φερεϊντούν Αμπασί, ο οποίος όμως επιβίωσε. Ακολούθησαν η δολοφονία με όπλο από επιβαίνοντες σε μηχανή του ειδικού στη μεταφορά νετρονίων φυσικού Νταρίους Ρεζαϊνετζάντ (23 Ιουλίου 2011) και η δολοφονία του καθηγητή πανεπιστημίου και ειδικού σε τεχνικά κομμάτια της σχάσης του ατόμου Μοσταφά Αχμαντί Ροσχάν (11 Ιανουαρίου 2012) με βόμβα που τοποθετήθηκε στο αυτοκίνητό του από επιβαίνοντες σε μηχανή. Στο ίδιο πλαίσιο, το 2020, ήρθε και η δολοφονία του κορυφαίου επιστήμονα του πυρηνικού προγράμματος Μοχσέν Φαχριζαντέχ.
Τέλος, δεν μπορεί να μη σημειωθεί η πρόσφατη σχετικά επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό της Συρίας, στο οποίο δολοφονήθηκαν στελέχη των Φρουρών της Επανάστασης, πυροδοτώντας την πρωτοφανή ιρανική απάντηση με drones και πυραύλους στο Ισραήλ.
Διαβάστε επίσης
Καμπανάκι πολέμου: «Πιθανή μια επίθεση Ιράν- Χεζμπολάχ στο Ισραήλ τις επόμενες 24 ώρες» λένε οι ΗΠΑ
