H αυτοανακήρυξη του επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Χουάν Γκουάιδο, ως προέδρου της Βενεζουέλας, η άμεση αναγνώριση του από τις ΗΠΑ και άλλα κράτη της Αμερικανικής Ηπείρου, η καταγγελία του Νικολά Μαδούρο για προσπάθεια πραξικοπήματος στη χώρα και η υποστήριξη του Μαδούρο από τον στρατό, πυροδοτεί το ήδη τεταμένο κλίμα στη Λατινική Αμερική και δημιουργεί νέα δεδομένα για την εξωτερική πολιτική του Τραμπ ο οποίος, έως τώρα, πορευόταν με τη θέση «πρώτα η Αμερική».
Τις πρώτες εκτιμήσεις του και απαντήσεις για τις περαιτέρω εξελίξεις δίνει ο Σουηδός πολιτικός αναλυτής Michael Winiarski:
Γιατί συμβαίνει τώρα;
– Το αποτέλεσμα των εκλογών, που έγιναν πρόσφατα, αμφισβητήθηκε έντονα και οι αντιδράσεις πυροδότησαν την κρίση στη Βενεζουέλα. Οι δυναμικές διαδηλώσεις κατά του Μαδούρο έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο την πολιτική σκηνή της χώρας. Οι κάτοικοι μίας πλούσιας σε πετρέλαιο χώρας είναι πάμφτωχοι, ο πληθωρισμός καλπάζει και μαζί του η λαϊκή οργή.
Τι το προκάλεσε;
– Η φήμη ότι κάτι συνέβη σε μία μικρή στρατιωτική βάση την περασμένη εβδομάδα, μία εξέγερση στρατιωτικής δύναμης η οποία νικήθηκε από στρατιώτες πιστούς στον Μαδούρο. Επίσης υπήρχαν ενδείξεις σε γειτονικές χώρες και δηλώσεις αρχηγών τους ότι ο χρόνος έχει ωριμάσει για να «απαλλαγούν από τον τύραννο Μαδούρο». Κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, αρκετοί ηγέτες της Λατινικής Αμερικής συναντήθηκαν και συζήτησαν την κατάσταση στη Βενεζουέλα. Ένας από αυτούς, ο νέος δεξιός λαϊκιστής πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαίρ Μπολσονάρο, δήλωσε ανοιχτά στην ομιλία του την Τρίτη ότι είναι ώρα για «απαλλαγή από τα μπολιβαρικά αριστερά καθεστώτα της Νότιας Αμερικής» ενώ ο επικεφαλής του OAS (Οργανισμός Συνεργασίας Αμερικανικών Κρατών) Λουίς Αλμάνγκο ανάρτησε στο Twitter δήλωση στην οποία ανέφερε ότι υπάρχει «απαίτηση για απαλλαγή του λαού της Βενεζουέλας από την τυραννία».
Θεωρείται ο Χουάν Γκουαϊδό πρόεδρος της Βενεζουέλας;
– Αναμένεται να αναγνωριστεί από άλλες χώρες ως μεταβατικός πρόεδρος. Το γεγονός ότι δήλωσε ότι «είναι πρόεδρος» πρέπει να ερμηνευθεί ως πρόθεση να σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση, η οποία με τη σειρά της θα οργανώσει νέες εκλογές.
Πώς θα αντιδράσει ο Πρόεδρος Νικολά Μαδούρο;
– Είναι πιθανό ότι ο Μαδούρο θα προσπαθήσει να παραμείνει στην εξουσία με την υποστήριξη της Εθνικής Φρουράς, η οποία έχει ήδη συγκρουστεί με διαδηλωτές. Έχει προτρέψει τους οπαδούς του να βγουν στους δρόμους ενάντια στην αντιπολίτευση, την οποία ονομάζει «τρομοκράτες», αλλά δεν είναι σαφές πόσοι θα ανταποκριθούν. Άγνωστο παραμένει ποια θα είναι, στη συνέχεια, η στάση του στρατού.
Ένας άλλος παράγοντας είναι το πώς θα αντιδράσουν οι σημαντικοί υποστηρικτές του καθεστώτος Μαδούρο. Μόλις τον Δεκέμβριο, δύο ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη τύπου Tu-160 προσγειώθηκαν σε αεροδρόμιο έξω από το Καράκας. Η επίσκεψη ήταν μια σαφής ένδειξη της υποστήριξης της Μόσχας προς τον Μαδούρο.
Τι σημαίνει ότι ο Τραμπ αναγνώρισε σχεδόν αμέσως τον Γκουαϊδό ως αρχηγό της Βενεζουέλας;
– Μπορεί να έχει διπλό αποτέλεσμα. Η εσωτερική αντιπολίτευση παίρνει μία ισχυρή ψυχολογική υποστήριξη που μπορεί να προκαλέσει νέο ισχυρότερο αυτή τη φορά κύμα ανατροπής του Μαδούρο. Από την άλλη, οι “Γιάνκιδες” παραμένει ένας όρος που φοβίζει τους λαούς της Λατινικής Αμερικής και τον οποίο χρησιμοποιεί τακτικά ο Μαδούρο κατά της αντιπολίτευσης χαρακτηρίζοντας την «πράκτορα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού».
Ένα ακόμα στοιχείο που έχει ενδιαφέρον με την κίνηση του Τραμπ να αναγνωρίσει τον Γκουαϊδό είναι η αλλαγή πλεύσης του. Η διακηρυγμένη έως τώρα θέση του “America First”, σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα αναμιγνύονται στα εσωτερικά άλλων χωρών, κάτι που επικαλέστηκε για την αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών από τη Συρία.
