Όταν ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, είπε σε δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη την Παρασκευή – πριν γίνει γνωστή η δολοφονία του Νασράλα- ότι οι επόμενες ημέρες θα καθορίσουν τη μελλοντική πορεία της Μέσης Ανατολής, δεν θα μπορούσε να ήταν πιο προφητικός. Εκείνη την ημέρα ήλπιζε ότι η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ θα μπορούσαν να πειστούν να υποχωρήσουν από το χείλος του γκρεμού, τονίζει σε ανάλυσή του ο Πάτρικ Γουίντουρ στον Guardian.
Τώρα, με την επιβεβαίωση της δολοφονίας του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, η περιοχή, μετά από 11 μήνες, πέρασε εν τέλει το χείλος του γκρεμού και βρίσκεται σε ένα μέρος που πραγματικά δεν έχει ξαναβρεθεί.
Όλα τα βλέμματα στρέφονται στην απάντηση της Τεχεράνης η οποία είναι αντιμέτωπη με τη μοιραία επιλογή που πάντα προσπαθούσε να αποφύγει και που δεν ήθελε να κάνει η νέα μεταρρυθμιστική ηγεσία της.
Αν απλώς καταδικάσει με θυμό το Ισραήλ για την καταστροφή των θεμελίων του άξονα αντίστασης που έχει χτίσει επίπονα τόσα χρόνια ή καλεί άλλους να αναλάβουν απροσδιόριστη δράση, η αξιοπιστία του Ιράν τίθεται σε κίνδυνο.
Αλλά ο πραγματισμός μπορεί να οδηγήσει το Ιράν να συμβουλεύσει τη Χεζμπολάχ να απορροφήσει τις απώλειες και να αποδεχθεί μια εκεχειρία που δεν επιφέρει επίσης κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, τον δεδηλωμένο στόχο της Χεζμπολάχ.
Αν, από την άλλη πλευρά, το Ιράν εξαπολύσει άμεσα στρατιωτικά αντίποινα εναντίον του Ισραήλ, θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα πάει σε πόλεμο ενάντια σε έναν στρατό που έχει αποδείξει τη θανατηφόρα αξία των εξαιρετικά ανώτερων τεχνολογικών και έξυπνων δυνατοτήτων του. Η υπηρεσία πληροφοριών του Ισραήλ έχει διεισδύσει σαφώς βαθιά μέσα στη Χεζμπολάχ και μπορεί να έκανε το ίδιο και στην Τεχεράνη.
Για τον νέο πρόεδρο, Μασούντ Πεζεσκιάν, που εκλέχθηκε με το εισιτήριο άρσης των οικονομικών κυρώσεων εν μέρει με την οικοδόμηση καλύτερων σχέσεων με τη Δύση, ο θάνατος του Νασράλα δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή.
Ο υπουργός Εξωτερικών του, Sayeed Abbas Araghchi, είχε μόλις περάσει μια ολόκληρη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, συναντώντας Ευρωπαίους πολιτικούς όπως η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Annalena Baerbock και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, David Lammy, σε μια προσπάθεια να τους πείσει να ξανανοίξουν τις συνομιλίες για την αποκατάσταση της πυρηνικής συμφωνίας που επισφραγίστηκε το 2015 – και ο Ντόναλντ Τραμπ διέλυσε το 2018.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, επικεφαλής της πυρηνικής επιθεώρησης του ΟΗΕ, είχε εντυπωσιαστεί από τα όσα άκουσε από τις συναντήσεις, λέγοντας: «Νομίζω ότι αυτή είναι η στιγμή που είναι δυνατό να γίνει κάτι για το πυρηνικό ζήτημα. Το πλεονέκτημα του κ. Araghchi είναι ότι γνωρίζει τα πάντα για αυτή τη διαδικασία, επομένως της επιτρέπει να προχωρήσει πιο γρήγορα». Η δολοφονία του Νασράλα καθιστά πολύ πιο δύσκολο για τους μεταρρυθμιστές να πείσουν τον ιρανικό στρατό ότι ένας κλάδος ελιάς εξακολουθεί να έχει νόημα.
Ο Πεζεσκιάν είχε ήδη παραπονεθεί ότι είχε λάβει ελάχιστα σε αντάλλαγμα για να ακούσει τις εκκλήσεις από τη Δύση για να μην εκδικηθεί άμεσα για τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγιε, του ηγέτη της Χαμάς που δολοφονήθηκε από το Ισραήλ στην Τεχεράνη.
