Με συναυλίες και εκδηλώσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, ανάδειξη πολιτιστικών θεμάτων, ανοιχτά στούντιο στο κοινό, καίριες παρεμβάσεις σε κοινωνικά θέματα και διοργάνωση δημόσιων διαλόγων οι παραγωγοί και δημοσιογράφοι του δικτύου της δημόσιας Ελληνικής Ραδιοφωνίας, η οποία σε λίγο καιρό συμπληρώνει 80 χρόνια ζωής, επιδιώκουν να αποδείξουν ότι μετά τη διαβόητη διετία του «μαύρου» στην ΕΡΤ ανέτειλε μια εποχή πιο εξωστρεφής με άμεση επαφή με τους ακροατές. Ο Γιώργος Γιουκάκης μιλά στο Documento σχετικά.
Τι άλλαξε μετά το «μαύρο» για την Ελληνική Ραδιοφωνία και ακολούθησε αυτή η πληθώρα πολιτιστικών δράσεων;
Συνειδητοποιήσαμε τη δύναμη του δικτύου μας. Οτι η ΕΡΤ είναι παντού. Κι αυτό το απέδειξαν οι συγκλονιστικές κινητοποιήσεις πολιτών στους τοπικούς σταθμούς της περιφέρειας, οι οποίοι απαιτούσαν να συνεχίσει να εκπέμπει η ΕΡΤ. Αυτός ήταν πάντα ο ρόλος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας: να έχει «φωνή» και το πιο απομακρυσμένο σημείο της χώρας. Την εποχή του «μαύρου» αναδείχτηκαν μια δυναμική και μια σύνδεση με την κοινωνία. Μέριμνά μας ήταν η επαναλειτουργία της ΕΡΤ το 2015 να σηματοδοτήσει ότι η ΕΡΤ είναι ανοιχτή στον κόσμο και στην κοινωνία, ανταποδίδοντας την ανιδιοτελή στήριξη που μας έδωσαν στην πιο δύσκολη περίοδο της ιστορίας μας.
Πώς εκφράστηκε αυτή η ανταπόδοση;
Με το να βγουν οι παραγωγοί από τα στούντιο αλλά και να μπουν οι ακροατές σε αυτά. Να ισχυροποιηθεί ο δεσμός με το κοινό. Ετσι προέκυψε π.χ. το SummERTime με συναυλίες όλων των ειδών μουσικής, που φέτος διοργανώθηκε για δεύτερη χρονιά. Ανοιχτή ΕΡΤ, ανοιχτή πύλη, ανοιχτό το προαύλιο της Αγίας Παρασκευής σε όλους να έρθουν και να παρακολουθήσουν με ελεύθερη είσοδο μια συναυλία, π.χ. με τον Μητσιά ή τη Γλυκερία, και να ακούσουν από νησιώτικα μέχρι ροκ.
Από το Δεύτερο Πρόγραμμα έχουν γίνει δεκάδες συναυλίες με πολλούς καλλιτέχνες στο Studio C του Ραδιομεγάρου της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Tο Δεύτερο Πρόγραμμα, σε συνεργασία με το Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, διοργάνωσε βραδιές ανάγνωσης και μία φορά την εβδομάδα επιλεγμένα πρόσωπα διάβαζαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Εδουάρδο Γκαλεάνο «Μέρες αφηγούνται». Kάθε Τρίτη στις 15.00 από το Τρίτο Πρόγραμμα ακροατές παρακολουθούν στα στούντιό μας συναυλίες μουσικής δωματίου. Το Kosmos έχει πραγματοποιήσει συναυλίες στο Half Note, ενώ την Ημέρα Ραδιοφώνου εξέπεμπε ζωντανό πρόγραμμα από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Ως μέλη της EBU, το Τρίτο Πρόγραμμα αλλά και το Kosmos μεταδίδουν κάθε βδομάδα live συναυλίες απ’ όλη την υφήλιο. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Τρίτου Προγράμματος και του Φεστιβάλ Αθηνών είχαμε σύμπραξη, με τους παραγωγούς να παρουσιάζουν στον κήπο της Πειραιώς 260 συναυλίες μπαρόκ, πολυσυλλεκτικής τζαζ και αθηναϊκού τραγουδιού εποχής με απευθείας ραδιοφωνική μετάδοση. Γίνονται δεκάδες πράγματα. Αντίστοιχες τέτοιου τύπου πρωτοβουλίες εξελίσσονται από εβδομάδα σε εβδομάδα και από μήνα σε μήνα σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Η επιλογή των μουσικών συνόλων να βρεθούν στις κατακόμβες της Μήλου, να παίξουν στην εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους στη Σαντορίνη, να παρουσιάζονται μία φορά την εβδομάδα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, να βρεθούν στην Κέρκυρα, να παίξουν στη Σπάρτη, να δώσουν συναυλίες στα Χανιά και στο Ρέθυμνο, να εγκαινιάσουν το Κάστρο Κούλε στο Ηράκλειο της Κρήτης, να παρουσιάσουν συμφωνικό ροκ με Queen και Abba στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης είναι δράσεις που γίνονται για να δείξουμε ότι άξιζε τον κόπο η υποστήριξη της ελληνικής κοινωνίας τα δύο δύσκολα χρόνια και την ανταποδίδουμε με τρόπο που μόνο η ΕΡΤ μπορεί.
