Οι αναμνήσεις των ανθρώπων που συμμετείχαν στο Γούντστοκ, το φεστιβάλ της αγάπης, όπως τις διηγήθηκαν στον Τζώνυ Βαβούρα
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
Γούντστοκ 1969, Κεραμεικός 2019. Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται για μία από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης μουσικής ιστορίας. Για να μάθουμε όλα όσα συνέβησαν τότε αλλά και τις συνέπειες που είχε το φεστιβάλ στη μουσική και την κοινωνία, συναντηθήκαμε στον Κεραμεικό με τον Τζώνυ Βαβούρα, ο οποίος λόγω περιστάσεων το έζησε με πιο έντονο τρόπο από όσο οι συνομήλικοί του τότε στην Ελλάδα.
Η πραγματική ιστορία πέρα από τον μύθο
Κάπως έτσι ξεκινά η αφήγηση του Τζώνυ για το δικό του Γούντστοκ. «Ημουν 14 χρόνων και είχα την τύχη να πηγαίνω στο αμερικανικό σχολείο ACS. Ζούσαμε πραγματικά σε άλλον κόσμο στο σχολείο. Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά σχετικά με την πληροφόρηση, καθώς υπήρχε άμεση επικοινωνία με την αμερικανική βάση. Μόλις κυκλοφόρησαν τα τραγούδια και η ταινία του φεστιβάλ, υπήρξαμε οι πρώτοι ακροατές, όπως πρώτοι ξέραμε και για τη μουσική που κυκλοφορούσε στην Αμερική καθώς στο σχολείο υπήρχαν πικάπ και κασετόφωνα. Μάλιστα όσοι ασχολούμασταν με τη μουσική παίζαμε με τις κιθάρες μας αυτά που ακούγαμε. Αν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε το Γούντστοκ, ήταν η πρώτη μεγάλη συναυλία στον κόσμο και προπομπός των μεγάλων συναυλιών που ακολούθησαν σε όλα τα είδη μουσικής».
Το 1987 ο Τζώνυ Βαβούρας γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με τον Μάικλ Λανγκ. «Για όσους δεν τον γνωρίζουν, ο Μάικλ ήταν ένας από τους τέσσερις διοργανωτές του Γούντστοκ και είχε έρθει στην Ελλάδα ως μάνατζερ του Τζο Κόκερ και έτσι γνωριστήκαμε. Το όραμά του ήταν να ενώσει όλη την Αμερική κάτω από την ίδια στέγη, με λουλούδια, ειρήνη, μουσική και όχι πόλεμο. Μου είπε ότι εμπνεύστηκε το Γούντστοκ από το Monterey Pop Festival που είχε γίνει στην Καλιφόρνια δύο χρόνια νωρίτερα, όπου κι εκεί είχαν εμφανιστεί ο Τζίμι Χέντριξ, η Τζάνις Τζόπλιν, οι Who, ενώ ήταν η πρώτη εμφάνιση του Οτις Ρέντινγκ μπροστά σε μεγάλο κοινό. Η οργάνωση είχε πολλά προβλήματα, κυρίως οικονομικά, λόγω των εγγυήσεων που ήθελαν αρκετά συγκροτήματα και αρκετοί τελικά έκαναν πίσω και δεν ήρθαν. Το Γούντστοκ έδωσε επίσης μεγάλη ώθηση στο φεστιβάλ Isle of Wight της Μεγάλης Βρετανίας. Οι μεγάλες συναυλίες όπως και η συμμετοχή πολλών συγκροτημάτων είναι σημάδια του Γούντστοκ, πιο νωρίς δεν είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο. Ο Μάικλ και οι υπόλοιποι διοργανωτές είχαν πιστέψει στην ιδέα του φεστιβάλ, αλλά κανείς δεν φανταζόταν αυτό που τελικά συνέβη».
Το φεστιβάλ ήταν μια επανάσταση. Υπάρχει περίπτωση να συμβεί κάτι αντίστοιχο; «Οχι, γιατί έχει στερέψει η έμπνευση. Η τεχνολογία σκοτώνει το μυαλό και το ψάξιμο, άρα και την έμπνευση. Πατάς ένα κουμπί και τα έχεις όλα. Πιο παλιά όλοι λειτουργούσαν ψάχνοντας το καινούργιο και κάνοντας πειράματα – πείραμα άλλωστε ήταν τα φεστιβάλ τότε. Απόδειξη είναι τα τόσα ριμέικ κλασικών επιτυχιών και το γεγονός ότι τα συγκροτήματα εκείνης της εποχής παραμένουν τοτέμ. Το σύστημα προσπάθησε να κατασκευάσει κακέκτυπα αυτών των καλλιτεχνών αλλά χωρίς επιτυχία. Επιτυχία είναι να μείνεις διαχρονικός και να έχεις να δώσεις πράγματα στις επόμενες γενιές».
