Το «Οχι» της 28ης Οκτωβρίου έχει επαρκώς αναλυθεί και από πλευράς των στρατιωτικών συγκρούσεων και από την άποψη του εσωτερικού μετώπου. Από την αποτίμηση της ελληνοϊταλικής αναμέτρησης του 1940-41 συχνά διαφεύγει το διπλωματικό υπόβαθρο, οι παρασκηνιακές επαφές, οι πρεσβευτικές αναφορές, οι διεθνείς συμφωνίες –μυστικές ή φανερές. Ανιχνεύουμε τα όσα προηγήθηκαν. Τον τρόπο που βήμα, βήμα μορφοποιήθηκαν τα αντίπαλα στρατόπεδα, τον τρόπο που χώρες –κυρίως βαλκανικές- εξαναγκάστηκαν ή επέλεξαν να γίνουν δορυφόροι του Αξονα.
Η αντιπαλότητα της Ελλάδας με την Ιταλία υπήρξε (και) κατά τον 20ο αιώνα γεωστρατηγική καθώς οι δύο χώρες διεκδικούσαν «επάλληλες» περιοχές. Αρχής γενομένης από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο (εξαιρούνται οι γαριβαλδινοί εθελοντές) μέχρι το Κρητικό ζήτημα και τα Δωδεκάνησα οι ελληνικές διεκδικήσεις της «Μεγάλης Ιδέας» προσέκρουαν στην φαντασίωση ανασύστασης του Imperium Romanum. Η μικρασιατική περιπέτεια της Ελλάδας βρήκε εξαρχής απέναντι της την Ιταλία. Ακόμη χειρότερα, μετά την επικράτηση των φασιστών του Μουσολίνι, η Ιταλία ξεδιπλώνει τις βλέψεις της στην Αιθιοπία το 1935 κι το 1939 καταλαμβάνει την Αλβανία. Είναι το προγεφύρωμα προς την Ελλάδα. Τα ελληνικά αμυντικά σχέδια όφειλαν να αναπροσανατολιστούν στον νέο κίνδυνο. Η περίπτωση να αναγκαστεί η Ελλάδα να αποκρούσει ταυτόχρονη ιταλική επίθεση από από Ήπειρο, Δωδεκάνησα και βουλγαρική από τη Θράκη φάνταζε εφιαλτική. Η σύσφιξη των δεσμών με Αγγλία και Γαλλία καθίστατο περισσότερο από επιτακτική.
Το διάστημα μέχρι την 28η αναλώθηκε σε διερεύνηση των προθέσεων της Αθήνας. Μυστικές επαφές, απόρρητες στρατιωτικές εκθέσεις και προετοιμασίες, διεκδίκηση εκ μέρους της Ελλάδας για παροχή εγγυήσεων από τους Αγγλους. Ο τορπιλλισμός του «Ελλη» είχε το «δακτυλικό αποτύπωμα» του Μουσολίνι και ο Μεταξάς το γνώριζε από τις πρώτες μέρες όμως προτίμησε να το κρατήσει μυστικό μέχρι να του επιδοθεί το τελεσίγραφο του Γκάτσι. Παρά τις αυστηρές προειδοποιήσεις του αιμοσταγούς στρατάρχη Μπαντόλιο και των τριών αρχηγών του Επιτελείου που τάχθηκαν ομόφωνα κατά της επιχείρησης καθώς «οι παρούσες δυνάμεις μας είναι ανεπαρκείς». Παρά την απειλή του υφυπουργού Στρατιωτικών Σοντού ότι θα παραιτηθεί αν πραγματοποιηθεί η επιχείρηση κατά της Ελλάδας.
Η αποτυχία του σχεδίου Emergenza G δίνει στον Χίτλερ την ευκαιρία να εμφανιστεί σαν προστάτης του ανίκανου συμμάχου του. Εχοντας εξασφαλίσει την σύμπραξη της Ρουμανίας, Βουλγαρίας και –προσωρινά- Γιουγκοσλαβίας επιχειρεί μέσω σκοτεινών διαύλων ανίχνευση των ελληνικών προθέσεων για συνθηκολόγηση. Όταν παίρνει αρνητική απάντηση η Βέμαχτ καταλαμβάνει την Ελλάδα μέσα σε 21 μέρες (57 συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης), με κάθε άλλο παρά αμελητέες απώλειες. Όμως η προγραμματισμένη για τον Μάιο του ΄41 επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης μετατίθεται για το καλοκαίρι. Αυτό σημαίνει πως η «προγραμματισμένη νίκη» για το φθινόπωρο παραπέμπεται στις χειμερινές καλένδες. Στρατιωτικοί, Ιστορικοί και αναλυτές δεν συμφωνούν στο αν η ελληνική καθυστέρηση έκρινε την έκβαση της έκβαση της εκστρατείας στη Ρωσία. Όμως και η ανάγνωση των απόψεων τους έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
