Μελέτιος Δρυμούσης
Ορθοπαιδικός
Διευθυντής Β’ Ορθοπεδικού Τμήματος, ΜΗΤΕΡΑ
Η οσφυαλγία, ως σύμπτωμα, αφορά κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ) ανεξάρτητα από την αιτία που την προκαλεί. Το 80% αφορά εκφύλιση των κατώτερων οσφυϊκών μεσοσπονδυλίων δίσκων (δισκοπάθεια – κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ΚΜΔ), που εξελισσόμενη μπορεί να οδηγήσει σε εκφύλιση των σπονδυλικών αρθρώσεων, αστάθεια και στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Ταυτόχρονα με την οσφυαλγία, μία κήλη δίσκου μπορεί να πιέσει και κάποιο νευρική ρίζα, προκαλώντας πόνο στο κάτω άκρο (ισχιαλγία).
Με τη συντηρητική αντιμετώπιση (φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπείες, ειδικές ασκήσεις, ζώνη οσφύος) τα συμπτώματα, συνήθως, παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη.
Σε περίπτωση αποτυχίας των συντηρητικών μέτρων για 6-8 εβδομάδες, ο θεράπων ιατρός απαιτείται να προχωρήσει σε περαιτέρω θεραπεία, που περιλαμβάνει επεμβατικές μεθόδους όπως την κλασική μικροδισκεκτομή, την διαδερμική δισκεκτομή με χρήση laser, την διαδερμική ενδοσκοπική δισκεκτομή, την διαδερμική δισκοπλαστική.
Υπάρχουν όμως και ενδείξεις, που κρίνουν αναγκαία την άμεση χειρουργική αντιμετώπιση όπως είναι η ιππουριδική συνδρομή και η επιδείνωση μιας νευρολογικής κατάστασης.
Τι είναι η διαδερμική δισκοπλαστική;
Αν και η κλασική θεραπεία της κήλης του μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι η μικροδισκεκτομή, η διαδερμική δισκοπλαστική προσφέρει μια νέα μέθοδο με ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε καλά επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών. Ο πρωταρχικός στόχος στη χειρουργική θεραπεία της ΚΜΔ είναι η απελευθέρωση της νευρικής ρίζας από την πίεση που της ασκείται, με την αφαίρεση του προβάλλοντάς δισκικού υλικού. Η Διαδερμική Δισκοπλαστική είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, που αντιμετωπίζει την προβολή του μεσοσπονδυλίου δίσκου εσωτερικά. Είναι ελκυστική μέθοδος γιατί μειώνει τον χειρουργικό χρόνο, ο ασθενής δεν εμφανίζει διεγχειρητικό ή μετεγχειρητικό πόνο, είναι ασφαλής, δεν χρήζει παραμονής στο νοσοκομείο πέραν ολίγων ωρών και έχει γρήγορη αποκατάσταση (επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες εντός 10-15 ημερών).
Ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι για να υποβληθούν σε διαδερμική δισκοπλαστική
Η επιτυχής έκβαση της θεραπείας εξαρτάται απόλυτα από την σωστή επιλογή των ασθενών, που ενδείκνυνται να υποβληθούν σε διαδερμική δισκοπλαστική. Η μέθοδος αφορά ασθενείς που παρουσιάζουν ισχιαλγία, δισκογενούς αιτιολογίας (από ΚΜΔ). Εξαιρούνται οι ασθενείς που παρουσιάζουν: στένωση του μεσοσπονδυλίου διαστήματος >50% του φυσιολογικού διαστήματος, ρήξη του ινώδους δακτυλίου του δίσκου και έξοδο δισκικού υλικού, ως ελεύθερο τμήμα, στο σπονδυλικό σωλήνα, μέτρια προς σοβαρή σπονδυλική στένωση, εκφυλιστική σπονδυλαρθυρίτιδα, κατάγματα, όγκους ή μικροβιακές φλεγμονές.
