Guardian: Από την εποχή του Μπλερ εξέταζαν το ενδεχόμενο δανεισμού των μαρμάρων του Παρθενώνα με ανταλλάγματα

Νέα στοιχεία βγαίνουν στο φως για το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα από βρετανικά αρχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα και αναδημοσιεύονται από τη βρετανική εφημερίδα Guardian.

Αφορούν την πρωθυπουργία του Τόνι Μπλερ (2 Μαΐου 1997 – 27 Ιουνίου 2007) και όπως δείχνουν, είκοσι χρόνια πριν τον νυν πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ και τα πρόσφατα γεγονότα στο Λονδίνο ο τότε βρετανός πρωθυπουργός στήριζε έναν μακροπρόθεσμο δανεισμό με ανταλλάγματα…

Όπως προκύπτει από τα αρχεία στον τότε βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ προτάθηκε να «ενθαρρύνει» το Βρετανικό Μουσείο να συμφωνήσει σε μακροπρόθεσμο δανεισμό με αντάλλαγμα την ελληνική υποστήριξη.

Γράφει η εφημερίδα Guardian:

Ο Τόνι Μπλερ εξέτασε το ενδεχόμενο ενός «μακροπρόθεσμου δανείου» των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, με την ελπίδα να λάβει υποστήριξη για την υποψηφιότητα του Λονδίνου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012, όπως αποκαλύπτουν πρόσφατα έγγραφα που δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Είκοσι χρόνια πριν ο Ρίσι Σουνάκ ακυρώσει συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για το ζήτημα της ιδιοκτησίας των γλυπτών, η Ελλάδα ασκούσε πιέσεις στον Μπλερ, τον τότε πρωθυπουργό, για ένα μακροπρόθεσμο δάνειο, παρακάμπτοντας το ζήτημα της ιδιοκτησίας.

Η επιστροφή των μαρμάρων, τα οποία αφαιρέθηκαν από τον Παρθενώνα 2.500 ετών – το μεγαλύτερο σωζόμενο μνημείο της κλασικής Ελλάδας – από τον Σκωτσέζο λόρδο Έλγιν, αποτελούσε πάγιο αίτημα των Ελλήνων.

Το ελληνικό σχέδιο «επανένωσης» προέβλεπε την τοποθέτησή τους σε ένα σχεδιαζόμενο ειδικά κατασκευασμένο μουσείο της Ακρόπολης – «με θέα τον ιερό βράχο από τον οποίο προήλθαν» – εγκαίρως για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, σύμφωνα με πρόταση που παραδόθηκε στον Μπλερ από τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη*, κατά τη διάρκεια συνάντησης τον Οκτώβριο του 2002.

Η θέση της βρετανικής κυβέρνησης ήταν ότι το θέμα ανήκε αποκλειστικά στους διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου (BM). Και η τότε υπουργός Πολιτισμού, Tessa Jowell, είχε συμβουλεύσει τον Μπλερ ότι οποιοδήποτε δάνειο θα ήταν σε «μακροπρόθεσμη-και μάλιστα μόνιμη» βάση.

Όμως, με το Λονδίνο να σκέφτεται να διεκδικήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012, και την Ελλάδα να έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ το 2003 και να πρόκειται να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η σύμβουλος πολιτιστικής πολιτικής του Μπλερ, Sarah Hunter, του έγραψε τον Απρίλιο του 2003 ότι υπήρχαν «καλοί λόγοι να αλλάξει στάση» και να «ενθαρρύνει» ιδιωτικά και δημόσια το Βρετανικό Μουσείο να βρει μια «διευκόλυνση».

«Η ελληνική υπόθεση έχει γίνει πιο εκλεπτυσμένη – υποστηρίζοντας ένα δάνειο και όχι την επιστροφή της κυριότητας – και έρχεται σε αντίθεση με την εθελοτυφλούσα αδιαλλαξία του BM να εξετάσει οποιονδήποτε συμβιβασμό», έγραψε στα αρχεία που δημοσιοποιήθηκαν από τα Εθνικά Αρχεία την Παρασκευή.

«Τα μάρμαρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στην ψηφοφορία της ΔΟΕ [Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή] για την υποψηφιότητα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012. Η δημοσιότητα που συνδέεται με αυτή την κίνηση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ελληνική υποψηφιότητα και να βοηθήσει στη συγκέντρωση ενός ευρέος φάσματος άλλων ψήφων της ΔΟΕ, αν και θα πρέπει να προφυλαχθούμε από άλλα έθνη που θα ζητήσουν αμοιβαίες πράξεις».

Ο Ντέιβιντ Όουεν, πρώην υπουργός Εξωτερικών και ηγέτης του SDP **, είχε προτείνει στις κυβερνήσεις της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου να καταλήξουν σε μια συμφωνία διαμοιρασμού, έγραψε.

Συνέχισε: «Φαίνεται λογικό: η ορθολογική χάραξη πολιτικής ευνοεί τους Έλληνες. Αλλά αυτή δεν είναι μια επιλογή που εμπίπτει στις δικές μας αρμοδιότητες: μόνο οι διαχειριστές του ΒΜ έχουν την καταστατική εξουσία να κάνουν ένα δάνειο και η έναρξη μιας κυβερνητικής άσκησης πειθούς κατά το έτος της 250ης επετείου του ΒΜ θα συναντήσει αντίσταση από πολλές εφημερίδες».

Ζήτησε να διερευνηθεί το θέμα. Η χειρόγραφη απάντηση του Μπλερ στο περιθώριο της εφημερίδας έχει ως εξής: «Ναι. Γιατί να μην αναθέσουμε στον Ντέιβιντ Όουεν την ευθύνη της διαπραγμάτευσης; Θα του έδινε προφίλ, έχει επιρροή, και θα μπορούσε πιθανώς να βοηθήσει με το ΒΜ, ενώ θα το αποστασιοποιούσε λίγο από την κυβέρνηση».

Ο Όουεν είχε προηγουμένως στείλει επιστολή στο υπουργικό συμβούλιο, την οποία διαβίβασε στον Μπλερ, δηλώνοντας ότι του είχαν πει «ότι η διοργανώτρια χώρα συμβουλεύεται εκτενώς τη ΔΟΕ σχετικά με την καταλληλότητα των μελλοντικών υποψηφίων και δεν θα ήταν δύσκολο να πείσουμε τους Έλληνες να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Λονδίνου για το 2012 ως αντάλλαγμα…».

Ωστόσο, ο Andrew Adonis, ο τότε επικεφαλής της μονάδας πολιτικής της Downing Street***, προειδοποίησε σε ένα χειρόγραφο σημείωμα Post-it: “Αυτό χρειάζεται προσεκτικό χειρισμό: ας μιλήσουμε. Δεν νομίζω ότι πρέπει να κινηθούμε καθόλου μέχρι να ξεκαθαριστεί τι κάνουμε σχετικά με την προσφορά μας”.

Τελικά, το μουσείο δεν ολοκληρώθηκε μέχρι το 2007 και ο Λόρδος Όουεν θεωρείται ότι δεν προσεγγίστηκε για να διαπραγματευτεί τυχόν δανεισμό των μαρμάρων στην Ελλάδα.