Ποιες πολιτιστικές δράσεις του τελευταίου έτους ξεχωρίζετε;
Τον περασμένο Δεκέμβριο μεταδώσαμε μια εκπομπή με ένα ανέκδοτο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, την «Αλβανιάδα». Ο ποιητής το ξεκίνησε και στη συνέχεια το άφησε, διότι γράφοντάς το του ήρθε η ιδέα του «Αξιον εστί». Η «Αλβανιάδα» δεν τυπώθηκε ποτέ και υπήρχε στο αρχείο της ΕΡΤ ως μία και μοναδική εκπομπή, η οποία μεταδόθηκε από το τότε Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, μουσική Μάνου Χατζιδάκι και ραδιοσκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου. Αυτό το ανεκτίμητο υλικό, το οποίο βρήκαμε και το ανασύραμε από το αρχείο, μεταδόθηκε ξανά μία και μοναδική φορά 60 χρόνια μετά.
Υπάρχουν δράσεις και παραγωγές σε κοινωνικό επίπεδο;
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κρίση του προσφυγικού, στη διάρκεια της οποίας πρώτη η ΕΡΤ Μυτιλήνης τον Σεπτέμβριο του 2015 -εκπέμποντας σε πανελλαδικό δίκτυο δύο συνεχείς ημέρες- και στη συνέχεια παίρνοντας τη σκυτάλη η Ειδομένη και οι σταθμοί της Θεσσαλονίκης, ανέδειξαν τη διάσταση της πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης και σήκωσαν το βάρος της ευαισθητοποίησης του κόσμου και του συντονισμού της αλληλεγγύης. Η πρώτη συντονιστική συνάντηση με περίπου 60 φορείς, οι οποίοι εμπλέκονται στη διαχείριση του προσφυγικού, έγινε με πρωτοβουλία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο μεγάλο στούντιο του πρώτου ορόφου της Αγίας Παρασκευής. Ετσι ξεκίνησε η δράση ERT for refugees. Απότοκο αυτής είναι η συμμετοχή της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Respect Words μαζί με μια ομάδα πέντε ακόμη ευρωπαϊκών ραδιοφωνικών σταθμών με στόχο να συντάξουμε τον πρώτο κώδικα δεοντολογίας για την αντιμετώπιση της ρητορικής του μίσους στα ΜΜΕ. Η Ελληνική Ραδιοφωνία την 1η Δεκεμβρίου του 2015, Παγκόσμια Ημέρα για το AIDS, την τίμησε σε συνεργασία με τον σύλλογο οροθετικών «Θετική φωνή», διοργανώνοντας διαγωνισμό με βίντεο για το πώς αντιμετωπίζουμε τον ρατσισμό. Το Δεύτερο Πρόγραμμα έχει εντάξει στο πρόγραμμά του μια εκπομπή την οποία εκπονούν πανεπιστημιακοί εγκληματολόγοι που δραστηριοποιούνται στο κέντρο μελέτης του εγκλήματος με τίτλο «Εγκλημα στα ερτζιανά» και επιχειρούν να δουν πώς συνδέεται το ελληνικό τραγούδι και τι λέει για τις κατά περίπτωση παραβατικές συμπεριφορές. Δύσκολα θέματα, αυτή είναι όμως η αποστολή της ΕΡΤ, την οποία εκπληρώνει όχι με όρους εμπορικότητας, αλλά ποιότητας.