Ο Γιώργος Χρηστάκης είναι χορευτής και χορογράφος, μαχητικός υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, πρωταθλητής αθλητής μπάσκετ, υποψήφιος διδάκτορας κοινωνικής ψυχολογίας και προσφάτως υποψήφιος ευρωβουλευτής.
Αυτή είναι η πολύπλευρη και πολυτάλαντη προσωπικότητα του Γιώργου Χρηστάκη, ιδρυτή της μικτής (ατόμων με και χωρίς αναπηρία) ομάδας χορού Dagipoli. «Στόχος μου είναι να τιμήσω τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου, να εξερευνήσω τα όρια του καθενός, να προσπαθήσω να βρω τις διαφορετικές ικανότητες στο σώμα αυτών των χορευτών και να διερευνήσω τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτή την ποικιλομορφία» λέει μιλώντας στο Documento.
Πότε και πώς μπήκε ο χορός στη ζωή σας;
Ο χορός μού άρεσε από παιδί. Οι πρώτες οργανωμένες απόπειρες να χορέψω έγιναν μέσα από πολιτιστικά τμήματα συλλόγων που ασχολούνταν με την αναπηρία. Ξεκίνησα με χορούς Latin, με συμμετοχές και διακρίσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Όμως μέσα από διάφορες συγκυρίες με κέρδισε ο σύγχρονος χορός.
Μιλήστε μας για την ομάδα σας Dagipoli Dance Co. Πότε δημιουργήθηκε, ποιος ο στόχος της, πόσα μέλη απαριθμεί και πώς μπορεί κάποιος να γίνει μέρος της; Από πού προέρχεται η ονομασία της ομάδας σας «Δαγίπολη»;
Η Dagipoli Dance Co είναι μια μεικτή ομάδα σύγχρονου χορού που δημιουργήθηκε από τον Γιώργο Χρηστάκη το 2004. Ο πυρήνας της αποτελείται από άτομα με κινητική αναπηρία. Εγινε ευρέως γνωστή για την πολύχρονη πια δράση της στα ελληνικά και διεθνή καλλιτεχνικά ύδατα μαζί με μια ομάδα εξαίρετων και καταξιωμένων συντελεστών από τον χορό, τη μουσική και το θέατρο, συνοδοιπόρων όλα αυτά τα χρόνια σε αυτή την τολμηρή προσπάθεια. Κατάφερε να κατακτήσει την αναγνώριση και τον σεβασμό και να εδραιωθεί μέσα από μια ισότιμη σχέση, όπως αποτυπώθηκε μέσα από τη δημιουργική πορεία που άφησε τα ίχνη της στο σύγχρονο τοπίο της τέχνης.
https://www.documentonews.gr/article/ena-poly-fwteino-dwmatio/
Μια πορεία με πολλούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο, από την Αμερική (The Kennedy Center, Ουάσινγκτον) ως τη Ρωσία (National theatre of Moscow), σε όλη την Ελλάδα (στο Ηρώδειο, το Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας) και την Ευρώπη, στο φημισμένο Teatro Piccolo στο Μιλάνο της Ιταλίας, στην Αγγλία, τη Σκωτία (Εδιμβούργο), την Ολλανδία, τη Σουηδία, τη Γερμανία και την Ισπανία, την Πολωνία και τη Ρουμανία, ως και τη μακρινή Κίνα. Μιλώντας με αριθμούς, η Dagipoli Dance Co αποτελεί μια ομάδα με 15 χρόνια πορείας και εκατοντάδες παραστάσεις, παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά σεμινάρια σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό και πολλές συνεργασίες με σημαντικά ονόματα από τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Η μουσική και τα κείμενα ανοίγουν έναν ιδιαίτερο διάλογο με την κίνηση και το σώμα και ταυτίζονται ολοκληρωτικά με το νέο κινησιολογικό λεξιλόγιο που προβάλλεται μέσα από την ανάδειξη αυτής της τόσο αρμονικής και γόνιμης συνεργασίας. Ο Γιώργος Χρηστάκης (χορογράφος, χορευτής σε αναπηρικό αμαξίδιο και ιδρυτής της Dagipoli Dance Co) από τη δική του πλευρά αναδεικνύει μέσα από τις χορογραφίες του την αρμονική συνεργασία σωμάτων με διαφορετικές λειτουργίες, τη γοητεία που ασκούν η ανθρώπινη ποικιλομορφία και η συνεργασία ανθρώπων με διαφορετικό τρόπο λειτουργίας στο σώμα τους, τιμώντας και αναδεικνύοντας έτσι το διαφορετικό.
