Επανειλημμένα έχω διαλαλήσει δημοσίως, και από τούτη τη στήλη φυσικά, ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο γυναικείος λόγος είναι πολύ ισχυρός, εξόχως ενδιαφέρων, περισσότερο ανοιχτός και συνάμα διεισδυτικός από τον αντρικό λόγο. Η γυναικεία δημιουργικότητα στην πεζογραφία, στα εικαστικά, στη μουσική, την ποίηση, στο φιλοσοφικό πόνημα και στα ερτζιανά εμφανίζεται ολοένα και πιο δυναμική, τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στην εγχώρια.
Ενδεικτικά: η Τζέννυ Ερπενμπεκ και η Ερση Σωτηροπούλου στην πεζογραφία· η Γεωργία Σαγρή και η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου στα εικαστικά· η Αγγελική Τουμπανάκη, η Τάνια Γιαννούλη και η Λητώ Βογιατζόγλου στη μουσική· η Καλλιόπη Αλεξιάδου, η Ευτυχία Παναγιώτου και η Eva H. D. στην ποίηση· η Μάγκι Νέλσον και η Εύα φον Ρέντεκερ στη φιλοσοφία· η Λένια Ζαφειροπούλου, η Ευαγγελία Κουλιζάκη και η Μαριλένα Μαραγκού στο ραδιόφωνο, όλες με εντυπωσιάζουν με την προσφορά τους και τις ευγνωμονώ.
Σήμερα μια ανθοδέσμη αποσπασμάτων επιλεγμένων από πρόσφατες επιδόσεις του γυναικείου λόγου.
Απλώνω/ στην πραγματικότητα το κορμί μου/ και βλέπω/ να χορεύουν επικίνδυνα οι αντοχές/ Ακούω/ τους ήχους της νύχτας/ όταν μιλάει στις ξερολιθιές/ και τρομάζω/ Προσπαθώ/ να ανθίσω την άνοιξη/ Το μυστήριο δεν λύνεται/ το νόημα συστέλλεται και διαστέλλεται/ αλλάζοντας παραλλήλους/ Εγώ/ Θα καθίσω κουρασμένη/ από τις κινήσεις των δακτύλων μου/ στην πέτρα του βουνού/ ακούγοντας/ μόνον την απειθαρχία της καρδιάς μου/ και θα χαθώ στη θεομηνία/ που πολιορκώ/ και με πολιορκεί (Χριστίνα Ντούβρη, το ποίημα «Θεομηνία» από τη συλλογή «Χορογραφία επίθεσης», εκδ. Μανδραγόρας).
«Εγώ θα λέω κάποιους τίτλους και εσύ θα λες στοπ σε αυτόν που σου ταιριάζει. Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα εποικοδομητικό και στο τέλος θα απολαύσουμε την υπερβολική μας ποίηση. Οι τίτλοι είναι: Τα βακτήρια είναι φρικιά. Η ατμόσφαιρα είναι κίτρινη αλλά εγώ ποτέ δεν μοιάζω με χλωμή μαργαρίτα. Λέσχη κοινωνικής καταστροφής. Ωραία η ζωή μέσα σε συντρίμμια.
Κάνω ό,τι μπορώ για να μείνω χωρίς φίλους». «Δεν μου αρέσει κανένας από αυτούς τους τίτλους. Είναι μεγάλοι και καταθλιπτικοί» (Αρτεμις Χρυσοστομίδου, το κείμενο «Ωμά αυγά», από το δίγλωσσο έργο –ελληνικά και αγγλικά– «Oh, that hand of yours / Υψηλού επιπέδου τραύμα», εκδ. Το Ροδακιό).
