96 μέρες θανάτου. 96 μέρες μιας γενοκτονίας που συντελείται σε live streaming, ενώ ο πλανήτης στρέφει το βλέμμα από την άλλη. 96 μέρες που ακολουθούν 75 χρόνια κατοχής, δολοφονιών, κλοπής γης και περιουσιών, απαγωγών και διώξεων.
Την ώρα που η δολοφονική μηχανή του Ισραήλ ξερνάει θάνατο στη Γάζα, ο άνθρωπος που δίνει τον ρυθμό της μάχης, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, φαίνεται να βρίσκεται σε ένα τριπλό στρατηγικό αδιέξοδο: στο πεδίο της μάχης, στη διεθνή σκακιέρα και κυρίως στο εσωτερικό.
Στο πεδίο της μάχης
Το Ισραήλ υπό την ηγεσία του Νετανιάχου έχει εμπλακεί σε μία επίθεση που το μόνο που παράγει είναι νεκρά παιδιά, νεκρούς αμάχους και νεκρούς ισραηλινούς στρατιώτες. Οι νίκες του απέναντι στους μαχητές της Χαμάς και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων, φαίνεται πως δεν είναι αξιοσημείωτες και στο ιδιότυπο αντάρτικο πόλης στο οποίο έχει εγκλωβιστεί, κυριαρχούν οι παραδοσιακές μέθοδοι πολέμου και όχι τα «τεχνολογικά θαύματα» της πολυδιαφημισμένης οπλικής βιομηχανίας του Ισραήλ.
Ο διεθνολόγος Βασίλης Κοψαχείλης σε άρθρο του στο GR Diplomatic Review, παρομοιάζει μάλιστα τη Khan Younis στο νότιο μέρος της Λωρίδας της Γάζας με τη… Falloujah στο Ιράκ, τονίζοντας: «Η τακτική κατάσταση των επιχειρήσεων στην Khan Younis θυμίζει σε πολλά την κατάσταση που αντιμετώπισαν οι Αμερικανοί και οι άλλοι σύμμαχοι στη Fallujah του Ιράκ από το 2003 έως το 2007, όταν ο σκληρός πυρήνας των σουνιτών μετέτρεψαν την πόλη σε εφιάλτη των συμμαχικών δυνάμεων».
Στο εξωτερικό
1. Παρά τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια που έχουν προσφέρει οι ΗΠΑ στο Ισραήλ από την αρχή της επίθεσης, είναι κοινός τόπος η εκτίμηση ότι το τελευταίο που χρειαζόταν η Washington αυτή τη στιγμή ήταν ένα νέο μέτωπο στη Μέση Ανατολή, πόσω μάλλον εάν αυτό αφορούσε το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής εδώ και σχεδόν οκτώ δεκαετίες. Όσο το Ισραήλ σκληραίνει τη στάση του απέναντι στους Παλαιστίνιους, τόσο δυσκολεύει η θέση των ΗΠΑ που καλείται από τη μία να αποδείξει ότι δεν υποστηρίζει μια γενοκτονία και από την άλλη να στηρίξει τον στρατηγικό της εταίρο και αντιπρόσωπό της στην περιοχή.
Η τελευταία επίσκεψη του αμερικανού ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν στην περιοχή το έκανε αυτό πολύ σαφές: οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον οι αποκλειστικοί «σερίφηδες του πλανήτη» και δε φαίνονται διατεθειμένες να θυσιάσουν πολλούς ακόμη φίλους στον βωμό ενός κράτους που γνωρίζουν καλά ότι μια μέρα θα αντιμετωπιστεί από την Ιστορία ως ένα από τα πιο εγκληματικά καθεστώτα που βίωσε η ανθρωπότητα.
2. Η επιμονή/ανάγκη του Ισραήλ να εμπλέξει τις ΗΠΑ στη σύγκρουση, φαίνεται πως το οδηγεί σε παρανοϊκές αποφάσεις. Το περίεργο είναι ότι μέχρι τώρα κανείς δε φαίνεται να πέφτει στις κακοστημμένες παγίδες. Η επίθεση μέσα στη Βηρυττό για να δολοφονηθεί ένα στέλεχος της Χαμάς πριν μία εβδομάδα και η δολοφονία ενός στελέχους της ίδιας της Χεζμπολάχ με τον ίδιο τρόπο, παλαιότερα μάλλον θα προκαλούσαν την άμεση κήρυξη ενός ανεξέλεγκτου πολέμου από πλευράς της ένοπλης οργάνωσης που έχει σαφείς συνδέσεις με το Ιράν. Και αυτό θα ανάγκαζε τις ΗΠΑ να παρέμβουν προς υπεράσπιση του Ισραήλ.
Αυτή τη φορά ούτε ο Νασράλα της Χεζμπολάχ, ούτε το Ιράν δε φαίνεται να πέφτουν στην παγίδα. Ο Νασράλα συγκεκριμένα, κατάφερε πριν λίγες ημέρες να αερολογεί για σχεδόν δύο ώρες προκειμένου να χαλιναγωγήσει την ορμή των δυνάμεων και των ακολούθων του, την ίδια ώρα που μάλλον φανταζόταν τον «Μπίμπι» να βγάζει αφρούς που κανένας παίκτης της περιοχής δεν ακολουθεί πλέον τη ματωμένη «μπαγκέτα» του.
3. Η μεγαλύτερη απώλεια του Ισραήλ δεν έρχεται πάντως ούτε από τη Μέση Ανατολή, ούτε από την «παραδοσιακή» Δύση. Η πρωτοπόρα απόφαση της Νότιας Αφρικής να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατηγορώντας το Ισραήλ για γενοκτονία στη Γάζα, είναι από μόνη της ένα ιστορικό γεγονός μεγάλων διαστάσεων. Για πρώτη φορά το κράτος που ιδρύθηκε, εδραιώθηκε, και εξαπλώθηκε με εγκληματικό τρόπο, καλείται να απολογηθεί συλλογικά. Και για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Ισραήλ φαίνεται πως ανησυχεί.
H έγκυρη αμερικανική ιστοσελίδα Axios δημοσίευσε την είδηση ότι το ισραηλινό ΥΠΕΞ έχει στείλει απόρρητο τηλεγράφημα στους πρεσβευτές του να απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις των κρατών στα οποία έχουν αποσταλεί να καταδικάσουν την προσφυγή της Νότιας Αφρικής:
«Ζητάμε μια άμεση και σαφή δημόσια δήλωση που να κινείται στο εξής πλαίσιο: Να δηλώσουν δημόσια και ξεκάθαρα ότι Η ΧΩΡΑ ΣΑΣ απορρήπτει τους εξοργιστικούς, παράλογους και αβάσιμους ισχυρισμούς που γίνονται κατά του Ισραήλ», αναφέρει το τηλεγράφημα προς τους Ισραηλινούς πρεσβευτές, σύμφωνα με το Axios. Μάλιστα συμπληρώνει ότι ο ίδιος ο Νετανιάχου θα στείλει επιστολές με αντίστοιχο περιεχόμενο σε δεκάδες ηγέτες σε όλο τον κόσμο.
«Μια απόφαση του δικαστηρίου θα μπορούσε να έχει σημαντικές πιθανές επιπτώσεις που όχι μόνο σε νομικό επίπεδο, αλλά να έχουν πρακτικές διμερείς, πολυμερείς, οικονομικές συνέπειες στον τομέα της ασφάλειας», φέρεται να αναφέρει το τηλεγράφημα.
Η πληροφορία του Axios (επιβεβαιωμένη από τρεις διαφορετικούς ισραηλινούς αξιωματούχους), πρόκειται για μια απόδειξη ότι το Ισραήλ επιχειρεί εκ των προτέρων να επηρεάσει την κρίση των δικαστών, πιέζοντάς τους μέσω των ηγετών κάποιων εκ των ισχυρότερων κρατών του κόσμου, προκειμένου να μην κάνουν δεκτή την προσφυγή της Νότιας Αφρικής.
Στο εσωτερικό του Ισραήλ
Το τελευταίο μέτωπο του Νετανιάχου βρίσκεται «εντός των τειχών» που έχει υψώσει το Ισραήλ δήθεν για την προστασία του. Εκτός από τους όψιμους ακροδεξιούς κυβερνητικούς του εταίρους, που έχουν διαμηνύσει από την πρώτη στιγμή ότι η στήριξη στην κυβέρνηση θα διαρκέσει μόνο για όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, πλέον ο Νετανιάχου καλείται να απολογηθεί στην ισραηλινή κοινωνία.
Με δύο κύρια άρθρα της, μια από τις μεγαλύτερες ισραηλινές εφημερίδες, η Haaretz, φαίνεται να αμφισβητεί ακόμη και τη νομιμοποίηση του Νετανιάχου στην ηγεσία της χώρας.
Στο editorial της 9/1/24, η εφημερίδα ζητά εκλογές εδώ και τώρα. Όμως το editorial της προηγούμενης ημέρας αποτυπώνει τον λόγο για τον οποίο ο Νετανιάχου ατενίζει πλέον το δυσοίωνο μέλλον του.
