Γιώργος Παπαγεωργίου: “Ο θεατρίνος έχει πολλά κοινά με τον τσαρλατάνο” [Συνέντευξη]

Ο Γιώργος Παπαγεωργίου φαίνεται ότι ήρθε για να µείνει. Πολυτάλαντος και πολυδιάστατος. Αυτή την περίοδο η έννοια ελεύθερος χρόνος είναι µάλλον κάτι άγνωστο γι’ αυτόν. 

Αυτή την περίοδο σκηνοθετεί δύο παραστάσεις: τον «Επιθεωρητή», βασισµένη στο γνωστό έργο του Γκόγκολ, και τον «Αρίστο», εµπνευσµένη από το βιβλίο του Θωµά Κοροβίνη «Ο γύρος του θανάτου» για τον υποτιθέµενο «δράκο του Σέιχ Σου» που έχασε αδίκως τη ζωή του, ενώ συµµετέχει στην παράσταση «Ξύπνα, Βασίλη» (στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Αρη Μπινιάρη) και ετοιµάζει εµφανίσεις µε την µπάντα του Polkar στον Σταυρό του Νότου.

Το ότι µεγάλωσες σε ένα περιβάλλον που η υποκριτική ήταν αναπόσπαστο κοµµάτι του λόγω της µητέρας σου, της Φιλαρέτης Κοµνηνού, πώς σε διαµόρφωσε ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη;

Επαιξε µεγάλο ρόλο αλλά όχι καταλυτικό. Ενθουσιαζόµουν πιο πολύ µε τους «µηχανισµούς» του θεάτρου: τις αποθήκες µε τα σκηνικά αντικείµενα, τα φώτα, τα καµαρίνια, τη διαδικασία µεταµόρφωσης ενός ηθοποιού. Πρόσφατα σκεφτόµουν ενώ οδηγούσα (το κάνω συχνά, µε λες και αφηρηµένο) πόσο έχω αγαπήσει τη µαταιότητα του επαγγέλµατός µας. Ξέρεις, ο θεατρίνος έχει πολλά κοινά µε τον τσαρλατάνο. Προσπαθεί να σε πείσει για µια ιδέα, µια ψευδαίσθηση. Τελευταία ανακάλυψα στη ζωή µου ότι έχω µεγάλη ανάγκη τις ψευδαισθήσεις. Οπότε ναι, ο θεατρίνος που έχω µέσα µου έχει κάνει ουσιαστική κατάληψη στον συνολικό εαυτό µου.

Ο «Επιθεωρητής» είναι ένα από τα γνωστότερα κείµενα κοινωνικής σάτιρας. Εσύ, όµως, επιλέγεις να κάνεις µια δεύτερη ανάγνωση. Πού εστιάζεις;

Εχει να κάνει µε αυτό ακριβώς που θίξαµε πριν. Οι ήρωες του Γκόγκολ αναζητούν ερήµην τους να επιβεβαιώσουν τα προσωπικά τους όνειρα µέσω της ψευδαίσθησης που τους προσφέρει ο επιθεωρητής. Αυτό το στοιχείο που υπάρχει στο έργο είναι κρυµµένο µέσα στις λεπτοµέρειές του. Βλέπουµε µια φαρσοκωµωδία γραµµένη αριστοτεχνικά και παράλληλα παρακολουθούµε µια παρέα θεατρίνων οι οποίοι µέσα από τα καµαρίνια τους διεκδικούν όλοι και ο καθένας ξεχωριστά µια προσωπική ουτοπία.