Εξάλλου τι είναι μια χώρα; αναρωτήθηκε ο Τζίμι κοιτάζοντας τριγύρω τα πολυάσχολα γραφεία απ’ όπου αντηχούσαν τόσες διαφορετικές γλώσσες, με το μουρμουρητό των λέξεών τους να χορεύει σαν αναρίθμητα μικρά πουλιά. Ομορφοι σχηματισμοί που δεν αποκάλυπταν ποτέ όλα τους τα μυστικά, με γλώσσες που γεννήθηκαν για τούτον τον χορό, για ν’ αναγνωρίζει ο ένας τα φτερά του άλλου και να θαυμάζει ο ένας τα βήματα και τις πιρουέτες του άλλου (απόσπασμα από το μυθιστόρημα της Καταρίνα Φόλκμερ «Wonderfuck», μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Στερέωμα).
Είχε αρχίσει να χειμωνιάζει για τα καλά όταν ο Ευγένιος επέστρεψε στο χωριό. Δεν ήταν μόνος. Πίσω του έσερνε αλυσίδες αναμνήσεις – γέρικες αρκούδες, ξεδοντιάρες, που ’χαν ξεχάσει να χορεύουν στον ρυθμό. Δεν στάθηκε στο καφενείο να χαιρετήσει, ούτε τόλμησε να πάει μεμιάς στο σπίτι, όπου σίγουρα θα τον περίμενε η αδερφή του. Δεν ήταν ακόμα έτοιμος ν’ αντιμετωπίσει την Ευδοκία με τις βίαιες μεταπτώσεις της και τα τραγίσια πόδια της που έγδερναν το χώμα όταν θύμωνε (από το διήγημα «Εκείνοι που δεν έφυγαν ποτέ δεν επιστρέφουν», που στεγάζεται στη συλλογή «Εκείνοι που δεν έφυγαν» της Αταλάντης Ευριπίδου, εκδ. Πόλις).
Στην πραγματικότητα ο ίδιος ο καπιταλισμός είναι η τάξη εντός της οποίας οι άνθρωποι διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν τον κήπο τους και την οδοντόβουρτσά τους. Δεν χρειάζεται καν να υιοθετήσουμε μια παγκόσμια σκοπιά για να το καταλάβουμε αυτό. Ολοι μας ζούμε κάθε μέρα περιτριγυρισμένοι από άστεγους συνανθρώπους μας, που κάποια στιγμή έχασαν τη δουλειά τους και δεν μπορούσαν πλέον να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Σκεφτόμαστε ότι η μοίρα τους δεν μας αφορά και γνωρίζουμε λοιπόν ότι και εμείς θα μπορούσαμε να χαθούμε (από το φιλοσοφικό κοινωνικοπολιτικό πόνημα της Εύας φον Ρέντεκερ «Επανάσταση για τη ζωή — φιλοσοφία των νέων μορφών διαμαρτυρίας», μτφρ. Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ. Gutenberg)
Face Control
Πρόκειται για μια υποδειγματική απάντηση, στιλπνή και στραφταλιστή, στην ερώτηση «Μα πώς τα προλαβαίνεις όλα αυτά;», καθόσον συσσωρεύει με θαυμάσια αδηφαγία γνώσεις και διπλώματα και πτυχία, παίζει σκάκι, λατρεύει τη νότια Ιταλία και τη λογοτεχνία που ανθίζει στον μεσογειακό μας ήλιο, εκπονεί ακάματα εργασίες για τα αστυνομικά μυθιστορήματα, ξέρει απταίστως ελληνικά, ιταλικά και μια χαρά αγγλικά και γαλλικά και λατινικά και ισπανικά, παθιάζεται δημιουργικά με τις πολιτισμικές και λογοτεχνικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη χώρα του Γκράμσι και τη χώρα του Ρίτσου, μελετάει και εξετάζει το φλέγον ζήτημα της βίας και του εγκλήματος στη λογοτεχνία και οργανώνει άριστα κοινωνικές εκδηλώσεις, ξορκίζοντας εμπράκτως την απάθεια, γεννημένη μόλις το 1992 κι όμως έχει προλάβει να τα κάνει όλα αυτά η Βασιλική-Αλεξάνδρα Σκρεμμύδα, και εύγε της!
