Τα συντηρητικά αντανακλαστικά που απηχούν παρωχημένες απόψεις παλαιότερων δεκαετιών ενεργοποιήθηκαν και πάλι, με αφορμή το πρόσφατο σχέδιο νόμου που θα επιτρέπει την αναδοχή παιδιών και από ομόφυλα ζευγάρια.
Ξανά ντιμπέιτ για τα αυτονόητα. Το πρόσφατο σχέδιο νόμου που κατέθεσε το υπουργείο Εργασίας στη Βουλή άνοιξε τον δρόμο για την αναδοχή παιδιών και από ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Αρα και από ομόφυλα ζευγάρια, σύμφωνα με τον νόμο του 2015 που επέτρεψε στα τελευταία να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης. Ανοιξε όμως και τον ασκό του Αιόλου. Το θέμα της αναδοχής –και δυνητικά της υιοθεσίας– παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια μπήκε ξανά στη σφαίρα του δημόσιου διαλόγου. Θα περίμενε κανείς ότι τα δύο προηγούμενα, προοδευτικά και ψηφισθέντα νομοσχέδια που αφορούσαν το σύμφωνο συμβίωσης και για τα ομόφυλα ζευγάρια και την αλλαγή ταυτότητας φύλου θα είχαν περιορίσει τις συντηρητικές κραυγές αγωνίας που εκφράζονται από κόμματα, την Εκκλησία και ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας. Εις μάτην.
«Δεν είναι έτοιμη η κοινωνία» υποστηρίζουν οι διαφωνούντες, ακόμη και ορισμένοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που εξέφρασαν και δημοσίως την αντίθεσή τους στην επίμαχη ρύθμιση. Κι ας πρόκειται για θέμα που στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών έχει ξεπεραστεί, αφού δεν υφίστανται πλέον σε αυτές τέτοιου είδους διακρίσεις. Αναρωτιέται όμως κανείς πόσες γενιές παιδιών πρέπει να μεγαλώσουν σε ιδρύματα μέχρι να «είναι έτοιμη η κοινωνία»; Για πόσα παιδιά που δεν γεννήθηκαν τόσο τυχερά και ζουν σε ιδρυματικό πλαίσιο –λόγω π.χ. ασθένειας, φυλάκισης, ατυχήματος ή ακαταλληλότητας των φυσικών γονέων– θα περιορίζεται η πιθανότητά τους να βρουν οικογενειακή θαλπωρή επειδή κάποιοι στην Ελλάδα προτιμούν να διυλίζουν τον κώνωπα, μην επιτρέποντας στην κοινωνία να κάνει προοδευτικά βήματα; Από τη στιγμή μάλιστα που στο σχέδιο νόμου δεν γίνεται λόγος για υιοθεσία αλλά για αναδοχή για μικρά ή μεγαλύτερα διαστήματα κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, όπως υποχρεωτική επιμόρφωση, καλή ψυχική, σωματική και διανοητική υγεία, δυνατότητα κάλυψης των εξόδων του παιδιού και παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ως πότε θα υπάρχει ο αντίλογος ότι τα ομόφυλα ζευγάρια δεν αποτελούν σωστό πρότυπο ανατροφής, όταν πλήθος διεθνών ερευνών αναδεικνύει το ακριβώς αντίθετο; To Documento απευθύνθηκε σε πολιτικούς, ψυχιάτρους, καθηγητές και καλλιτέχνες προκειμένου να απαντηθούν αυτά τα –ρητορικά;– ερωτήματα.
«Να εκλείψουν οι απόψεις που παραπέμπουν σε εποχές σκοταδισμού»
«Δυστυχώς, αντί η δημόσια συζήτηση να επικεντρώνεται στα πολλά θετικά που ρυθμίζονται με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο –το οποίο αποτελεί πολύ μεγάλο βήμα για τη θεραπεία χρόνιων παθογενειών με στόχο να απαλειφθεί το δράμα παιδιών αλλά και υποψήφιων αναδόχων–, κάποιοι επιλέγουν να ασχολούνται με το ότι αποκτούν δικαίωμα αναδοχής και ομόφυλα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης» ανέφερε στο Documento η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία. «Οι κινδυνολόγες αυτές φωνές επικαλούνται μια δήθεν ανωριμότητα της ελληνικής κοινωνίας να δεχθεί τη συγκεκριμένη νομοθέτηση. Είναι οι ίδιες φωνές που παλαιότερα έλεγαν τα ίδια για τον πολιτικό γάμο, το σύμφωνο συμβίωσης, την ταυτότητα φύλου… Οι ίδιες φωνές που αδυνατούν να κατανοήσουν ότι η αγάπη, η στοργή και η φροντίδα δεν συναρτώνται ούτε από φύλα ούτε από σεξουαλικές επιλογές. Φωνές που επιλέγουν να κλείνουν τα μάτια σε μια –διεθνώς νομοθετημένη– υπαρκτή και στην ελληνική πραγματικότητα κατάσταση, η οποία κάθε άλλο παρά “προσβάλλει τα ήθη”, όπως υποκριτικά ισχυρίζονται κάποιοι.