Ωστόσο, ως πολίτης πώς στέκεσαι απέναντι στην κοινωνικοπολιτική παθογένεια την οποία σκιαγραφεί ο Γκόγκολ και πού εντοπίζεται στις σύγχρονες κοινωνίες, συµπεριλαµβανοµένης της ελληνικής;

Είναι κάπως ανακουφιστικό να βλέπουµε ότι η διαφθορά, οι δηµόσιες απατεωνιές και οι διεφθαρµένοι κρατικοί µηχανισµοί υπήρχαν σχεδόν 200 χρόνια πριν στην τσαρική Ρωσία. Είναι σαν να συνοµιλούµε ως Νεοέλληνες µε έναν Ρώσο ξάδερφο από το χωριό του οποίου τη γλώσσα καταλαβαίνουµε. ∆εν πιστεύω στη σάτιρα που απλώς αποφορτίζει και προκαλεί το εύκολο γέλιο. Είναι ύπουλο αυτό, χρησιµοποιείται πολλές φορές προς αποχαύνωση του κοινού, πολιτικά µιλώντας πάντα. Προτιµώ µέσω της κωµωδίας την προσωπική εµπλοκή εµού και των ηθοποιών µου µε κάτι πιο βαθύ από τη σάτιρα. Κάτι που στον «Επιθεωρητή» νιώθω ότι µας αφορά ως ηθοποιούς και θεατές περισσότερο.

Διαβάστε επίσης: Φιλαρέτη Κομνηνού: «Οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να μένουν απομονωμένοι»

Σίγουρα δεν µπορεί να σε κατηγορήσει κανείς για εµµονή σε συγκεκριµένη θεµατολογία στις επιλογές των έργων. Τι σε οδηγεί στην εκάστοτε επιλογή;

∆ουλεύω αποκλειστικά βάσει εµµονών. Στον «Αρίστο» ήθελα οπωσδήποτε να µιλήσω γι’ αυτή την ιστορία που στοίχειωσε τη Θεσσαλονίκη από τη δεκαετία του ’60 έως σήµερα. Στον «Επιθεωρητή» ήθελα µέσω της κωµωδίας να µιλήσω για µια προσωπική µου περιοχή, έχει να κάνει µε την ψευδαίσθηση που λέγαµε και τη διαρκή αναζήτηση της ευτυχίας. Είµαι τυχερός που στις εµµονές µου αυτές βρίσκω τόσο άξιους και εκλεκτούς συνεργάτες και ηθοποιούς που εκτιµώ βαθιά.

Είσαι πολύπλευρος και ως προσωπικότητα;

Ε δεν µε λες και ευθεία γραµµή!

Τι σε συγκλόνισε στο κείµενο του Κοροβίνη και αποφάσισες να το µεταφέρεις στη σκηνή;

Αναφέρθηκα σε εµµονές. Ο «Αρίστος» ήταν για µένα ο οδηγός σε έναν σκηνοθετικό δρόµο που ξεκίνησε ήδη από την προετοιµασία της παράστασης. Χρειάζεται µια προσωπική περιοχή (τουλάχιστον στη δική µου περίπτωση) για να ασχοληθώ µε ένα θέµα. Το βιβλίο του Θωµά, εκτός από τον άµεσο τρόπο µε τον οποίο βυθίζει τον αναγνώστη στον κόσµο της Θεσσαλονίκης του ’60 και ειδικότερα στο λαϊκό περιθώριο, σκιαγραφεί το προφίλ του Αριστείδη Παγκρατίδη ανθρωποκεντρικά, ακριβώς µε το ύφος που ήθελα να µιλήσω για τον Αρίστο στην παράσταση.

Από εκεί και πέρα ξεκίνησε µια άλλη διαδροµή που περιλάµβανε βόλτες στην Τούµπα της Θεσσαλονίκης µε µια φωτογραφική µηχανή στο χέρι αναζητώντας τις γειτονιές όπου µεγάλωσε ο Αρίστος, το σχολείο του, το ορφανοτροφείο που αποτέλεσε αφορµή να τον συλλάβουν ως ύποπτο για τα εγκλήµατα του «δράκου». Παράλληλα η δικογραφία της υπόθεσης καθώς και οι εφηµερίδες της εποχής αποτέλεσαν για εµάς το δεύτερο υλικό που χρησιµοποιήσαµε στην παράσταση.

INFO

«Επιθεωρητής» του Νικολάι Γκόγκολ (Skrow Theater). «Αρίστος», παράσταση βασιμένη στο μυθιστόρημα του Θωμά Κοροβίνη «Ο γύρος του θανάτου» (Θέατρο του Νέου Κόσμου)

*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento