Στις εκλογές της Κυριακής, ο αριστερός Γκαμπριέλ Μπορίτς επιβεβαίωσε τις προβλέψεις και αναδείχθηκε νικητής απέναντι στον νοσταλγό του Πινοτσέτ, Χοσέ Αντόνιο Καστ. Έτσι, ο 35χρονος πρώην ηγέτης του φοιτητικού κινήματος γίνεται ο νεότερος πρόεδρος στην ιστορία της Χιλής, επιβεβαιώνοντας την αριστερή στροφή που παίρνει η χώρα μετά από δεκαετίες νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας.
Στο πρόσωπό του ενσαρκώθηκαν οι ελπίδες του χιλιάνικου λαού, που θέλει να αφήσει πίσω τους αναχρονισμούς του πινοτσετικού καθεστώτος, το οποίο είχε προχωρήσει σε ευρείες ιδιωτικοποιήσεις, από το συνταξιοδοτικό σύστημα μέχρι το σύστημα Υγείας και η υδροδότηση. Η κατάσταση αυτή αφήνει σχεδόν το 30% των 19 εκατομμυρίων κατοίκων στο κατώφλι της φτώχειας.
Ποιος είναι ο νέος πρόεδρος
Ο Γκαμπριέλ Μπορίτς έχει κροατικές ρίζες, ενώ η οικογένειά του είναι της ανώτερης μεσαίας τάξης. Πήγε στην ιδιωτική Βρετανική σχολή και αναμίχθηκε με το μαθητικό κίνημα στην πόλη Πούντα Αρένας, κοντά στην Γη του Πυρός. Το 2004 μετακόμισε στην πρωτεύουσα Σαντιάγκο, 3.000 χιλιόμετρα βορειότερα από την πόλη που μεγάλωσε, για να σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Εκείνη την εποχή κυβερνούσε ο μετριοπαθής σοσιαλιστής Ρικάρντο Λάγος, ο οποίος δεχόταν κριτική από τα αριστερά για τη συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων που ξεκίνησαν υπό την δικτατορία Πινοτσέτ. Ο Μπορίτς αφού πρώτα έγινε πρόεδρος της Ένωσης Φοιτητών Νομικής το 2009, το 2012 εκλέχθηκε επικεφαλής της ομοσπονδίας των φοιτητών του Πανεπιστημίου της Χιλής (FECH), διαδεχόμενος την κομουνίστρια Καμίλα Βαγέχο, μιας άλλης τωρινής πολιτικού που αναδείχθηκε από το φοιτητικό κίνημα. Ως πρόεδρος της FECH ηγήθηκε της φοιτητικής εξέγερσης που ξεκίνησε το 2011 και κράτησε σχεδόν δύο χρόνια, με σκοπό να αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας.
Στη συνέχεια, ο νεαρός δικηγόρος κέρδισε την βουλευτική έδρα της Γης του Πυρός ως ανεξάρτητος υποψήφιος με μεγάλη διαφορά, ενώ από τότε έχει επανεκλεγεί δύο φορές. Ο Μπορίτς ήταν δραστήριος στις κοινοβουλευτικές επιτροπές σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά και σε ό,τι είχε να κάνει με τα ανθρώπινα δικαιώματα των μειονοτήτων και την κοινωνική ασφάλεια. Επηρεασμένος από αριστερές ιδέες, και χωρίς να ανήκει σε κανένα κόμμα, ίδρυσε το Αυτόνομο Κίνημα, ένα από τα έντεκα μέλη του Ανοιχτού Μετώπου (Frente Amplio), που δημιουργήθηκε το 2017. Από τότε, ο Μπορίτς κατεβαίνει με το κίνημά του, με την ενθάρρυνση της Μπεατρίς Σάντσες που ως υποψήφια του Ανοιχτού Μετώπου στις προεδρικές εκλογές του 2017 συγκέντρωσε το εκπληκτικό 20.3%.
Το Ανοιχτό Μέτωπο
Πριν από αυτές τις εκλογές, υπήρχαν μεγάλοι συμβιβασμοί μεταξύ υπερ-αριστερών σχηματισμών με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που ένωναν σοσιαλιστές, χριστιανοδημοκράτες και κομμουνιστές. Οι πολιτικές τους συνέχιζαν εκείνες που είχαν ξεκινήσει από τον Πινοτσέτ. Τότε ήταν που εμφανίστηκε το Ανοιχτό Μέτωπο, που προσπάθησε να εμφανιστεί ως μια ακαδημαϊκή κίνηση που θα καταλάμβανε τον χώρο που άφηνε κενό η τοτινή Αριστερά. Εμφανίστηκε σαν μια δύναμη που έχει ψηλά στην ατζέντα της το φεμινισμό και την οικολογία, όμως είχε πολύ μικρή απήχηση στα εργατικά συνδικάτα και τις φτωχογειτονιές. Κάποιοι είδαν ακόμα και τον Τζορτ Σόρος πίσω από το κίνημα αυτό, αφού το ίδρυμα Open Society του μεγαλοεπενδυτή ήταν ο αρχικός σπόνσορας ενός κόμματος-μέλους του Ανοιχτού Μετώπου, της Δημοκρατικής Επανάστασης.
Όλα άλλαξαν το 2019, όταν οι πολίτες ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν απέναντι στις αποφάσεις της κυβέρνησης Πινιέρα. Ήταν τότε που η ριζοσπαστική Αριστερά ήρθε σε επαφή με τους ανθρώπους των φτωχών προαστίων του Σαντιάγκο. Ακτιβιστές και πολίτες ενώθηκαν κάτω από την καταστολή των δυνάμεων της «τάξης». Τότε ο Μπορίτς δημιούργησε το κόμμα «Κοινωνική Σύγκλιση» (Convergencia Social) και ήταν ο καταλύτης της συμφωνίας κοινωνικής ειρήνης με την κυβέρνηση, που οδήγησε στο δημοψήφισμα με σκοπό την αλλαγή του Συντάγματος.
Τον Μάρτιο του 2021 η Κοινωνική Σύγκλιση τον όρισε ως προεδρικό υποψήφιο. Ο Μπορίτς κέρδισε τις προκαταρκτικές εκλογές του Ανοιχτού Μετώπου και πήρε μέρος στην ψηφοφορία για την Συνταγματική Συνέλευση με την συμμαχία Apruεbo Dignidad. Άξιος αντίπαλος σε όλες αυτές τις αναμετρήσεις ήταν ο Ντανιέλ Χαδούε, ο κομουνιστής δήμαρχος της Ρεκολέτα, που είναι γνωστός σε όλη τη χώρα για τις διοικητικές του ικανότητες. Ο Μπορίτς επικράτησε, ίσως και γι αυτό που πολλοί βλέπουν ως μια οπορτουνιστική υποχώρηση απέναντι σε έναν θερμό αντικομουνισμό των χιλιάνων, που θα ήταν αξεπέραστο εμπόδιο για τον Χαδούε. Που τελικά κάνει πολλούς να αναρωτιούνται πόσο αριστερά θα μπορέσει να κινηθεί ο νέος πρόεδρος της Χιλής.
