Το (εκ του πονηρού) ερώτημα «αν μπορεί η Αριστερά» που στοίχειωνε την πολιτική της ιστορία δεν έχει πια αντίκρισμα. Το ερώτημα πλέον είναι «αν θέλει η Αριστερά» να εφαρμόσει όλα όσα έλεγαν πως δεν μπορεί. Η Αριστερά κυβέρνησε και ακύρωσε την τεχνητή βεβαιότητα ότι μπορούσε να υπάρχει και μάλιστα ηρωικά, να λειτουργεί ως ελεγκτής στο σύστημα, να εξασφαλίζει τις ανάγκες της δημοκρατίας, ακόμη και τη συμπάθεια των αντιπάλων, αλλά όχι να έχει την εξουσία.
Η Αριστερά λοιπόν μπορεί να έχει την εξουσία κι αυτό ακριβώς το «κακό προηγούμενο» γεννά τη λυσσώδη αντίδραση των αντιπάλων της.
Θέλει όμως να έχει την εξουσία; Η απάντηση δεν είναι τόσο αυτονόητη όσο δείχνει. Καταρχάς πρέπει να απαντήσει τι είναι αυτό που θέλει. Θέλει τη διακυβέρνηση; Την εναλλαγή στην εξουσία ως τυπικός πόλος του δικομματισμού; Την εξουσία ως δημιουργία βαθιών αλλαγών στην κοινωνία, την πολιτική, την οικονομία; Η προσπάθεια να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, τα οποία καθορίζουν και τις συμμαχίες και τις τακτικές, δημιουργεί μια σύγχυση που δεν θα έπρεπε να υπάρχει.
Μέσα από τις απαντήσεις δεν αμφισβητείται απαραίτητα η φύση της Αριστεράς, όπως φοβούνται πολλοί, αλλά αναζητείται ο τρόπος με τον οποίο αυτή η φύση θα επιβεβαιώσει τους στόχους και τα οράματα. Εκτός αν δεν θέλει τίποτε απ’ όλα αυτά και επιθυμεί την αντιπολιτευτική μακαριότητα επιδεικνύοντας απλώς τα πολιτικά της εικονίσματα σε λιτανείες και μνημόσυνα.
Η ιδεοληπτική προσέγγιση της πολιτικής είναι μεγαλύτερος εχθρός από τις υπαναχωρήσεις. Και δυστυχώς η Αριστερά συχνά επέλεξε στο όνομα του φόβου της υπαναχώρησης να αγκαλιάζεται με την ιδεολογική και πολιτική ακαμψία και να παράγει μια Αριστερά για την Αριστερά αντί για την κοινωνία.
Στην ιστορία της Αριστεράς και των αριστερών δεν υπάρχουν μόνο ανυποχώρητοι ήρωες που δεν αντάλλαξαν και δεν γονάτισαν, αλλά και εκατοντάδες χιλιάδες που περίμεναν, ήλπιζαν και δεν κατάφεραν να δουν το όνειρο να γίνεται πραγματικότητα. Ποιος είναι αυτός που θα αποφασίσει τι και πόσο βαραίνει στην ιστορία τής έτσι κι αλλιώς ηρωικής ελληνικής Αριστεράς; Αν θέλουμε να καταλάβουμε πού βρίσκεται ο δρόμος, δεν έχει νόημα να ρωτάμε μόνο πόσο αριστερά μας βγάζει αλλά και πόσοι είναι έτοιμοι για να τον περπατήσουν.
