Η άνοδος και η πτώση του Μπόρις Τζόνσον

Η άνοδος και η πτώση του Μπόρις Τζόνσον

Η πορεία του βρετανού πρωθυπουργού στην πολιτική σκηνή της χώρας βρίθει από γκάφες, αστοχίες και σκάνδαλα, από τα οποία τελικά κατάφερνε πάντα να επιβιώνει. Μάλιστα, ο Guardian αποκαλεί τον Μπόρις Τζόνσον «πολιτικό καλλιτέχνη της απόδρασης» (political escapologist), υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η ικανότητα να αποφεύγει κανείς να πληρώσει για τις αστοχίες ή και παρανομίες του διαφέρει σημαντικά από την ικανότητα να κυβερνά, πράγμα που πλέον ακόμα και οι Τόρηδες βουλευτές δεν μπορούν να αγνοήσουν, παρά την ανακοίνωση ενός μπαράζ πολιτικών από την κυβέρνηση τις τελευταίες εβδομάδες, που σκοπό έχουν να κατευνάσουν τα συντηρητικά πνεύματα.

Η ψηφοφορία το βράδυ της Δευτέρας για το αν θα συνεχίσει ή όχι στο τιμόνι του Συντηρητικού κόμματος και της κυβέρνησης είναι καθοριστική για τον Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος ακόμα και μετά τα άκρως επιβαρυντικά στοιχεία που αποκαλύφθηκαν από την έκθεση της Σου Γκρέι για τα κορονοπάρτι στην Ντάουνινγκ Στριτ, δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένος να αποχωριστεί αυτοβούλως την εξουσία. Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι η εικόνα του έχει πληγεί ανεπανόρθωτα στα μάτια των ψηφοφόρων, που πίεσαν τους 54 «αντάρτες» βουλευτές να δράσουν. Έτσι, μια ενδεχόμενη ήττα στην σημερινή ψηφοφορία μπορεί να αποτελέσει ταφόπλακα για την πολιτική καριέρα του ιδιόρρυθμου πολιτικού.

Πολιτικές αντιπερισπασμού

Η έκθεση Γκρέι αποκάλυψε σε ποιο βαθμό φτάνει η κουλτούρα αδιαφορίας για τους κανόνες στα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης της Βρετανίας. Η αίσθηση που αναδύεται στην κοινωνία είναι ότι μια από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου κυβερνάται από ανθρώπους που δεν έχουν συναίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος που συνεπάγεται η θέση τους. Οι δημόσιες απολογίες του Μπόρις Τζόνσον δεν κατάφεραν να αποσείσουν το αίσθημα ντροπής και οργής που δημιούργησαν οι πράξεις της κυβέρνησής του. Ούτε και ο πραγματικός καταιγισμός πολιτικών που ανακοινώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, σε χρόνο που μόνο τυχαίος δεν είναι.

Ο Τζόνσον προσπάθησε τις τελευταίες εβδομάδες να κατευνάσει τις αντιδράσεις που προέρχονται μέσα από το κόμμα του με μια σειρά από μέτρα ραμμένα στα ιδεολογικά μέτρα των Τόρηδων: Από την αποκατάσταση του αυτοκρατορικού μετρικού συστήματος στο εμπόριο της Βρετανίας μέχρι την επέκταση της επιλεκτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το πακέτο στήριξης των νοικοκυριών απέναντι στην ακρίβεια και την αλλαγή στις προβλέψεις του Brexit. Ωστόσο, τα εξόφθαλμα επιτηδευμένα κόλπα του πρωθυπουργού γύρισαν μπούμερανγκ, αφού οι αγανακτισμένοι ψηφοφόροι του Συντηρητικού κόμματος ήταν αυτοί που «τσίγκλησαν» το ένστικτο πολιτικής επιβίωσης στους «αντάρτες» βουλευτές, οι οποίοι έστειλαν τις επιστολές μομφής κατά του Τζόνσον. Επίσης, οι βουλευτές καταλαβαίνουν ότι η λειτουργία της κυβέρνησης επηρεάζεται αρνητικά από τα καμώματα του πρωθυπουργού, καθώς αναλώνεται ολοένα και περισσότερο στην απόκρουση κατηγοριών παρά στην χάραξη πολιτικής. Έτσι, αποφάσισαν ότι πρέπει να λυθεί άμεσα το αδιέξοδο δίλημμα ανάμεσα σε μια ηγεσία του Τζόνσον και μια λειτουργική κυβέρνηση.