Ο Πεζεσκιάν είπε ότι του είχαν υποσχεθεί ότι μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που θα απελευθέρωνε ομήρους και Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους απείχε μόλις μία ή δύο εβδομάδες. Η συμφωνία δεν υλοποιήθηκε ποτέ επειδή, στα μάτια του Ιράν, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να ασκήσουν την απαιτούμενη πίεση στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου για να αποδεχτεί τους όρους κατάπαυσης του πυρός.
Απογοητευμένος πλέον, ο Πεζεσκιάν δύσκολα τείνει να πιστέψει τους όρκους των ΗΠΑ ότι δεν είχαν προηγούμενη γνώση του σχεδίου δολοφονίας του Νασράλα – και, ούτως ή άλλως, ο Νετανιάχου μπορεί να είχε εγκρίνει τον θάνατό του από ένα υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου στη Νέα Υόρκη, αλλά ήταν οι βόμβες που προμήθευσαν οι ΗΠΑ που εξερράγησαν στη Βηρυτό και επέφεραν το μοιραίο για τον ηγέτη της Χεζμπολάχ, αποτέλεσμα.
Σε μια δήλωση που πιθανότατα θα είναι κρατούσα, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κάλεσε τους μουσουλμάνους το Σάββατο «να σταθούν στο πλευρό του λαού του Λιβάνου και της περήφανης Χεζμπολάχ με ό,τι μέσο διαθέτουν και να τους βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του … πονηρού καθεστώτος [ του Ισραήλ]».
Οι τελευταίες εξελίξεις, όσον αφορά στην Ουάσιγκτον, συνιστούν μια διπλωματική ταπείνωση και μια επίδειξη της ανικανότητάς της ή της άρνησής της να ελέγξει τον ενοχλητικό σύμμαχό της.
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επιμένει ότι είχε σαφή κατανόηση βάσει των συνομιλιών με τον Ρον Ντέρμερ, τον υπουργό στρατηγικών υποθέσεων του Ισραήλ, και τον Νετανιάχου ότι το Ισραήλ θα αποδεχόταν μια εκεχειρία 21 ημερών, και ωστόσο, μόλις ανακοινώθηκε το σχέδιο, ο Νετανιάχου αρνήθηκε την συμφωνία.
Κατά κάποιο τρόπο, είναι το αποκορύφωμα σχεδόν 12 μηνών μιας αμερικανικής στρατηγικής που τώρα βρίσκεται σε ερείπια. Κατά καιρούς, από τις επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ ζήτησαν από το Ισραήλ να υιοθετήσει μια διαφορετική στρατηγική σχετικά με την παράδοση τροφίμων στη Γάζα, τις ζώνες προστασίας, μια χερσαία επίθεση στη Ράφα, τους όρους κατάπαυσης του πυρός και, κυρίως, την αποφυγή κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Κάθε φορά, ο Νετανιάχου αναγνώριζε τη θέση των ΗΠΑ, αλλά στη συνέχεια αγνοούσε την Ουάσιγκτον. Κάθε φορά, οι ΗΠΑ –ενοχλημένες και απογοητευμένες– εξέφραζαν επιφυλάξεις για τη στρατηγική του Νετανιάχου, αλλά κάθε φορά συνέχιζαν να τον προμηθεύουν πολεμικό εξοπλισμόι και πυρομαχικά.
Με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν και τον Νετανιάχου να απολαμβάνει μια άνοδο της εγχώριας δημοτικότητας – καθώς επίσης, λίγα αραβικά κράτη να εκφράζουν τη θλίψη τους για τον θάνατο του Νασράλα – οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν λίγες διαθέσιμες επιλογές. Ο Νετανιάχου επιμένει ότι κερδίζει και βρίσκεται σε πορεία για ολοκληρωτική νίκη.
Αυτή τη στιγμή, εκτός κι αν το Ιράν αποδειχτεί πιο αποφασιστικό από ό,τι μέχρι τώρα, είναι ο Νετανιάχου ο μεγάλος επιζών που βρίσκεται στη θέση του οδηγού.
Διαβάστε επίσης
Χασάν Νασράλα: Η Χεζμπολάχ επιβεβαιώνει τον θάνατό του – Τριήμερο πένθος στη χώρα