Το έργο της ομάδας δεν εστιάζει κατά βάση στην συνθήκη της αναπηρίας, ενώ η αναπηρία υφίσταται στο σύνολο του έργου. Η αναπηρία απλώς υφίσταται επειδή δεν μπορεί να εξαφανιστεί και να αρνηθούν ο χορευτής και ο θεατής την ύπαρξή της. Υπάρχει διακριτικά στο σύνολο του έργου αλλά συχνά εξαφανίζεται και επανέρχεται, ανατρέποντας τους ρόλους και την ανθρωπομετρική κλίμακα των χορευτών. Η ανατροπή είναι ολοκληρωτική, σε σημείο που δύσκολα μπορεί κανείς να καταλάβει ποιος έχει ή δεν έχει αναπηρία. Η δουλειά της ομάδας στο σύνολό της είναι απολύτως διακριτικά αδιάκριτη. Είναι μια συνεχής ανατροπή της κανονικότητας της σωματικής ικανότητας από την αναπηρία και της αναπηρίας από την κανονικότητα και τη σωματική ικανότητα, αλλά με όρους πραγματικούς ενός πραγματικού γήινου χώρου, στον οποίο εάν τεχνικά μπορούσε να απουσιάσει η βαρύτητα, θα συνέβαινε η ολοκληρωμένη και ολοκληρωτική απουσία τόσο της σωματικής ικανότητας όσο και της σωματικής ανικανότητας.
Η ονομασία μας προέκυψε από τις αρχικές συλλαβές των ονομάτων των ατόμων που συμμετείχαν στην πρώτη σύνθεση της ομάδας. (ΔΑ = Δάφνη, ΓΙ = Γιώργος, ΠΟ = Πόπη, ΛΗ = Λήδα, ΔΑΓΙΠΟΛΗ – Dagipoli)
Τι θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό μέσα από τις παραστάσεις σας;
Στις κοινωνίες της ηγεμονίας του κανονικού καθετί διαφορετικό, δηλαδή καθετί «μη φυσιολογικό», είναι συγκρουσιακό, φοβίζει, ξενίζει. Το απογυμνώνουμε στον νου μας, το απομακρύνουμε από την καθημερινότητά μας και στη συνέχεια το επενδύουμε με φτηνούς συναισθηματισμούς. Οταν άρχισα να στήνω και να οργανώνω την Dagipoli και τις παραστάσεις της, αυτό που έβλεπα μου φάνηκε συγκλονιστικό. Επιασα τον εαυτό μου να εκπλήσσεται. Ο πολύς κόσμος δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί μια ομάδα χορού να απαρτίζεται από άτομα με αναπηρία. Η πρώτη επαφή με κάτι τόσο νέο, τόσο άγνωστο μέχρι χτες, δεν μπορεί παρά να είναι συναισθηματικά συγκρουσιακή. Εκεί αναρωτήθηκα γιατί.
Τι συμβαίνει όταν καλείσαι να αναπαραστήσεις την τέχνη όπως ποτέ πριν δεν είχες φανταστεί; Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι καλείσαι να επαναορίσεις τη σημασία και τον ρόλο της τέχνης, την ίδια την τέχνη, αυτό που είναι και όλα αυτά που αντιπροσωπεύει σε μια κοινωνία όπου τα πάντα ορίζονται στη βάση των διαφορών και της «κανονικότητας». Παρακολουθώντας εκ των έσω την πορεία της Dagipoli όλα αυτά τα χρόνια δεν επαναπροσδιορίζεις απλώς τι σημαίνει για σένα τέχνη, χορός, θέατρο· επαναπροσδιορίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό, τις σκέψεις, το συναίσθημα, τη σχέση σου με το σώμα, επαναπροσδιορίζεις τη θέση σου απέναντι στη διαφορετικότητα του άλλου που σε κατακλύζει και τελικά σε καλεί να παύσεις πια να ορίζεις τον άλλο ως διαφορετικό.