Brexit και συμπάθεια

Τα σενάρια για την επόμενη μέρα δίνουν και παίρνουν στα βρετανικά Μέσα, που βλέπουν τον τωρινό υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ ως τον επικρατέστερο διάδοχο, με την υπουργό Εξωτερικών Λις Τρας να είναι και αυτή μία εκ των δελφίνων, καθώς έχει καλές σχέσεις με τα Μέσα. Όμως, ο Μπόρις Τζόνσον δεν έχει πει την τελευταία του κουβέντα ακόμα, και όπως έχει αποδείξει και στο παρελθόν, μπορεί όχι μόνο να επανακάμψει από μια αρνητική συγκυρία αλλά και να βγει κερδισμένος.

Ο Αλεξάντερ Μπόρις ντε Πφέφελ Τζόνσον -όπως είναι το πλήρες όνομά του- προέρχεται από οικογένεια που έχει μακρά ιστορία εμπλοκής με τα κοινά: ο πατέρας του, Στάνλεϊ Τζόνσον, ήταν Τόρης ευρωβουλευτής και επίτροπος της ΕΕ, ενώ ο αδερφός του Τζο έχει διατελέσει υπουργός στις κυβερνήσεις του Ντέβιντ Κάμερον και της Τερέζα Μέι. Ο εύθυμος χαρακτήρας του και η ανατρεπτική εμφάνισή του έκαναν τους πολίτες να του συγχωρούν γκάφες και αδιακρισίες που θα κόστιζαν ακριβά σε άλλους πολιτικούς. Όταν παρέμεινε κολλημένος πάνω στο σύρμα που είχε ανέβει για την προώθηση των Ολυμπιακών του Λονδίνου το 2012, ανεμίζοντας σημαιάκια της Βρετανίας, κατάφερε να μετατρέψει την ντροπή σε θαυμασμό με το χιούμορ του κατά τη διάρκεια της «διάσωσής» του. Έτσι, οι Βρετανοί φαίνεται να μην κοιτούν τις ενέργειές του μέσα από την ίδια κριτική ματιά που βλέπουν τους υπόλοιπους πολιτικούς. Τον θεώρησαν μια καρικατούρα, η οποία όταν εξέφρασε ότι απώτερος σκοπός του ήταν η κατάληψη του πρωθυπουργικού θώκου, κανείς δεν την πήρε στα σοβαρά.

Δεν ήταν όμως ορθή αυτή η αντίληψη, κάτι που έγινε οδυνηρά κατανοητό στην υπόθεση του Brexit. Ο Τζόνσον έγινε η φιγούρα που εκπροσώπησε με τον εμφατικότερο τρόπο την πλευρά της εξόδου από την ΕΕ, εκμεταλλευόμενος τη φήμη που είχε αποκτήσει τόσο από το πέρασμα από τη δημαρχία του Λονδίνου όσο και από την καριέρα του ως δημοσιογράφος στη Daily Telegraph και τον Spectator. Κοσμοπολίτης και γλωσσομαθής, δεν ήταν ο τυπικός λαϊκιστής που προπαγανδίζει την εθνική κυριαρχία απέναντι στον «πολωνό υδραυλικό», όπως ο Νάιτζελ Φάρατζ. Διείδε στην υπόθεση του Brexit ένα μονοπάτι προς την κορυφή, πράγμα που επιβεβαιώθηκε, παρά την επαμφοτερίζουσα στάση που κρατούσε μέχρι τότε σχετικά με την ΕΕ. Μάλιστα, ο βρετανικός Τύπος υπογράμμισε την αλλαγή στη συνήθως εύθυμη διάθεση του Τζόνσον που παρατήρησε στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά το αποτέλεσμα υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα του 2016. Η δυσαρέσκεια των πολιτών για τη νίκη αυτή του Τζόνσον, που τον κατηγορούσαν ότι καταστρέφει τη χώρα για τις προσωπικές φιλοδοξίες του, λέγεται ότι έπαιξε ρόλο στην απόσυρσή του από την διεκδίκηση της ηγεσίας των Συντηρητικών το 2016, μετά την παραίτηση του Κάμερον, ενώ υπάρχουν μαρτυρίες ότι σκεφτόταν ακόμα και την ολοκληρωτική απόσυρση από την πολιτική.

