«Μπορείς να γίνεις ό,τι ονειρεύεσαι» είχε δηλώσει η επιστήμονας Ελένη Αντωνιάδου. Και τα κατάφερε. Η φούσκα όμως πλέον έσκασε.
Η επιστήμονας Ελ. Αντωνιάδου, η πρώτη Ελληνίδα που αποτέλεσε έμπνευση για τη δημιουργία κούκλας Barbie από την εταιρεία Mattel, εγκαταλείφθηκε από όλους όσοι την υποστήριξαν και την πρόβαλαν. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε από τους πλέον προβεβλημένους Ελληνες επιστήμονες. Φαίνεται όμως πως πολλά από τα όσα σπουδαία ανέφερε ότι έχει επιτύχει ήταν… ταξίδι στον Αλφα Κενταύρου.
Και μπορεί στην Ελλάδα να «είσαι ό,τι δηλώσεις», αλλά η υπόθεση της Ελ. Αντωνιάδου αποδεικνύεται φιάσκο για ολόκληρο το σύστημα που αποθέωσε και βράβευσε πολλάκις την –εν πολλοίς κατασκευασμένη– εικόνα της νεαρής επιστήμονα, όχι τόσο για το επιστημονικό της έργο όσο για το «θαύμα» της ραγδαίας και σύντομης ανάδειξής της.
Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας και της πολυδιαφημιζόμενης – ειδικά από τη σημερινή κυβέρνηση– και κακώς εννοούμενης αριστείας δεν είναι λίγοι αυτοί σε διάφορους τομείς που δέχονται να γίνουν τηλεπερσόνες και να μετατραπούν σε κίβδηλα ινδάλματα και πρότυπα. Πρόκειται άλλωστε για χαρακτηριστικό γνώρισμα της λούμπεν αστικής τάξης, η οποία λίγο ενδιαφέρεται για την ουσιαστική εξέλιξη και προτιμά μια πρόσκαιρη ανέλιξη βασισμένη σε μια εξωραϊσμένη εικόνα του εαυτού της.
«Η Ελληνίδα καλλονή που εκπαιδεύει αστροναύτες»
Η Ελ. Αντωνιάδου έγινε γνωστή κυρίως επειδή δήλωνε «ερευνήτρια της NASA». Σε εμφάνισή της στην τηλεοπτική εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου τον Μάρτιο του 2014 παρουσιάστηκε ως «η Ελληνίδα καλλονή επιστήμονας που εκπαιδεύει αστροναύτες». Σε άλλη συνέντευξή της δήλωσε μεταξύ άλλων «είμαστε μια παρέα με όλους τους αστροναύτες, τρώμε όλοι μαζί και ξυπνάμε όλοι μαζί».
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η Ελ. Αντωνιάδου επιλέχτηκε το 2012 από τη NASA για να συμμετάσχει στο NASA Academy, ένα «εντατικό καλοκαιρινό project για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές». Σε ελληνικά δημοσιεύματα αναφέρθηκε ότι η Ελ. Αντωνιάδου βραβεύτηκε το 2012 ως η πιο ελπιδοφόρα ερευνήτρια από τη NASA και την ESA (η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία), όμως το όνομά της δεν εντοπίζεται σε κάποια από τις χιλιάδες βραβεύσεις που έχει πραγματοποιήσει η NASA. Από τη δημοσιογραφική έρευνα κατέστη αδύνατο να εντοπίσουμε οποιαδήποτε άλλη συμμετοχή της σε κάποιο πρόγραμμα της NASA.
Ο ασθενής που «δεν το έχει μετανιώσει» είχε αποβιώσει
Ολοι ήθελαν λίγη από τη λάμψη της… αστρόσκονης που εξέπεμπε η Ελένη Αντωνιάδου, κανείς όμως από όσους την πρόβαλλαν δεν μπήκε στον κόπο να μάθει περισσότερα για το επιστημονικό της έργο
Πέρα από «ερευνήτρια της NASA» η Ελ. Αντωνιάδου έγινε γνωστή και επειδή –βάσει όσων έλεγε– συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία της
πρώτης συνθετικής τραχείας από βλαστοκύτταρα, στο πλαίσιο της εργασίας της στο νοσοκομείο Royal Free του Λονδίνου. Στην προαναφερθείσα τηλεοπτική εμφάνισή της στην εκπομπή της Τ. Στεφανίδου η Ελ. Αντωνιάδου αναφέρθηκε στον πρώτο ασθενή στον οποίο εμφυτεύθηκε η επίμαχη τεχνητή τραχεία, επισημαίνοντας ότι «πιστεύω ότι δεν το έχει μετανιώσει» αναφορικά με την επιλογή του να υποβληθεί στην επίμαχη επέμβαση. Μόνο που ο συγκεκριμένος ασθενής, ο Andemariam Teklesenbet Beyene, είχε πεθάνει τον Ιανουάριο του 2014, περίπου δύο μήνες πριν από την εν λόγω τηλεοπτική συνέντευξη. Η αυτοψία έδειξε μεταξύ άλλων ότι η τεχνητή τραχεία είχε χαλαρώσει. Το όνομα της Ελ. Αντωνιάδου δεν συμπεριλαμβάνεται στη συγγραφική ομάδα της επίμαχης επιστημονικής μελέτης, γεγονός που αποδεικνύει ότι είτε δεν συμμετείχε καθόλου στη συγκεκριμένη επιστημονική έρευνα είτε ότι ο βαθμός συμμετοχής της ήταν περιορισμένος, ειδικά εφόσον δεν γνώριζε ότι ο ασθενής είχε αποβιώσει.