Αρκεί να πούμε πως, με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, το 2016 σε σύνολο 221 τεκνοθεσιών, οι 43 (ποσοστό 20%) έγιναν από μονογονεϊκές οικογένειες, οικογένειες δηλαδή από τις οποίες απουσιάζει το πατρικό ή το μητρικό πρότυπο, χωρίς αυτό να έχει δημιουργήσει καμία απολύτως κοινωνική αναστάτωση. Πρέπει να καταστεί σαφές πως οι επιστημονικά αστήρικτες απόψεις ότι δήθεν παιδιά που μεγαλώνουν σε ομόφυλες οικογένειες υιοθετούν συγκεκριμένη σεξουαλική ταυτότητα ή είναι περισσότερο ή λιγότερο κοινωνικά/επαγγελματικά επιτυχημένα ή ευτυχισμένα οφείλουν να εκλείψουν από τον δημόσιο διάλογο καθώς παραπέμπουν σε εποχές σκοταδισμού, κατά τις οποίες –τότε όπως και τώρα– συγκεκριμένοι κύκλοι, με πρωταγωνιστικό τον ρόλο της Εκκλησίας, έδιναν το στίγμα υποδαυλίζοντας τον φόβο που δημιουργεί η άγνοια.
Υπενθυμίζοντας, τέλος, ότι η τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια αποτελεί συνεδριακή θέση του ΣΥΡΙΖΑ και επειδή οι νομοθετικές πρωτοβουλίες ενίοτε παίζουν παιδαγωγικό ρόλο, διαμορφώνουν ή απελευθερώνουν συνειδήσεις, οφείλουμε να θυμόμαστε πάντα πως ο ρόλος μιας προοδευτικής κυβέρνησης δεν είναι να υποκύπτει σε αστήριχτα φοβικά σύνδρομα, καιροσκοπισμούς και κοινωνικούς αυτοματισμούς αλλά να διευκολύνει την κοινωνία να εξελίσσεται, πάντα με γνώμονα το γενικότερο συμφέρον και τον σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα».
«Χρειαζόμαστε χρόνο για να προετοιμαστούμε σαν κοινωνία»
Σε γνωστοποίηση ότι η διαφωνία που εξέφρασε μαζί με άλλους εννιά βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με τη ρύθμιση του πρόσφατα κατατεθέντος νομοσχεδίου δεν αφορά την αναδοχή παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια «εφόσον ικανοποιηθούν από την πολιτεία συγκεκριμένες και απαραίτητες υποχρεώσεις που δεν φτάνει να είναι αποτυπωμένες, αλλά πρέπει και να λειτουργούν» προχώρησε στο Documento ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Βέττας: «Δεν υπάρχει καμία διαφωνία ως προς την αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια. Μακριά από εμένα τέτοιες λογικές και αφαίρεση δικαιωμάτων. Αλλωστε με την ψήφιση των νομοσχεδίων για το σύμφωνο συμβίωσης και την αλλαγή ταυτότητας φύλου δείξαμε ότι είμαστε προοδευτικοί. Απλώς εκφράζω έναν προβληματισμό που έχω σαν άνθρωπος: Το μεγάλο στοίχημα είναι η αποϊδρυματοποίηση. Οφείλουμε να δώσουμε έμφαση σε αυτό το κομμάτι με μια μεγάλη και συλλογική καμπάνια ώστε να κλείσουν όλα τα ιδρύματα και να μπουν τα παιδιά σε ανάδοχες οικογένειες. Το ζητούμενο όμως είναι ότι δεν έχουμε τις δομές που θα έπρεπε ώστε όταν το παιδί προσέλθει στο σχολείο να υποστηριχθεί μέσω αυτών σε οποιεσδήποτε πιέσεις. Χρειάζεται ένα μεσοδιάστημα ώστε η χώρα να υποδεχθεί αυτές τις νέες καταστάσεις. Και αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να περιμένουμε την κοινωνία, η οποία ενδεχομένως καθυστερεί σε κάποια θέματα. Μη βιαζόμαστε όμως ως πολιτεία να κάνουμε βήματα που δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε. Ας ετοιμαστεί η πολιτεία για να ακολουθήσει η κοινωνία».