Γράφω αυτές τις γραμμές με έντονη συναισθηματική φόρτιση από την απώλεια ενός αριστερού απ’ αυτούς που ταύτισαν την Αριστερά με τις αξίες και τους αγώνες, με το δίκιο και τη συλλογικότητα, με τη γνώση και την αποτελεσματικότητα για την κοινωνία. Την απώλεια του πατέρα μου που έφυγε πριν από μερικές ώρες. Συγχωρήστε μου τις προσωπικές αναφορές, αλλά όταν μιλάμε για την Αριστερά καλό είναι να μην ξεχνάμε πως η πηγή της είναι οι άνθρωποι και κυρίως αυτοί που έζησαν ανυστερόβουλα με την αίσθηση της θυσίας ως υπέρτατης αξίας. Ανήκε σε εκείνη την ταλαιπωρημένη γενιά που τη μάτωσαν οι Ακροναυπλίες, ο Εμφύλιος, οι χούντες, οι διώξεις, ακόμη και αν δεν ήταν πάντα οι ίδιοι βασανιζόμενοι.
Εζησαν στο ζοφερό περιβάλλον της ακροδεξιάς και του παρακράτους, υπέφεραν αλλά δεν γονάτισαν. Σημασία όμως δεν έχει η αυτοθυσία και η αντοχή τους, αλλά η πίστη πως η μαυρίλα μπορεί να αλλάξει και οι άνθρωποι να καταλάβουν. Δεν τους συνέδεαν πάντα τα λάβαρα και ο σπουδαίος σκοπός, αλλά η βαθιά πεποίθηση πως χρέος της Αριστεράς δεν είναι να επιβεβαιώνει μόνο τη μεγαλειώδη ιστορία της αλλά να εξυπηρετήσει τους ανθρώπους.
Θυμάμαι μετά το δημοψήφισμα του 2015 όταν ρώτησα τον πατέρα μου ως παλιό αριστερό τι έπρεπε να κάνει ο Αλέξης Τσίπρας μέσα στο σοκαριστικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί. Μου απάντησε χωρίς περιστροφές: «Απλώς να κυβερνήσει. Αυτό πρέπει να κάνει και ο Τσίπρας και η Αριστερά. Τα άλλα είναι για να δικαιολογήσουμε τον φόβο».
Ισως η Αριστερά πρέπει να επιστρέψει στην εμπειρική ανάγνωση των ανθρώπων που ταλαιπωρήθηκαν παλεύοντας για την επικράτηση του δίκιου και να αποφασίσει να πάρει την εξουσία για να κάνει ακριβώς αυτό. Να αποφασίσει ότι θέλει να κυβερνήσει και πάλι για να δικαιώσει τους ανθρώπους και όχι τα σχήματα.
Χάθηκαν χιλιάδες άνθρωποι στις παρόδους των μεγάλων λεωφόρων των ιδεών περιμένοντας να περάσει η Ιστορία που θα αποκαθιστούσε νομοτελειακά τα πράγματα. Οι ήττες της Αριστεράς δεν προήλθαν μόνο από αντικειμενικά προβλήματα που δημιουργούσε η δράση των «άλλων» αλλά και από την αδυναμία της να απαντάει με ξεκάθαρο τρόπο στα διλήμματα δείχνοντας αποφασιστικότητα εκτός από προσήλωση σε αξίες. Κυρίως αποφασιστικότητα για την εξουσία.
Σήμερα η Αριστερά, όπως διαμορφώνεται μέσα και έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχει την πολυτέλεια των ομφαλοσκοπήσεων, των προδιαγραφών και της βολικής άρνησης. Η προσπάθεια για το δίκιο και τον εξανθρωπισμό του ανθρώπου δεν μπορεί να χάνεται όπως η άμμος μέσα από τα δάχτυλα επειδή κάθε φορά εφευρίσκεται ένας ιδεολογικός μαξιμαλισμός και ρομαντικός σεχταρισμός.
Η λύση βρίσκεται στον κόσμο, όχι στον εσωτερικό κόσμο του καθενός. Η Αριστερά δοκιμάζεται στην κοινωνία αναθέτοντας μάλιστα στους καλύτερους να την εκπροσωπήσουν. Τα άλλα είναι για να δικαιολογήσει τους φόβους της όπως θα έλεγε και ο πατέρας μου.