Αντιστρέφεις τους όρους και ορίζεις τον εαυτό σου ως διαφορετικό απέναντι στον άλλο. Μέσα από την τέχνη η «αρτιμέλεια» ορίζεται ως διαφορετική απέναντι στην αναπηρία. Και τελικά ενώνονται, συζευγνύονται και αλληλοσυμπληρώνονται, καλύπτοντας η μια τα όποια «κενά» της άλλης, βρίσκουμε ξανά τις χαμένες μας ταυτότητες, την υψηλή αισθητική του έρωτα, την εξύψωση του πνεύματος. Βλέπουμε την τελειότητα μόνο εκεί που μπορούμε να τη βρούμε στην καθαρή της μορφή, σε εκείνο το σημάδι που ανήκει σε όλους μας, σε εκείνο το «ατελές» σημείο της ύπαρξής μας. Οταν το πνεύμα απελευθερώνεται μέσα από την τέχνη, την τέχνη που δεν έχει όρια, που δεν γνωρίζει συμβιβασμούς και ξεδιπλώνει το ταλέντο της, τις δυνατότητές της, εκεί η αρτιότητα της ύλης σπάζει και μένουν μόνο η αρτιότητα του πνεύματος, οι μυσταγωγικοί δρόμοι του ανοίκειου, η ελευθερία.
Από την εμπειρία σας πόσο εύκολο είναι για ένα άτομο με κάποια μορφή αναπηρίας να πάρει την απόφαση να εμπλακεί με τον χορό αλλά και γενικότερα με την τέχνη;
Ένας καλλιτέχνης με αναπηρία το πρώτο πράγμα που έχει να επιλύσει είναι η αποδοχή του εαυτού του μέσα στο πλαίσιο που έχει αποφασίσει να υπηρετήσει την τέχνη και εννοώ πως ο σωστός δρόμος δεν είναι να προσπαθήσουμε να προσομοιώσουμε την ύπαρξή μας πάνω στη σκηνή με το στερεότυπο που κυριαρχεί στη συγκεκριμένη κατηγορία τέχνης. Δηλαδή στον χορό για παράδειγμα το λάθος θα ήταν ο ανάπηρος χορευτής να προσπαθήσει να μιμηθεί τον μη ανάπηρο χορευτή, κάτι που εκ των συνθηκών έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο. Το μαγικό είναι να φέρεις αυτό που έχεις ακριβώς όπως το έχεις, μια νέα πρόταση που τόσο ανάγκη έχει κάθε μορφή τέχνης. Να το υποστηρίξεις και να εκφραστείς μέσα απ’ αυτό. Δεν είναι εύκολος δρόμος, όμως είναι καθαρός και η καθαρότητα αυτή είναι που στηρίζει την αποδοχή της παρουσίας σου από την ίδια σου την τέχνη.
Οταν συμβεί αυτό διευκολύνεται και η συνεργασία με τους μη ανάπηρους καλλιτέχνες. Με σκληρή δουλειά έρχονται τα αποτελέσματα, η αναγνώριση και ο σεβασμός. Οι συνεργασίες και η δουλειά σου αποκτούν αξία. Στην πράξη τα πράγματα χρειάζονται υπομονή και επιμονή. Φέρνεις κάτι νέο που πρέπει να γίνει οικείο και γίνεται εύκολα μέσα από μια συνεχή απογυμνωμένη επαφή και διάδραση μεταξύ των συνεργατών, αναπήρων και μη. Η μεγαλύτερη κατάκτηση ενός καλλιτέχνη με αναπηρία είναι η απογυμνωμένη και χωρίς καμιά διάθεση απόκρυψης έκθεσή του μπροστά στο μεγάλο κοινό.
Κάνετε μαθήματα και σε παιδιά;
Η Dagipoli Dance Co έχει δημιουργήσει την Junior’s Academy, στην οποία συμμετέχουν παιδιά κάθε ηλικίας, με αναπηρία ή όχι. Αυτό το κομμάτι θεωρούμε πως είναι ένα από τα πιο σημαντικά των δράσεών μας και έχει στόχο την εξελικτική πορεία του έργου μας και τν συνέχισή του από τις επόμενες γενιές.