«Αν δεν υλοποιηθεί, τα παιδιά θα παραμείνουν σε ιδρύματα»
«Είναι σημαντικό που έστω και με μεγάλη καθυστέρηση μπαίνει στην κοινωνική ατζέντα το θέμα της αναδοχής –προοπτικά υιοθεσίας– παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια. Αυτό αποτελεί αποκατάσταση της διαχρονικής παραβίασης των στοιχειωδών συνταγματικών δικαιωμάτων και του κοινωνικού αποκλεισμού ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό» ανέφερε στο Documento ο Στέλιος Στυλιανίδης, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο καθηγητής υπογράμμισε πως «σε απάντηση των κραυγών που εκφράζονται για τη μη ωρίμανση της ελληνικής κοινωνίας να αποδεχθεί ένα τέτοιο νομοθετικό έργο, πιστεύω ακράδαντα ότι ένα προοδευτικό κόμμα θα πρέπει να έχει μεταξύ άλλων στην ατζέντα του τη διαπαιδαγώγηση του κοινωνικού σώματος απέναντι σε θέματα προκαταλήψεων, διαφορετικότητας και ρατσισμού».
«Εάν δεν υλοποιηθεί η αναδοχή πρέπει να έχουμε συνείδηση ότι τα περισσότερα παιδιά θα παραμείνουν σε ιδρυματικό πλαίσιο, κάτι εξαιρετικά επιβλαβές για τη συναισθηματική, ψυχική και κοινωνική τους ανάπτυξη». Παράλληλα, ο καθηγητής κρίνει πως «η αναδοχή θέτει εκ νέου στο προσκήνιο της πολιτικής ατζέντας την ενίσχυση των δομών ψυχοκοινωνικής στήριξης συνολικά για ευάλωτες ομάδες ή για ομάδες με ειδικά αιτήματα, όπως είναι τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα άτομα με κάποιας μορφής εξάρτηση και οι χρόνια άνεργοι. Εχει μεγάλη σημασία να διαφοροποιήσουμε τις ιδεολογικές θέσεις και προκαταλήψεις από την πολύπλοκη πραγματικότητα… Τι θα γίνει με τα παιδιά που έχουν ανάγκη από γονείς, οι οποίοι δεσμεύονται συναισθηματικά, ψυχικά και κοινωνικά για την υποστήριξη και το μεγάλωμά τους;».
«Πρώτο καλό βήμα»
«Οσοι παραμένουν αρνητικοί στην επέκταση της αναδοχής στα ζευγάρια που έχουν τελέσει σύμφωνο συμβίωσης ανεξαρτήτως φύλου και ιδιαίτερα όσοι εξ αυτών δηλώνουν “ευρωπαϊστές” στην ουσία υποστηρίζουν ευθεία παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς αν περνούσε νομοθεσία που εξαιρούσε τα ομόφυλα ζευγάρια θα ήταν απολύτως βέβαιη η καταδίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για ακόμη μία φορά» σχολίασε στο Documento η Μαρίνα Γαλανού, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών. «Επιπλέον, οι περισσότερες διαθέσιμες έρευνες για τις χώρες με σχετική νομοθεσία αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς ζευγάρι ομοφύλων έχουν όσο υγιή ανάπτυξη έχουν τα παιδιά που μεγαλώνουν με ετερόφυλους γονείς. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου των γονέων δεν επηρεάζει καθόλου το παιδί. Αυτό που χρειάζεται το παιδί είναι φροντίδα και αγάπη. Η ρύθμιση του νομοσχεδίου σαφέστατα είναι ένα πρώτο καλό βήμα, που πρέπει να το ακολουθήσει η σύσταση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για την επέκταση του γάμου και της παιδοθεσίας ανεξαρτήτως φύλου, όπως ακριβώς έχει δεσμευτεί η Κεντρική Επιτροπή του κυβερνώντος κόμματος σε απόφασή της. Υπάρχουν πολλά ομόφυλα ζευγάρια στη χώρα μας που μεγαλώνουν παιδιά χωρίς δικαιώματα από κοινού γονεϊκότητας και όσοι τάχαμου ενδιαφέρονται για τα παιδιά και είναι αντίθετοι θα πρέπει να εξηγήσουν στους γονείς αυτούς και τα παιδιά τους γιατί δεν πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα».
