Μετά την εκλογή “από την βάση” σαν προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, θεωρήθηκε ότι εδώ και πέρα είναι αυτονόητο ότι αυτή η εκλογή είναι «δημοκρατικότερη» από την παραδοσιακή εκλογή από το συνέδριο ή από την κεντρική επιτροπή / ισχύει όμως κάτι τέτοιο ;
Προτού απαντήσουμε ας προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποιο περιεχόμενο στις έννοιες της λέξης “δημοκρατία ” Στις διάφορες επίσημες θεωρίες του τι είναι δημοκρατία , βασικό στοιχείο ήταν να ακολουθούνται οι εκπεφρασμένες εκλογικά προτιμήσεις των πολιτών που υποτίθεται, σαν αυτονόητο, ότι είναι εν γνώσει του τι διακυβεύεται .σε κάθε εκλογή η δημοψήφισμα
Στην αρχαία Αθήνα μόνο οι πολίτες που παρακολουθούσαν το σύνολο της συζήτησης για ένα επίδικο μπορούσαν να ψηφίσουν γι’ αυτό στην εκκλησία του δήμου. Κάτι αντίστοιχο ισχύει σήμερα στις δίκες με ενόρκους όπου οι ένορκοι έχουν την υποχρέωση να ακούσουν και τις δύο πλευρές προτού βγάλουν απόφαση .
Η απαίτηση ενημέρωσης πριν την ψήφο δυστυχώς δεν ισχύει στις σύγχρονες αστικές δημοκρατίες όπου η ψηφοφορία γίνεται ανώνυμα στην κάλπη από πολίτες που δεν έχουν καμία υποχρέωση να γνωρίζουν τα επιχειρήματα των βασικών υποψηφίων και μπορεί να ψηφίζουν με κριτήρια οικογενειακών παραδόσεων , πελατειακών συμφερόντων η μιντιακής εικόνας των υποψηφίων, παραμερίζοντας την κουραστική εκτίμηση και μελέτη των επιχειρημάτων και των προγραμμάτων των υποψηφίων.
Στη Δημοκρατία της Γαλλικής Επανάστασης, οι πολίτες, οργανωμένοι σε τοπικά τμήματα κάτω από χίλιους πολίτες ,συζητούσαν πρώτα τα προγράμματα των αντιπροσώπων τους. εξέλεγαν κάποιους αντιπροσώπους στη συνέλευση της εκλογικής περιφέρειας και αυτοί επέλεγαν τον βουλευτή μετά από επίπονη συζήτηση όπου κάθε υποψήφιος παρουσίαζε την πορεία του και τις ιδέες του και η συνέλευση αποφάσιζε μετά από συζήτηση με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα.
Βέβαια διατηρούσαν το δικαίωμα να τον αντικαταστήσουν αν δεν πολιτευόταν στην βουλή αντίστοιχα με τις πεποιθήσεις των εκλογέων του
Το τσάκισμα της δημοκρατικής λειτουργίας αυτού του συστήματος ήρθε με την κατάργηση των συνελεύσεων βάσης και την επιβολή εκλογής “κατευθείαν” από τους ψηφοφόρους ,με βάση την εικόνα που θα κατασκεύαζαν για τους υποψήφιους διάφορα οργανωμένα συμφέροντα, οι μεγάλες εφημερίδες, η εκκλησία και άλλα όργανα επηρεασμού.
Στη σημερινή εκλογή προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ από το σύνολο όσων δέχονται να πληρώσουν ένα συμβολικό ποσό και δίχως υποχρέωση να λάβουν υπόψη τα επιχειρήματα των υποψηφίων και όσων τους υποστηρίζουν ο βασικός ρόλος ανατίθεται στα μίντια που υπάρχουν πιθανότητες να διαβάσουν οι εκλογείς .
Στην “παραδοσιακή “λειτουργία των αριστερών κομμάτων οι εκπρόσωποι των ομάδων βάσης εξέλεγαν τους εκπροσώπους τους μετά από συζήτηση όπου τα μέλη μπορούσαν και αναγκαζόντουσαν να ακούσουν και τις απόψεις όσων δεν συμφωνούσαν με ενδεχόμενες προκαταλήψεις τους .
Η “εκλογή από τη βάση” και με επίγνωση της επιρροής των διαφόρων μίντια, σπρώχνει τους υποψήφιους να αποφεύγουν τα θέματα “που τσούζουν” και που ενδέχεται να δώσουν κίνητρα στα δεσπόζοντα μίντια και στα διάφορα λομπι οικονομικών η γεωπολιτικών συμφερόντων να τους πολεμήσουν.