Σκαμπανεβάσματα και γκάφες

Η πορεία του Τζόνσον τόσο στον πολιτικό όσο και στον επαγγελματικό στίβο συνέτεινε στο να τον αντιλαμβάνονται οι πολίτες ως έναν κλόουν. Απολύθηκε από τους Times γιατί εφηύρε μία δήλωση που δεν έγινε ποτέ, για να κάνει πιο ενδιαφέρον ένα ρεπορτάζ… Ως ανταποκριτής της Daily Telegraph στις Βρυξέλλες ξιφουλκούσε κατά των υδροκέφαλων ευρωπαϊκών θεσμών, ενώ παραλίγο να τελειώσει η καριέρα του κι εκεί αφού εμφανίστηκε μπλεγμένος σε μια υπόθεση διαφθοράς: εμφανίστηκε μια ηχογραφημένη συνομιλία στην οποία ένας παλιός του συμφοιτητής στην Οξφόρδη του ζητούσε να βρει έναν μάρτυρα, με το Τζόνσον να μην απαντά καταφατικά αλλά ούτε και να αρνείται τη συνδρομή του… Το 1997 κατέβηκε υποψήφιος με τους Συντηρητικούς, χωρίς επιτυχία. Το 2001 όμως κατάφερε να κερδίσει μια θέση στη Βουλή των Κοινοτήτων. Παράλληλα, έγινε αρχισυντάκτης στο περιοδικό The Spectator από όπου συνέχισε να προκαλεί με τα άρθρα του. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήρθε όταν κατηγόρησε τους κατοίκους του Λίβερπουλ ότι αυτο-θυματοποιούνται όταν δολοφονήθηκε από τους Ιρακινούς ο κρατούμενος Κεν Μπίγκλεϊ. Ο Τζόνσον αναγκάστηκε όχι μόνο να μεταβεί στο Λίβερπουλ και να ζητήσει συγγνώμη από την πόλη, αλλά και να υποστεί τη δημόσια ταπείνωση από τον αδερφό του δολοφονηθέντος, Πολ Μπίγκλεϊ, ο οποίος του τηλεφώνησε στο ραδιόφωνο που έκανε εκπομπή και τον αποκάλεσε «εγωκεντρικό, πομπώδες ζωντόβολο»…

Ανάμεσα στα πολλά «κατορθώματά» του είναι προσβολές τόσο σε χώρες της άλλοτε βρετανικής αυτοκρατορίας, όσο και σε ηγέτες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα και η Χίλαρι Κλίντον. Το 2016 κέρδισε ένα έπαθλο 1.000 λιρών για ένα άκομψο ποίημα που έγραψε για τον τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Κατάφερε επίσης να δώσει μήνυμα στους αντιπάλους του να μην του σταθούν εμπόδιο γιατί θα τους ισοπεδώσει όπως εκείνο το 10χρονο παιδάκι στην Ιαπωνία, που έριξε κάτω σε έναν αγώνα ράγκμπι…

Documento Newsletter