Η υπόθεση με τις τοποθετήσεις των επίμαχων βιοσυνθετικών τραχειών, τις οποίες πραγματοποίησε ο δρ Πάολο Μακιαρίνι, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά σκάνδαλα, αφού επτά από τους εννέα ασθενείς εντέλει κατέληξαν. Ο Μακιαρίνι κρίθηκε από το γραφείο γενικού εισαγγελέα «αμελής σε τέσσερις από τις πέντε υποθέσεις που ερευνήθηκαν, λόγω της χρήσης συσκευών και διαδικασιών που δεν υποστηρίζονταν από την επιστήμη», χωρίς να υπάρξει καταδίκη του.
Βραβεύσεις και φιλοφρονήσεις
Η Ελ. Αντωνιάδου είναι επίσης CEO στην εταιρεία Transplants Without Donors, για τη δράση της οποίας κατέστη αδύνατο να εντοπιστεί κάποια πληροφορία. Στην ιστοσελίδα wikivisually.com, που περιέχει στοιχεία τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στη διαγραφή ενός λήμματος από τη Wikipedia, αναφέρεται ότι η Ελ. Αντωνιάδου, που δεν φέρεται να έχει πάρει το διδακτορικό της, «σίγουρα δεν είναι ολοκληρωμένη ακαδημαϊκός, αφού δεν έχει καθόλου μεγάλες δημοσιεύσεις», ενώ «δεν έχει λάβει βραβεία σχετικά με τη συνεισφορά της στην επιστήμη ή στις επιχειρήσεις…».
Το σίγουρο όμως είναι ότι η Ελ. Αντωνιάδου –αναφέρει ότι το 2014 ανέλαβε σύμβουλος της τότε προέδρου του ΚΕΕΛΠΝΟ Τζένης Κρεμαστινού– έλαβε αρκετά βραβεία από ιδιωτικούς φορείς καθώς και φιλοφρονήσεις από πολιτικούς. Η αποδόμηση του μύθου της ξεκίνησε όταν στις 6 Σεπτεμβρίου 2019, στο πλαίσιο της απονομής των πρώτων επιχειρηματικών βραβείων «Θαλής ο Μιλήσιος», βραβεύτηκε από την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Στις 17 Μαΐου 2019 η Αννα Διαμαντοπούλου, στο πλαίσιο των Education Leaders Awards 2019, βράβευσε την Ελ. Αντωνιάδου χαρακτηρίζοντας μεταξύ άλλων «ακατανόητα» όσα «έχει κάνει στη ζωή της». Στις 12 Μαρτίου 2015 ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε σε tweet του την Ελ. Αντωνιάδου «το κορίτσι-θαύμα της NASA». Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα την είχε αναδείξει σε μια από τους έντεκα σπουδαίους Ελληνες, ενώ θεωρείται το… πουλέν του υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη, αφού είναι μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής της Dianeosis, ενός μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού στον οποίο ο υπουργός είναι διευθυντής ερευνών.
Ολοι ήθελαν λίγη από τη λάμψη της… αστρόσκονης που εξέπεμπε το «κορίτσι-θαύμα της NASA», κανείς όμως δεν φρόντισε να μάθει περισσότερα για το επιστημονικό της έργο. Αλλωστε εάν τα τόσα ΜΜΕ που την πρόβαλλαν αφειδώς δεν ενδιαφέρονταν απλώς για την επιφανειακή προβολή της, θα είχαν εντοπίσει τις… γκρίζες ζώνες στο βιογραφικό της, ενώ και η επιστημονική κοινότητα επέδειξε αργά αντανακλαστικά στην κατάρριψη του μύθου της.