Τι μάθαμε τα τελευταία χρόνια από την πανδημία των 35.000 νεκρών, την ενεργειακή κρίση που οδήγησε σε νέα φτώχεια, το τρομερό δυστύχημα των Τεμπών, την τεράστια καταστροφή της Βόρειας Εύβοιας, την αναδιανομή περιουσιών με τους πλειστηριασμούς; Αλλά και από τα παλιότερα χρόνια, τα χρόνια του σημιτικού «εκσυγχρονισμού» και τα χρόνια των μνημονίων, ακόμα και από τα χρόνια της δικής μας εμπειρίας στην πρώτη Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ;
Μάθαμε ότι το Κράτος πρέπει να ξαναγίνει εγγυητής των δημοσίων αγαθών. Φυσικών και «άϋλων». Να ανακτήσει και να επιβεβαιώσει στην πράξη τα Κοινά Αγαθά της Υγείας, του Περιβάλλοντος και του φυσικού πλούτου, της ασφάλειας των Υποδομών, της ισότιμης πρόσβασης όλων σε θέρμανση και ζεστό φαγητό, της Κοινωνικής ασφάλισης, της Παιδείας. Μάθαμε ότι πρέπει να ανασυγκροτήσει τη δημόσια εξουσία και το συλλογικό κοινωνικό όφελος, γιατί έτσι και μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει Δημοκρατία, ασφάλεια και κοινωνική συνοχή.
Για να συμβεί όμως αυτό, πρέπει να αντιστραφεί το υπόδειγμα της διάλυσης του δημόσιου τομέα των τελευταίων 30 χρόνων. Το υπόδειγμα των συνεχών ιδιωτικοποιήσεων και του διαρκούς κατακερματισμού οργανισμών, υποδομών, αρμοδιοτήτων.
Το Κράτος πρέπει να ανακτήσει τη δημόσια εξουσία που έχει παραχωρήσει συστηματικά στο ιδιωτικό κεφάλαιο κάνοντας κομμάτια και κομματάκια τα δημόσια αγαθά. Είναι η κεντρική διακύβευση σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Μια πολιτική αλλαγή οφείλει επομένως να «λυγίσει το ραβδί από την άλλη μεριά». Δηλαδή:
• να εγγυηθεί το δημόσιο χαρακτήρα των εθνικών Υποδομών της χώρας και την κρατική χρηματοδότηση ενός ριζικού εκσυγχρονισμού τους.
• Να διασφαλίσει τη Δημόσια Περιουσία και να την αξιοποιήσει υπέρ του κοινωνικού συνόλου.
• Να εγγυηθεί το Δημόσιο χαρακτήρα της Ενέργειας και του Νερού, αλλά και της Κοινωνικής Ασφάλισης.
• Να σεβαστεί τη διαφάνεια και τη λογοδοσία καταργώντας κάθε λογής απόρρητες στον κοινοβουλευτικό έλεγχο πράξεις, καθώς και τις απόρρητες δαπάνες.
• Να μιλήσει για βαθιές αλλαγές στο μηχανισμό της Δικαιοσύνης, με διαφάνεια και δημοκρατικές εγγυήσεις πραγματικής ανεξαρτησίας.
• Να προστατεύσει τα νοικοκυριά από την υπερχρέωση του ιδιωτικού χρέους και την ασυδοσία του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
• Να στελεχώσει το κράτος με γιατρούς, δασκάλους, νοσηλευτές, μηχανικούς, γεωπόνους, καθηγητές, οικονομολόγους, διοικητικούς υπαλλήλους, καθαριστές, ψυχολόγους, ελεγκτές, μηχανοδηγούς και ό,τι άλλο απαιτείται και να εξασφαλίσει καλούς αξιοπρεπείς μισθούς.
• Να επανιδρύσει ουσιαστικά τη Δημόσια Διοίκηση με στόχο να αρθεί ο διοικητικός κατακερματισμός της και να επιστρέψει στον δημόσιο πολιτικό έλεγχο ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών. Να φτιάξει ένα σαφές σχέδιο ριζικής ανάπλασης του υπό διάλυση δημόσιου τομέα, με ανοικτή διακυβέρνηση και λογοδοσία.
• Να εγγυηθεί ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης με εργαλεία, δομές, στελέχωση, κοινωνική συμμετοχή.
Αλλιώς δεν θα είναι πολιτική αλλαγή, θα είναι διαχείριση της υπάρχουσας κατάστασης στον χαμηλότερο δυνατό παρανομαστή. Με θύμα τις λαϊκές και μεσαίες τάξεις και τους ανθρώπους της εργασίας.
Το παράδειγμα των τραίνων είναι τις ημέρες αυτές χαρακτηριστικό, όσο και τραγικό: Δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική προοδευτική Κυβέρνηση που να μην θέσει ως πρώτο της στόχο την επανακρατικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου, τη ραγδαία αύξηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στο τραίνο, την ενοποίηση σε ένα νέο Οργανισμό Σιδηρόδρομου των υποδομών, των δικτύων και του μεταφορικού έργου, τη στελέχωση με νέο επιστημονικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό. Και με ένα κεντρικό σχέδιο ανάπτυξης για την επόμενη δεκαετία, σε συνάρτηση με ένα εθνικό και περιφερειακό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Σε παγκόσμια κλίμακα οι εργαζόμενες τάξεις δέχονται σήμερα μια καταιγιστική επίθεση από το κεφάλαιο. Ο,τι κατακτήσεις έγιναν μεταπολεμικά στο επίπεδο των δικαιωμάτων και του κοινωνικού κράτους βάλλονται και ακρωτηριάζονται. Στην Ελλάδα των συσσωρευμένων κρίσεων η επίθεση λαμβάνει ακραίες εκφράσεις. Η αναδιάρθρωση έχει πάρει χαρακτήρα καθολικής συρρίκνωσης των δικαιωμάτων των μεσαίων και εργαζόμενων τάξεων, βίαιης αρπαγής της περιουσίας που αποκτήθηκε από τις μεταπολεμικές γενιές και μαζικής υποβάθμισης του βιοτικού επιπέδου.
Σε αυτήν την συνθήκη απαιτούνται βαθιές δημοκρατικές αλλαγές στο Κράτος και την Οικονομία. Μια πραγματική επανάσταση δημοκρατικών αλλαγών υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Το συνειδητοποιούμε άραγε; Αν ναι, δεν έχουμε άλλο δρόμο από τον δρόμο μιας πολιτικής που θα αντιστρέψει πλήρως και ολοκληρωτικά το σημερινό υπόδειγμα. Χωρίς μισόλογα και εκπτώσεις. Γιατί το πολύ μεγάλο πρόβλημα δεν θα είναι να κερδίσουμε τις εκλογές. Θα είναι τι θα κάνουμε (εμπράκτως) κατόπιν.
Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης είναι πανεπιστημιακός – Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Α’ Αθήνας
