Διαβάζοντας τις προάλλες ότι τέτοιες μέρες πριν από 102 χρόνια (11 Μαρτίου 1922) γεννήθηκε ίσως ο μεγαλύτερος σύγχρονος Ελληνας φιλόσοφος, o Κορνήλιος Καστοριάδης (φωτογραφία), σκέφτηκα πόσο τραγικά επίκαιρος και πόσο θλιβερά επιβεβαιωμένος είναι 26 ολόκληρα χρόνια μετά τον θάνατό του (26 Δεκεμβρίου 1997).
Την παρούσα ιστορική περίοδο – παγκοσμίως– χαρακτηρίζουν οι συνεχείς οικονομικές κρίσεις, η συνακόλουθη φτωχοποίηση με τη βίαιη αναδιανομή του πλούτου, οι τοπικοί πόλεμοι –συχνά με χαρακτηριστικά γενοκτονίας– και ο ορατός κίνδυνος ευρύτερων και απρόβλεπτων αναφλέξεων.
Σε αυτές τις συνθήκες αποτελούν πραγματικότητα η ταχεία και διαρκής υποχώρηση των πνευματικών κατακτήσεων του δυτικού πολιτισμού, η αποχή των πολιτών από αποφάσεις που αφορούν καταλυτικά τη ζωή τους και οι οποίοι μαζικά γυρίζουν την πλάτη σε ένα παράλυτο πολιτικό σύστημα και η ανάδειξη – κυρίως στην Ευρώπη– νέων ακροδεξιών κινημάτων και φασιστικών πολιτικών σχηματισμών που κερδίζουν ραγδαία έδαφος στην πολιτική διακυβέρνηση των χωρών τους.
Η μεγάλη εκλογική τους μεγέθυνση στις ευρωεκλογές του Ιουνίου έχει σχεδόν προεξοφληθεί, την ίδια ώρα που αριστερά, προοδευτικά και πράσινα κόμματα αδυνατούν να εμπνεύσουν και να αρθρώσουν οραματικό λόγο με σχέδιο για καλύτερη ζωή.
Ο φιλόσοφος της αυτονομίας (Κορν. Καστοριάδης) έχει προφητικά τοποθετηθεί επί όλων αυτών στο βιβλίο του «Η άνοδος της ασημαντότητας», το οποίο αποτελεί συρραφή
Σήματα καπνού από άρθρα, διαλέξεις και συνεντεύξεις μεταξύ των ετών 1982 και 1995.
«Με δεδομένη την οικολογική κρίση, την ακραία ανισότητα της κατανομής των πόρων μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, την απόλυτη σχεδόν αδυναμία να συνεχίσει το σύστημα τη σημερινή του πορεία, το απαιτούμενο είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία που η σημασία της δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε ανάλογο στο παρελθόν, μια δημιουργία που θα έβαζε στο κέντρο της ζωής του ανθρώπου σημασίες άλλες από την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα έθετε στόχους ζωής διαφορετικούς, για τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν πως αξίζουν τον κόπο […]
Θα έπρεπε να θέλουμε μια κοινωνία στην οποία οι οικονομικές αξίες θα έχουν πάψει να κατέχουν κεντρική θέση, όπου η οικονομία θα έχει ξαναμπεί στη θέση της, δηλαδή θα έχει γίνει ένα απλό μέσο του ανθρώπινου βίου και όχι ύστατος σκοπός, στην οποία επομένως θα έχουμε παραιτηθεί από την τρελή κούρσα προς μια συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση.
Αυτό δεν είναι απλώς αναγκαίο για ν’ αποφύγουμε την τελεσίδικη καταστροφή του γήινου περιβάλλοντος. Είναι αναγκαίο κυρίως για να βγούμε από την ψυχική και ηθική εξαθλίωση των σύγχρονων ανθρώπων» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
«Η κρίση συνίσταται ακριβώς, στο ότι ο δυτικός κόσμος παύει να θέτει πραγματικά τον εαυτό του υπό αμφισβήτηση…», Κορνήλιος Καστοριάδης