Η εφημερίδα απαιτεί από τον ισραηλινό στρατό, (IDF) να απαντήσει αν πράγματι οι πράξεις του κατά τη διάρκεια της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτώβρη, οδήγησαν στον θάνατο ισραηλινών πολιτών. Η σοβαρότατη κατηγορία αναφέρει ότι σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων, τουλάχιστον 12 Ισραηλινοί που κρατούνταν από τη Χαμάς στο σπίτι της οικογένειας Κοέν στο κιμπούτζ Μπεέρι, σκοτώθηκαν όταν ισραηλινό τανκς βομβάρδισε το σπίτι για να σκοτώσει τους μαχητές της Χαμάς. Η κατηγορία στοιχειοθετείται επίσης από τις δηλώσεις του ταξίαρχου Μπαράκ Χιράμ που είχε δηλώσει στους New York Times ότι είχε δώσει διαταγή στον χειριστή του τεθωρακισμένου να εισβάλλει στην οικία Κοέν ακόμη κι αν υπάρξουν απώλειες αμάχων.
Αντίστοιχες καταγγελίες περί «τυφλών» χτυπημάτων ισραηλινών δυνάμεων, έχουν υπάρξει και για την περιοχή γύρω από το γνωστό πάρτι που στοχοποιήθηκε από τους μαχητές της Χαμάς, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους και να κατακρεουργηθούν τα πτώματα σημαντικού αριθμού ισραηλινών πολιτών. Μάλιστα ο πρώην δημοσιογράφος των Guardian και Observer και συνιδρυτής του MiddleEastEye, Jonathan Cook, σχολιάζει ότι εικόνες από καμμένα πτώματα που προκάλεσε και ο IDF, χρησιμοποιήθηκαν από το Ισραήλ ως απόδειξη της βιαιότητας των μαχητών της Χαμάς.
Οι οικογένειες των θυμάτων απαιτούν, συνεχίζει η Haaretz, να υπάρξει άμεσα απάντηση για το αν στις 7 Οκτωβρίου ο IDF εφάρμοσε το δόγμα Hannibal που ορίζει ότι πρέπει να εμποδίζεται η απόκτηση ομήρων από τον εχθρό, ακόμη και αν το κόστος είναι να χαθούν ζωές αμάχων Ισραηλινών.
Η εφημερίδα καταλήγει ότι η έρευνα για τις ενέργειες του ισραηλινού στρατού πρέπει να γίνει άμεσα, πριν ακόμη τελειώσει ο πόλεμος, καθώς οι απαντήσεις σχετίζονται άμεσα και με την τύχη που θα έχουν οι 136 Ισραηλινοί όμηροι που βρίσκονται ακόμη στα χέρια της Χαμάς στη λωρίδα της Γάζας, ύστερα από 96 ημέρες.
Αρχή του τέλους;
Παρά τα δεδομένα αδιέξοδα του Νετανιάχου, η απάντηση στο αρχικό ερώτημα του τίτλου του άρθρου δεν είναι σαφής. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ συνεχίζει να έχει πανίσχυρους «φίλους». Όμως οι ευαίσθητες διεθνείς ισορροπίες δεν φαίνεται να τον ευνοούν. Η πιθανότητα οι φίλοι του να αποφασίσουν ότι δεν τον χρειάζονται πια και να προσπαθήσουν να βρουν έναν άλλον τρόπο να διατηρήσουν ακέραια τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή μοιάζει όλο και περισσότερο να γίνεται το επικρατέστερο σενάριο.
Ίσως λοιπόν σχετικά σύντομα ο Μπενιαμίν Νετανιάχου να βρεθεί «κάτω από το κάρο». Το αν θα γίνει αυτό με μια «τιμητική απόσυρση» ή με «βραχιολάκια στα χέρια», είναι ένα ζήτημα που πολύ μικρή σημασία έχει μπροστά στα εγκλήματα που έχει συντελέσει και στους τουλάχιστον 20.000 νεκρούς Παλαιστίνιους.
Ό,τι κι αν συμβεί στον Νετανιάχου όμως, το μεγάλο ερώτημα είναι ποια θα είναι η επόμενη μέρα για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, την κατεχόμενη Δυτική Όχθη και την κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ. Οι τελευταίες 100 ημέρες δείχνουν ότι η διατήρηση της αρρωστημένης κατάστασης που υπήρχε έως και τις 7 Οκτωβρίου δεν μπορεί να συνεχιστεί. Αν το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα συμβιβαστούν με μια τέτοια εξέλιξη, οι επιπτώσεις στο μέλλον θα είναι απείρως χειρότερες. Άλλωστε, με τους 20.000 νεκρούς, το Ισραήλ βοήθησε στην «παραγωγή» χιλιάδων μαχητών που αργά ή γρήγορα θα ενταχθούν στην αντίσταση χωρίς να έχουν απολύτως τίποτα να χάσουν… παρά μόνο τις αλυσίδες τους.