Έτσι δεν μάθαμε τι σκέπτονται οι υποψήφιοι μας για τον πόλεμο Ουκρανίας -Ρωσίας που επηρεάζει άμεσα την οικονομική πολιτική και κοινωνική ζωή όλων των χωρών της Ευρώπης και για πρώτη φορά σε αριστερό κόμμα το θέμα της ειρήνης κρύβεται «κάτω από το κρεβάτι».
Το ίδιο ισχύει και για τα περισσότερα γεωπολιτικά προβλήματα του σημερινού κόσμου: για την στάση απέναντι σε διάφορα συγκεκριμένα μεγάλα συμφέροντα όπως για τα έργα των φαρμακευτικών βιομηχανιών της δύσης και την επιρροή τους στην πολιτική της υγείας κάθε χώρας, για το θέμα της λειτουργίας των “φαντς” στην κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδας, για το θέμα του χρέους, για την θέση του κόμματος απέναντι σε όσα «νεοαποικιακά» αναγκάστηκε να υπογράψει με το μαχαίρι στον λαιμό σαν κυβέρνηση.
Η απότομη εμφάνιση σαν κομήτη της υποψηφιότητας Κασσελάκη δείχνει ακόμα πιο ξεκάθαρα τους κινδύνους της εκλογής υπό μορφή «καλλιστείων» μεταξύ των μιντιακών εικόνων των υποψηφίων και του επηρεασμού της εκλογής προέδρου του μεγαλύτερου κόμματος της αριστεράς με την επέμβαση μίντια και συμφερόντων ξένων από το κόμμα το ίδιο και τις τάξεις που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί.
Ένας νεοδημοκράτης φίλος μου που ήθελε μια πιο ισχυρή αλλά σοβαρή αντιπολίτευση (σοβαρή με τα κριτήρια της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας) ήταν πρόθυμος να πληρώσει τα δύο ευρώ για συνεισφορά με την ψήφο του στην επίτευξη αυτού του στόχου .
Αντίστοιχες μέθοδοι προωθούνται στις περισσότερες χώρες ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της μετατροπής του πολιτεύματος σε πολίτευμα «πλουραλιστικού νεοφιλελεύθερου μονοκομματισμού» (όπως συνέβη στην Ιταλία με την μετατροπή του κομμουνιστικού κόμματος σε «Δημοκρατικό Κόμμα» που τελικά εξέφραζε, με μικροδιαφορές και άλλο μείγμα δόσεων τα ίδια συμφέροντα με τους αντιπάλους του).
Ίσως ο σωστότερος και δημοκρατικότερος τρόπος σήμερα θα ήταν από την μέρα της απόφασης εκλογής προέδρου μέχρι την ίδια την εκλογή, να μεσολαβούσε μια περίοδος συζητήσεων στις ομάδες βάσης του κόμματος για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε υποψηφιότητας και για τα προγράμματά τους. Και μόνο μετά να γινόταν η εκλογή προέδρου με ψηφοφορία (έστω ηλεκτρονική) στις ομάδες βάσης του κόμματος.
Σήμερα όμως, όπως και νάναι, είναι επίσης απαραίτητο να προβλεφθεί διαδικασία αντικατάστασης του προέδρου αν στο συνέδριο αποδειχθεί ότι η επιλογή δεν αντιστοιχεί με την επιλεγμένη από τα μέλη στρατηγική του κόμματος στα πολιτικά επίδικα, και η Κεντρική Επιτροπή να μπορεί να
αποφασίσει με ενισχυμένη πλειοψηφία (ας πούμε, τουλάχιστον 60% των μελών της) την αντικατάσταση του προέδρου αν δεν πολιτεύεται σύμφωνα με τις δημοκρατικά εκφρασμένες στο συνέδριο επιλογές.
Η πλαισίωση του προέδρου από μια εκλεγμένη Γραμματεία είναι αναγκαία για να αποφύγουμε λάθη που ενδέχεται να εμπνέονται από την ανεξέλεγκτη «αυλή» όποιου κερδίσει την προεδρία του κόμματος (πράγμα που ίσως συνεισέφερε σε αρκετά μεγάλο βαθμό στην ήττα του κόμματος στις τελευταίες εκλογές).
Η εκλογή «μονάρχη» «από τη βάση» με κριτήριο την εικόνα που τα μίντια κατασκεύασαν για κάθε υποψήφιο (όπως συνέβη στην Ν.Δ.), δεν είναι το νόημα που δίνει η αριστερά στη λέξη «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ».
Ο Δημήτρης Σκαρπαλέζος είναι συνταξιούχος επίκουρος καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Paris Diderot στο Παρίσι