Η νέα γενιά πρέπει να μάθει για το Γούντστοκ, γιατί όλα όσα γίνονται σήμερα στις συναυλίες ξεκίνησαν από εκεί. «Η μεγαλύτερη συναυλία μέχρι τότε ήταν των Beatles στην Αμερική το 1967 που μάζεψαν 50.000 κόσμο, αλλά ήταν μόνοι τους, χωρίς άλλη συμμετοχή. Στο Γούντστοκ δεν ήρθαν γιατί ήταν υπό διάλυση και δεν υπήρχε κάποιος να τους ελέγχει. Ηταν παιδιά από μια επαρχιακή πόλη, με πολύ χιούμορ και ταλέντο, αλλά βρέθηκαν στις αρχές του LSD και των άλλων παραισθησιογόνων, με αποτέλεσμα να στραφεί ο ένας εναντίον του άλλου και να διαλυθούν».
Η τρέλα και η καύλα από τους θεατές στη σκηνή
Ο Μάικλ Λανγκ είχε μιλήσει στον Τζώνυ για την ηχητική κάλυψη του φεστιβάλ. «Ηταν πραγματικά πρωτόγονα πράγματα με τα σημερινά δεδομένα. Με τις τωρινές συνθήκες θα μπορούσαν να καλύψουν την πλατεία Συντάγματος και όχι με τον καλύτερο τρόπο. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για τεράστιο κοινό, ο ακριβής αριθμός του οποίου παραμένει άγνωστος ακόμη και σήμερα. Οι μπροστινοί έβλεπαν και άκουγαν, οι πιο πίσω απλώς έβλεπαν και οι τελευταίοι ήταν στη φύση. Ο κίνδυνος να καταστραφεί ο πάμφθηνος εξοπλισμός λόγω βροχής ήταν υπαρκτός – η αίσθηση των μπάσων συχνοτήτων ήταν απούσα καθώς δεν υπήρχαν γούφερ. Τα φώτα ήταν φώτα θεάτρου, με αποτέλεσμα όταν έπεφτε ο ήλιος ακόμη και οι μπροστινοί να δυσκολεύονται να δουν καθαρά. Η φτηνή υποδομή σε συνδυασμό με τη βροχή έφερε πολλές καθυστερήσεις στις εμφανίσεις των καλλιτεχνών. Είναι χαρακτηριστικό ότι και εκείνοι που μεταφέρθηκαν με ελικόπτερο είχαν πρόβλημα λόγω καιρού. Επικρατούσε συνωστισμός στα αυτοσχέδια καμαρίνια και οι περισσότεροι διαμαρτύρονταν για τις συνθήκες σίτισης».
Αρχικά οι διοργανωτές προέβλεπαν πως θα συγκεντρωθούν περίπου 50.000 θεατές και για τέτοιο αριθμό είχαν προετοιμαστεί. «Το μυστικό της επιτυχίας ήταν καθαρά η καύλα, η τρέλα και το καινούργιο. Στην τύχη έγινε όλο αυτό. Ενα ελεύθερο κάμπινγκ που κάπου στο βάθος θα υπήρχαν μουσική, ελεύθερος έρωτας, ελεύθερο ποτό, ελεύθερο χόρτο και LSD: η επανάσταση των νέων με το περιβόητο “Make love, not war”. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ δύσκολες, ακόμη και για τους καλλιτέχνες, αλλά αυτός ο πρωτόγνωρος για όλους παλμός απλώς εξαφάνισε τα προβλήματα. Ο Κάρλος Σαντάνα μου είχε πει ότι η ερμηνεία του στο “Soul sacrifice” στο Γούντστοκ ήταν ίσως η καλύτερή του. Το ίδιο είπε και ο Τζο Κόκερ για το “With a little help from my friends”. Τραγούδι των Beatles βέβαια, χαζοτράγουδο για πολλούς στην αυθεντική μορφή του, αλλά ο Τζο το απογείωσε. Ο Αλβιν Λι στο τραγούδι “Going home” έπαιξε με διπλή ταχύτητα, κάτι που δεν έκανε ποτέ ξανά σε καμία συναυλία. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες έπαιξαν όπως δεν έπαιξαν ποτέ στην καριέρα τους. Ο κόσμος είχε μεταφέρει την τρέλα και την καύλα στη σκηνή».