Ποια είναι η αντίδραση του κοινού στις παραστάσεις σας;
Το κοινό θα μπορούσαμε να το διαιρέσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες: το υποψιασμένο και το ανυποψίαστο. Υποψιασμένο είναι το κοινό που έχει κάποια γνώση και εμπειρία γύρω από το έργο μας και παρακολουθεί την πορεία μας με πιο συστηματικό τρόπο.. Το focus αυτού του κοινού είναι πλέον στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και στην ποιότητα των παραγωγών μας. Το ανυποψίαστο κοινό είναι αυτό που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή μαζί μας. Η αρχική αμηχανία όμως σύντομα αντικαθίσταται από την προσήλωση στο έργο αυτό καθεαυτό, τα αμαξίδια και τα όποια άλλα «βοηθήματα» πλέον αποτελούν ενεργά και ζωντανά στοιχεία του έργου κι ο θεατής αναζητά μηνύματα μέσα από τον «βομβαρδισμό» των εικόνων και των κινησιολογικών φράσεων που αποκαλύπτονται μέσα από την αρμονική συνεργασία σωμάτων με διαφορετικές λειτουργίες.
Δικός μου στόχος είναι να τιμήσω τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου, να εξερευνήσω τα όρια του καθενός, να προσπαθήσω να βρω τις διαφορετικές ικανότητες στο σώμα αυτών των χορευτών και να διερευνήσω τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτή την ποικιλομορφία μέσα από συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Οι «ασυμμετρίες» που εμφανίζονται μέσα από την ποικιλομορφία αυτή των σωμάτων με έναν τρόπο μου λύνει τα χέρια αντί να με περιορίζει. Είναι σαν ένας ζωγράφος να ανακαλύπτει εντελώς ξαφνικά καινούργια χρώματα στην παλέτα του. Είναι καιρός ο θεατής να βγει από τη βολική θέση του απλού παρατηρητή, να συγκρουστεί με τους δαίμονές του και να προβληματιστεί με τα ερεθίσματα που του δίνουμε δοκιμάζοντας τα όρια και τις αντοχές του, επαναορίζοντας τη στάση του γύρω από την τέχνη, την αναπηρία και τον ίδιο του τον εαυτό.
Δώστε μας κάποιες πληροφορίες για την παράσταση «ASTAΘIA» που ετοιμάζετε.
«Τα πάντα ρει και ουδέν μένει» Μια σκηνή πεδίο σύγκρουσης με τον εαυτό, με τους δαίμονές μας, με τους άλλους, με τους δαίμονες των άλλων. Μια σκηνή κόλαση… φωτιά, ένα «πύρινο αλώνι». Αλλά και μια σκηνή που μεταμορφώνεται τελικά σε ολάνθιστο κήπο με τα πιο όμορφα λουλούδια… που δεν θα είχαν γίνει ποτέ τόσο όμορφα, τόσο ευωδιαστά, τόσο μοναδικά αν πρώτα δεν είχαν περάσει από όλο αυτό το μακελειό. Το σώμα δεν είναι τυφλή ακατέργαστη ύλη. Η ψυχή το διαπερνάει και του δίνει φως. Αν το αφήσεις ελεύθερο, είναι άξιο να πάρει τον δρόμο που εκείνο έχει αποφασίσει χωρίς την επέμβαση κανενός. Πολλές φορές ο άνθρωπος θέλει να απαλλαγεί μια απ’ την ψυχή και μια απ’ το σώμα του. Του πέφτει πολύ βάρος να τα χαίρεται και τα δυο. Οταν ο άνθρωπος βρει τον τρόπο να κάνει τα δυο αυτά αιώνια στοιχεία να φιλιώσουν, ν’ αγαπηθούν, τότε μπορεί να ζει και να πορεύεται ακέραιος.
Με τι άλλο ασχολείστε πέραν του χορού και της ομάδας Dagipoli Dance Co; Μιλήστε μας και για τις σπουδές σας πάνω στο αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας.
Είμαι υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Τα πεδία που μελετώ στο ευρύ πεδίο μελέτης της κοινωνικής ψυχολογίας είναι τα στερεότυπα, οι στάσεις και οι κοινωνικές αναπαραστάσεις, οι διακρίσεις, οι διομαδικές σχέσεις, η μειονοτική επιρροή, η κοινωνική σκέψη…
Πόσο εύκολο είναι για ένα άτομο με ειδικές ανάγκες να βιώσει μια φυσιολογική καθημερινότητα στη χώρα μας, τόσο σε θέμα υποδομών όσο και κοινωνικής αποδοχής;
Η χώρα μας απολογιστικά και ως σήμερα θεωρείται αφιλόξενη τόσο σε επίπεδο υποδομών στο δομημένο περιβάλλον όσο και στην πρόσβαση στο περιεχόμενο της τέχνης, της εκπαίδευσης, της εργασίας. Τα βήματα που έχουν γίνει τελευταία είναι σημαντικά, όμως έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε.