«Η αγκαλιά το πιο σημαντικό για τα παιδιά»
«Η γενικότερη άποψή μου για το θέμα του δικαιώματος αναδοχής αλλά και υιοθεσίας με ευκολότερο τρόπο απ’ ό,τι έως σήμερα είναι πως πρόκειται για κάτι αναγκαίο. Η νομοθεσία όπως είναι τώρα στην Ελλάδα οδηγεί στο να μένουν τα παιδιά στα ιδρύματα. Είναι προτιμότερο τα παιδιά να μεγαλώνουν με ανθρώπους που μπορούν να τους προσφέρουν αγκαλιά και φροντίδα από το να παραμένουν στα ιδρύματα μέχρι να βρεθούν κάποιοι που θεωρούνται απολύτως κατάλληλοι ή πιο εύποροι. Αναφορικά με τα ομόφυλα ζευγάρια και την πιθανότητα να ζητούν κι αυτά να υιοθετήσουν ή να γίνουν ανάδοχοι παιδιών, πιστεύω πως ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός δεν σημαίνει καθόλου ότι δεν θα αγαπούν ή δεν θα φροντίζουν το παιδί και δεν θα του παρέχουν τα απαραίτητα για να μεγαλώσει με μεγαλύτερη θαλπωρή απ’ ό,τι σε ένα ίδρυμα».
Η ηθοποιός και πρώην βουλευτής Μάνια Παπαδημητρίου, που επεσήμανε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει το επίμαχο νομοσχέδιο στα επιμέρους ζητήματα επειδή δεν το έχει εξετάσει εξονυχιστικά, κατέληξε πως «γενικά μιλώντας είμαι θετική στο να δοθεί η δυνατότητα όχι μόνο της αναδοχής αλλά και της υιοθεσίας από ευρύτερη κατηγορία ζευγαριών – και όχι μόνο ζευγαριών αλλά και μονογονεϊκών οικογενειών. Σαν παιδί χόρτασα αγκαλιά από τους γονείς μου και πιστεύω ότι τα παιδιά χρειάζονται αυτήν τη θαλπωρή –πέρα και πάνω απ’ όλα– ιδιαίτερα σε μια εποχή τόσο δύσκολη και τρομακτική όσο η δική μας».
«Ο κόσμος αλλάζει»
«Φαντάσου, αδερφέ μου και εαυτέ μου αναγνώστη που μου μοιάζεις, δύο εικόνες. Η πρώτη: δημόσια ορφανοτροφεία να φυλλορροούν γιατί η υλική υποστήριξή τους από την πολιτεία θα χαρακτηριζόταν “κρατισμός” και “Σοβιετία”, να ασφυκτιούν και να λιμνάζουν γεμάτα από έρημα παιδιά. Και για δεύτερη εικόνα φαντάσου μια ή πολλές οικογένειες γεμάτες από συνύπαρξη, από αισθήματα, από εκείνη την αλήθεια της ζωής στην οποία θα έπρεπε να μετέχουμε όλοι. Φαντάσου και πες μου. Ποια είναι η πιο “ανώμαλη”; Η πιο “εξωφρενική”; Η πιο “αλλόκοτη”; Η πιο εξευτελιστική για τον πολιτισμό μιας κοινωνίας; Για μένα η πρώτη. Και θα αγωνιστώ απέναντι σ’ αυτό. Διότι τα τελευταία χρόνια μάθαμε πλέον καλά πως η οικονομική και πολιτική αδικία μπορεί να μην καταπίπτει και να μην εξαφανίζεται με έναν νόμο και ένα άρθρο αλλά χρειάζεται συνεχής, αδιάλειπτη και στοχοπροσηλωμένη προσπάθεια. Μάθαμε όμως εξίσου καλά πως η κοινωνική, δημοκρατική και δικαιωματική δικαιοσύνη μπορεί να υπάρξει ως πραγματικότητα απλώς με μια λέξη, σε μια στιγμή. Με έναν νόμο. Και ένα άρθρο!
Ο κόσμος αλλάζει. Πότε όπως ο βράχος από το κύμα και πότε όπως ο πάγος από το μαχαίρι. Με την προϋπόθεση απ’ την πληγή του μαχαιριού να μην τρέξει αίμα. Αλλά νερό. Και οξυγόνο. Για όλους», είπε στο Documento o ηθοποιός Ομηρος Πουλάκης.