Μιλώντας για τον Σαντάνα ο Τζώνυ μας μετέφερε ένα περιστατικό από τη συναυλία του στον Λυκαβηττό. «Είχα πάρει μαζί μου στην πρόβα ήχου μια φίλη μου έγκυο. Σε κάποιο διάλειμμα κατέβηκε ο Κάρλος να μας χαιρετήσει και πολύ συγκινημένος της ζήτησε απλώς να αγγίξει τη φουσκωμένη κοιλιά της με αγάπη και στοργή. Ολοι αυτοί ήταν άνθρωποι αυθεντικοί, εκτός από την αξία που είχαν ως καλλιτέχνες».
Ο Νίξον ήξερε από σκληρά ναρκωτικά
Ομως τι ακριβώς γινόταν στη σκηνή του Γούντστοκ; «Πρέπει να αναφέρουμε την πιο ηγεμονική εμφάνιση, που ήταν αυτή των Who. Ισως η καλύτερη στην πορεία τους και μάλιστα έπαιξαν ολόκληρο το άλμπουμ τους “Tommy”, κάτι που δεν δείχνει η ταινία, χωρίς την ορχήστρα που υπάρχει στον δίσκο. Αυτό έγινε γιατί τους παρέσυραν τα vibes του κόσμου. Στα περίεργα και ευτράπελα πρέπει να αναφέρουμε την άρνηση των Creedence Clearwater Revival να μπουν στον δίσκο του Γούντστοκ. Η Τζάνις Τζόπλιν ήταν τελείως λιώμα και δεν την έδειξε η πρώτη εκδοχή της ταινίας. Στη βιογραφία της η γκόμενά της είχε γράψει ότι στο Γούντστοκ έβγαλε τη χειρότερη νότα της ζωής της. Ο Λέμι των Motörhead μου είχε μιλήσει για τον Τζίμι Χέντριξ, καθώς ήταν αυτός που μετέφερε τον εξοπλισμό του. Ετρωγε τα πάντα, έπινε τα πάντα, κάπνιζε τα πάντα και έσπαγε τα πάντα. Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η αγάπη του για τον Τζίμι και το μίσος του για τον Λου Ριντ. Μου έλεγε πως ο ένας είχε τα ναρκωτικά για πάρτη του μόνο, ενώ ο Λου Ριντ τα προωθούσε μέσω της μουσικής του».
Η συναυλία του Γούντστοκ φανέρωσε στην κυβέρνηση Νίξον τη δυναμική του αντιπολεμικού κινήματος. «Ηταν η περίοδος του πολέμου στο Βιετνάμ και η νεολαία αποτελούσε το μεγαλύτερο κομμάτι του αντιπολεμικού κινήματος που το μέγεθός του φάνηκε στο Γούντστοκ. Η κυβέρνηση είχε ρίξει τη χώρα σε έναν πόλεμο χωρίς τέλος και οι χίπις ήταν οι μεγαλύτεροι πολέμιοι αυτής της τακτικής. Το κίνημα των λουλουδιών ακολούθησε και ο Τζον Λένον, ο οποίος πήγε στην Αμερική με το σύνθημα “War is over”, εκδιώχθηκε, επέστρεψε και πρωτοστάτησε σε αντιπολεμικές και ακτιβιστικές ενέργειες τόσο εκεί όσο και στην Ευρώπη. Βλέποντας την αγάπη του κόσμου για τα ναρκωτικά, η κυβέρνηση Νίξον βρήκε τον καλύτερο τρόπο να εξαφανίσει το κίνημα. Από το χόρτο και το LSD, έριξε στην αγορά τα πολύ σκληρά ναρκωτικά με αποτέλεσμα θανάτους, συλλήψεις και φυσικά συνεχή βομβαρδισμό από τα μέσα ενημέρωσης για το πόσο κακό κάνουν στην κοινωνία τα ναρκωτικά και οι χρήστες. Το 1972 που πήγα στην Αμερική, με τον πόλεμο του Βιετνάμ να συνεχίζεται και τον κόσμο να ξεσηκώνεται περισσότερο, υπήρχε μόνο χόρτο στα πανεπιστήμια, αλλά σύντομα άρχισαν να εμφανίζονται όλες οι επικίνδυνες ουσίες».