Πόση ακόμη εκπαίδευση –και τι επιπλέον– χρειάζεται για να αρχίσουμε σαν λαός να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα εν γένει;
Επιβάλλεται πια να μπει το γνωστικό αντικείμενο της αναπηρίας στην πρωτοβάθμια ακόμη εκπαίδευση. Μόνο έτσι θα υπάρξει ομαλή εξοικείωση , κατανόηση και αποδοχή του διαφορετικού τρόπου λειτουργίας των ΑμεΑ, κάτι θεμιτό στο πλαίσιο της ανθρώπινης ποικιλομορφίας. Όμως και η «εμφάνεια» και συμμετοχή των ΑμεΑ σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δράσης. Η τέχνη είναι πολύτιμο εργαλείο στην ενταξιακή διαδικασία και την κοινωνική αποδοχή.
Είστε υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση και τι πιστεύετε ότι θα προσφέρετε αν εκλεγείτε;
Η ανάγκη μου να προσφέρω μέσα από τη γνώση, την εμπειρία και την ανατρεπτική μου διάθεση. Στον ΣΥΡΙΖΑ βρήκα ανθρώπους με ανοιχτά αυτιά και μάτια, μα κυρίως με ανοιχτό μυαλό. Ανθρώπους ικανούς να στηρίξουν την καινοτομία, την ανατροπή των κακώς ειρημένων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ΑμεΑ. Μέσα από την ευρωπαϊκή προοπτική μαχόμαστε για μια Ευρώπη ίσων ευκαιριών, μια Ευρώπη κατά των διακρίσεων, μια Ευρώπη που θα κάνει στροφή σ’ αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι και θα στραφεί στον άνθρωπο. Μια Ευρώπη που θα δώσει χώρο και χρόνο συμμετοχής στους πολίτες της και ειδικότερα στα ΑμεΑ στις κρίσιμες αποφάσεις και ζητήματα… Δηλαδή σε άτομα χρήσιμα, αποδοτικά, και παραγωγικά όταν τους χορηγήσεις τα εργαλεία που δικαιούνται. Μιλάμε για «συμπερίληψη» (όρος που ακόμη χρειάζεται να συζητηθεί) σε όλα τα πεδία: τέχνη, εκπαίδευση, εργασία, κοινωνικές δράσεις κ.λπ. Μιλάμε για τη δικαιωματική προσέγγιση και τις αρχές της κανονικότητας.. Ετσι οραματιζόμαστε: Μια Ευρώπη που θα στηρίξει την «εμφάνεια» και τη «δικαιωματική συμμετοχή» όλων αυτών των ανθρώπων αδιάκριτα σε κάθε επίπεδο ανθρώπινης δραστηριότητας: στην καθημερινότητα, την πολιτική, στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στην εκπαίδευση, την τέχνη, την εργασία, με σεβασμό και ισοτιμία στο πλαίσιο της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και όλων των στοιχείων της…
Θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά αν καταφέρουμε εμείς τα ΑμεΑ να μεταφέρουμε την αναπηρία από μπροστά μας, όπου μας αναγκάζει να την ακολουθούμε, μας περιορίζει την ορατότητα και μας καθυστερεί, πίσω μας, ώστε να μας ακολουθεί εκείνη (γιατί εκεί θα είναι, δεν σκοπεύει να δραπετεύσει), διευρύνοντας έτσι το οπτικό μας πεδίο, τους ορίζοντές μας και αναδεικνύοντας έτσι τη δημιουργικότητα, τις ικανότητες, την απόδοση και την αποτελεσματικότητά μας.
Οι κοινωνίες και οι πολιτικές της Ευρώπης να φτάσουν να είναι ικανοποιημένες μόνο όταν δουν τις πόλεις να γεμίζουν από δραστήρια και παραγωγικά «αμαξίδια», «λευκά μπαστούνια», «ακουστικά», και «ανθρώπους της βροχής», δηλαδή ανθρώπους ελεύθερους, χρήσιμους… ανθρώπους σαν όλους τους άλλους.