Πώς λειτουργεί στην αποσυμπίεση της νευρικής ρίζας από τον μεσοσπονδύλιο δίσκο η διαδερμική δισκοπλαστική;
Η μέθοδος διαφοροποιείται από την κλασική μικροδισκεκτομή στο σημείο δράσης επί του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Ενώ, στην μικροδισκεκτομή υπάρχει αφαίρεση τμήματος του προβαλλόμενου μεσοσπονδυλίου δίσκου, η διαδερμική δισκοπλαστική δρα στο εσωτερικό του δίσκου.
Αναλυτικότερα, υπάρχουν δύο τρόποι εφαρμογής της. Ο πρώτος τρόπος αφορά τη χρήση τεχνολογίας ραδιοσυχνοτήτων και ο δεύτερος τρόπος εκτελείται με έγχυση ενδοδισκικού υλικού σε μορφή gel (Discogel).
| Σχ. 1 Σχηματικά η εισαγωγή του εύκαμπτου ηλεκτροδίου σε θέση ακριβώς έμπροσθεν της προβολής του δίσκου |
Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων, εισάγεται, αρχικά, ένας οδηγός κάτω από ακτινοσκοπικό έλεγχο στον μεσοσπονδύλιο δίσκο και κατευθύνεται έμπροσθεν της κήλης. Μέσα από τον οδηγό εισάγεται ένα ηλεκτρόδιο, που η άκρη του έχει τη δυνατότητα κίνησης και στροφής 360ᵒ (Σχ. 1).
Το ηλεκτρόδιο υπερθερμαίνεται μέσα από μια πηγή σε θερμοκρασία 40ᵒC – 70ᵒC (coblation – low temperature ablation). Είναι μια μέθοδος, που χρησιμοποιεί ηλεκτρόδιο ραδιοσυχνοτήτων σε χαμηλές θερμοκρασίες για σύντομο χρονικό διάστημα 2’- 3’, χωρίς να καταστρέφει τους παρακείμενους ιστούς, αλλά δρα μόνον στο επιθυμητό σημείο του μεσοσπονδύλιου δίσκου (Σχ 2).
Με τον δεύτερο τρόπο γίνεται, υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο, διαδερμική έγχυση ενός υλικού που έχει μορφή γέλης (gel) και συνίσταται από αιθανόλη, παράγωγα κυτταρίνης και ακτινοσκιερό υλικό tungsten (σχ.3). Η έγχυση γίνεται στο κέντρο του δίσκου, μέσα από έναν οδηγό και λειτουργεί άμεσα. Η δράση του διαλύματος στηρίζεται στις φυσικοχημικές ιδιότητές του: απορροφητική επίδραση της αιθανόλης με το νερό, που περιέχεται στον δίσκο, σε συνδυασμό με ένα φαινόμενο ώσμωσης- αφυδάτωσης του δίσκου από την περιφέρειά του προς τον πυρήνα του. Έτσι, «απορροφάται» η προβολή του δίσκου πίσω προς το κέντρο του (σχ.4).
Να σημειωθεί ότι η μέθοδος της διαδερμικής δισκοπλαστικής εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία και στην αντιμετώπισης της ΚΜΔ της ΑΜΣΣ.
Ποια είναι τα αποτελέσματα της διαδερμικής δισκοπλαστικής στη διαχείριση του πόνου;
Τα αποτελέσματα διαφόρων επιστημονικών μελετών παγκοσμίως, διαπιστώνουν μια συνεχόμενη βελτίωση στη διαχείριση του πόνου για χρονικό διάστημα 6 μηνών από την εκτέλεση της δισκοπλαστικής. Πλήρης εξάλειψη του πόνου ή σημαντική βελτίωση (μείωση > 50% του αρχικού πόνου) αναφέρεται σε ποσοστό 75-90% στις διάφορες μελέτες για τους πρώτους 6 μήνες έως τον πρώτο χρόνο μετά την δισκοπλαστική. Επίσης, στα ίδια ποσοστά περίπου, ανέρχεται και η βελτίωση της εικόνας σε MRI/CT scan για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Συμπερασματικά, η διαδερμική δισκοπλαστική είναι μια άριστη εναλλακτική λύση στους ασθενείς που πάσχουν από ριζιτική συνδρομή και είναι υποψήφιοι να υποβληθούν σε μικροδισκεκτομή. Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, αναίμακτη, με γρήγορη αποκατάσταση και ημερήσια νοσηλεία ολίγων ωρών.