Κλείνοντας την κουβέντα μας, μιλήσαμε για το Γούντστοκ στην Ελλάδα. «Η ταινία ήρθε με κομμένες τις σκηνές σεξ και ναρκωτικών. Εγινε πραγματικός χαμός στην προβολή της. Αποκλειστικά μουσικά μιλώντας, η νεολαία τότε οφείλει μέρος της ενημέρωσής της στον Νίκο Μαστοράκη (σ.σ.: με το που αναφέρει το όνομά του από κάπου αρχίζουν να χτυπούν συναγερμοί και μου λέει ο Τζώνυ: “Με το που μίλησα για τον Μαστοράκη άρχισαν οι σειρήνες”). Μέσα από το σύστημα της χούντας περνούσε τις μουσικές που απαγόρευε το καθεστώς, παρουσιάζοντας αυτό το είδος ως ποπ ή ως μια άλλη άποψη πάνω στη μουσική».
Προτού χαιρετήσω τον Τζώνυ ρώτησα αν μπορεί να συμβεί κάτι αντίστοιχο στις μέρες μας. «Σίγουρα όχι. Πρέπει να ισοπεδωθούν όλα και να προσπαθήσουμε να τα ξαναχτίσουμε για να αποκτήσει πάλι παλμό ο κόσμος. Αυτό που μας δίδαξε το Γούντστοκ είναι ότι μπορεί να σου φυλακίσουν το σώμα αλλά ποτέ το μυαλό. Εμπνευση, φαντασία, τρέλα και καύλα δεν φυλακίζονται και πάντα μπορούν να δημιουργήσουν».
Οι αμοιβές στο Γούντστοκ
$50.000 Μαξ Γιάσγκουρ, ιδιοκτήτης της γαλακτοκομικής φάρμας όπου έγινε το φεστιβάλ
$18.000 Τζίμι Χέντριξ
$15.000 Blood, Sweat and Tears
$10.000 Τζόαν Μπαέζ
$10.000 Creedence Clearwater Revival
$7.500 The Band
$7.500 Τζάνις Τζόπλιν
$7.500 Jefferson Airplane
$7.000 Sly and the Family Stone
$6.500 Canned Heat
$6.250 The Who
$6.000 Ρίτσι Χέιβενς
$5.000 Αρλο Γκάθρι
$5.000 Crosby, Stills, Nash and Young
$4.500 Ραβί Σανκάρ
$3.750 Τζόνι Γουίντερ
$3.250 Ten Years After
$2.500 Country Joe and the Fish
$2.500 Grateful Dead
$2.250 The Incredible String Band
$2.000 Mountain
$2.000 Τιμ Χάρντιν
$1.375 Τζο Κόκερ
$1.250 Sweetwater
$1.000 Τζον Μπι Σεμπάστιαν
$750 Μέλανι
$750 Santana
$700 Sha Na Na
$500 Κιφ Χάρτλεϊ
$375 Quill
Τα εισιτήρια, ο Νικ και η Μπόμπι
• Πριν από την έναρξη του φεστιβάλ είχε γίνει προπώληση περίπου 190.000 εισιτηρίων και από την πρώτη μέρα του οι διοργανωτές δήλωσαν ότι η είσοδος είναι ελεύθερη, λόγω κοσμοσυρροής.
• Στο τέλος του φεστιβάλ δημιουργήθηκε το μεγαλύτερο μποτιλιάρισμα που έχει καταγραφεί στην ιστορία των ΗΠΑ.
• Στο εξώφυλλο του άλμπουμ με τη μουσική του φεστιβάλ είναι η φωτογραφία του Νικ και της Μπόμπι Ερκολάιν, οι οποίοι παραμένουν παντρεμένοι μέχρι σήμερα.
Αρνήθηκαν να λάβουν μέρος
• Οι Beatles επειδή ο Τζον Λένον δεν είχε καταφέρει να τους συγκεντρώσει καθώς ήταν υπό διάλυση.
• Οι Led Zeppelin επειδή είχαν επιλέξει να τραγουδήσουν σε άλλο φεστιβάλ με μεγαλύτερη πληρωμή.
• Οι Byrds και ο Μπομπ Ντίλαν, ο οποίος δεν συμφωνούσε με τις αρχές που πρέσβευε το κίνημα των χίπις.
• Οι Doors λόγω της αντιπάθειας του Τζιμ Μόρισον για τις μεγάλες συναυλίες εξωτερικού χώρου.
• Οι Jethro Tull και ο Ιαν Αντερσον που είχε δηλώσει ότι δεν θέλει να περάσει το Σαββατοκύριακο παίζοντας για άπλυτους χίπηδες.
