Εξωτερική βοήθεια για να εξασφαλίσουν αρκετά τρόφιμα για ολόκληρο τον πληθυσμό τους χρειάζονται 45 χώρες, από τις οποίες οι 34 βρίσκονται στην Αφρική.
Από την πρώτη στιγμή που η πανδημία εμφανίστηκε έγινε σαφές πως δεν έχει τη δύναμη μόνο να εξαπλώνεται ταχύτατα και να μολύνει εκατομμύρια ανθρώπους αλλά και να εντείνει τις οικονομικές ανισότητες σχεδόν ταυτόχρονα σε όλο τον πλανήτη. Μια πλούσια υπερ-ελίτ εξακολουθεί να συσσωρεύει υπέρογκα ποσά εν μέσω της χειρότερης ύφεσης που βιώνει ο πλανήτης μετά το κραχ του 1929, ενώ ταυτόχρονα δισεκατομμύρια άνθρωποι παλεύουν για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam η οποία διαπιστώνει ότι εννέα μήνες πανδημίας ήταν αρκετοί ώστε οι 1.000 πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη να αναπληρώσουν τις απώλειες και να επαναφέρουν την περιουσία τους στο επίπεδο-ρεκόρ που καταγραφόταν πριν από την πανδημία. Αντίθετα, οι φτωχότεροι θα χρειαστούν πάνω από δέκα χρόνια για να συνέλθουν από τις οικονομικές επιπτώσεις της επέλασης του κορονοϊού.
«Είναι ιδιαίτερα θλιβερό γιατί πριν από το χτύπημα της Covid-19 βρισκόμασταν σε πορεία εξάλειψης της παιδικής πείνας και είχαμε αξιοσημείωτη πρόοδο τα τελευταία χρόνια, η οποία ανατράπηκε σε λίγους μόνο μήνες» αναφέρει η Λίζα Ντέιβις, ανώτερη αντιπρόεδρος της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Share Our Strength (No Kid Hungry).
Έγιναν πιο ακριβά τα τρόφιμα
Η κατακόρυφη αύξηση στις τιμές των τροφίμων που παρατηρείται από την έναρξη της πανδημίας αποτελεί σοβαρό πλήγμα στην οικοδόμηση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας. Σύμφωνα με τον δείκτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι τιμές των τροφίμων παρουσίασαν πέρυσι αύξηση 14%, ενώ συνεχίζουν να κινούνται σταθερά ανοδικά και το 2021, προκαλώντας περαιτέρω ανησυχία σε όσους έχουν δει ήδη το εισόδημά τους να συρρικνώνεται.
Αν και στην αρχή της πανδημίας και μέχρι τον περασμένο Μάιο οι τιμές κατέγραφαν πτώση λόγω του φόβου της επερχόμενης οικονομικής ύφεσης και της μειωμένης ζήτησης σε προϊόντα εξαιτίας του lockdown, όταν οι χώρες άρχισαν να αίρουν τα περιοριστικά μέτρα η παγκόσμια ζήτηση και οι τιμές άρχισαν σταδιακά να ανεβαίνουν και πάλι.
Μεγαλύτερη και συνεχιζόμενη αύξηση καταγράφουν βασικά προϊόντα όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα δημητριακά, η ζάχαρη, το καλαμπόκι, η σόγια, τα αυγά και τα φυτικά έλαια. Σύμφωνα με τον δείκτη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας οι τιμές ενισχύθηκαν περαιτέρω κατά 10% τον περασμένο Ιανουάριο σε σχέση με πέρυσι και 4% σε σχέση με τον περασμένο Δεκέμβριο, αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο από το 2014. Στην άνοδο συνέβαλε και το άλμα στις τιμές των σιτηρών.
Ο φόβος από τον πληθωρισμό
Η ανεπιθύμητη επιστροφή των πιέσεων στις τιμές των τροφίμων έθεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους επενδυτές σε επιφυλακή, ξυπνώντας μνήμες από την κρίση στις τιμές των τροφίμων πριν από μια δεκαετία, η οποία με τη σειρά της δημιούργησε κοινωνικές αναταραχές. Οι προβλέψεις των αναλυτών για μεγαλύτερη άνοδο στις τιμές τους επόμενους μήνες εντείνει τις ανησυχίες για πιθανή αύξηση του πληθωρισμού, ενώ οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο δυσκολεύονται να παράσχουν περισσότερα ερεθίσματα για την ενίσχυση των οικονομιών τους.
«Βλέπουμε ότι ολοένα και περισσότεροι παράγοντες συμβάλλουν στην παγκόσμια αύξηση των τιμών στα τρόφιμα. Ο πληθωρισμός είναι πραγματικότητα. Ενώ οι άνθρωποι βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται, ταυτόχρονα καλούνται να αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες» επισημαίνει ο Αμπντολρέζα Αμπασιάν, ανώτερος οικονομολόγος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας.
Μια νέα αύξηση ωστόσο των τιμών αποτελεί επιπλέον βάρος για εκείνους που είτε έμειναν άνεργοι εξαιτίας της πανδημίας είτε είδαν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται. Η τελευταία έκθεση του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ έδειξε ότι περίπου 29 εκατ. ενήλικες Αμερικανοί παραδέχονται πως συχνά το φαγητό τους δεν επαρκεί. Το πρόβλημα γίνεται εντονότερο στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου η φτώχεια και η πείνα θεριεύουν. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας 45 χώρες, εκ των οποίων οι 34 βρίσκονται στην Αφρική, συνέχισαν να χρειάζονται εξωτερική βοήθεια για να εξασφαλίσουν αρκετά τρόφιμα για ολόκληρο τον πληθυσμό.
Ακόμη πιο πλούσιοι οι πλουσιότεροι
Έναν χρόνο μετά την εμφάνιση της πανδημίας ο ιός της ανισότητας φαντάζει τελικά πιο απειλητικός από τον νέο κορονοϊό. Η εικόνα ενός πλανήτη που οδεύει προς βίαιη φτωχοποίηση έρχεται όμως να ανατραπεί αν ρίξει κανείς μια ματιά στους δισεκατομμυριούχους, που η πανδημία όχι μόνο δεν τους έπληξε οικονομικά, αλλά τους έκανε πλουσιότερους. Ενώ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού δυσκολεύεται ήδη να εξασφαλίσει τα είδη πρώτης ανάγκης, οι δισεκατομμυριούχοι είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται κατά 3,9 τρισ. δολάρια από τη 18η Μαρτίου ως την 31η Δεκεμβρίου 2020, σύμφωνα με την Oxfam. Συγκεκριμένα, οι δέκα πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Τζεφ Μπέζος, Ελον Μασκ, Μπερνάρ Αρνό, Μπιλ Γκέιτς, είδαν συλλογικά τον πλούτο τους να αυξάνεται κατά 540 δισ. δολάρια. Μόνο τρεις από τους 50 πλουσιότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο είδαν την περιουσία τους να συρρικνώνεται.
«Θυμάμαι την οικονομική κρίση και με εξέπληξε το πόσο γρήγορα επανήλθαν οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων. Τότε χρειάστηκαν τέσσερα με πέντε χρόνια, αλλά με τον κορονοϊό ανέκαμψαν σε μόλις εννέα μήνες. Κανείς από εμάς δεν το περίμενε» επισημαίνει ο Μαξ Λόσον, στέλεχος της Oxfam.