Ο δημοσιογράφος-ντοκιμαντερίστας μιλάει για την καινούργια του ταινία «Παρόντες» και για την «πανδημία» της κυβερνητικής παραζάλης.
Από την εποχή του τηλεοπτικού «Εξάντα» έως τις πρόσφατες κινηµατογραφικές του δουλειές («Agora I & ΙΙ») το ζητούµενο για τον Γιώργο Αυγερόπουλο ήταν η κριτική µατιά σε κρίσιµα κοινωνικοπολιτικά ζητήµατα. Οι «Παρόντες» που έχουν θέµα την πανδηµία στη χώρα µας και τη διαχείρισή της από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη συνεχίζουν στον ίδιο απαιτητικό δρόµο. Εντοπίζουν τα ολέθρια σφάλµατα που έγιναν, βάζουν στο µικροσκόπιο κάποιες σκανδαλώδεις κυβερνητικές αποφάσεις, αναδεικνύουν το µείζον θέµα του εναγκαλισµού εκκλησιαστικής και πολιτικής ηγεσίας και υπογραµµίζουν τα βασικά σηµεία της κρίσιµης επόµενης µέρας αλλά και τον ουσιαστικό ρόλο της δηµοσιογραφίας.
Παρακολούθησα το νέο σας φιλµ διαδικτυακά, καθώς και τη συζήτηση που ακολούθησε στο φόρουµ του iMEdD. Μου έκανε εντύπωση η πρώτη ερώτηση που σας έγινε σχετικά µε το εάν οι «Παρόντες» είναι ένα αντικυβερνητικό φιλµ.
Ναι, και σε µένα έκανε εντύπωση. ∆εν θέλω να σχολιάσω τη συγκεκριµένη ερώτηση. Με την έννοια ότι δεν µπορεί να λογίζεται ως αντικυβερνητικό κάτι που ασκεί καλόπιστη κριτική στην κυβέρνηση, την εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό είναι δεδοµένο. Η δουλειά των δηµιουργών ντοκιµαντέρ, των δηµοσιογράφων όταν κάνουν µια πολιτική ταινία είναι να ασκούν κριτική στην κυβέρνηση. Αυτός είναι άλλωστε ο ρόλος της δηµοσιογραφίας. Αυτό δεν εντάσσει τον δηµιουργό απευθείας στους κόλπους της αντιπολίτευσης. ∆εν είναι δυνατόν να ταυτίζεται η κριτική µε την αντιπολίτευση. ∆εν είναι έτσι. Αυτή είναι η ουσία της δηµοσιογραφίας. Ετσι πρέπει να γίνεται. Οταν εκλέγουµε µια κυβέρνηση δεν το κάνουµε για να της χαϊδεύουµε την πλάτη λέγοντάς της «µπράβο, πολύ καλά τα έκανες». Αυτό είναι αυτονόητο. Με αυτό το σκεπτικό κάποιος θα µπορούσε να πει ότι µε το «Agora II» άσκησα κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ, µε το «Agora I» ασκούσα κριτική στην τότε κυβέρνηση, µε το «Αίµα του Κουάν Κουάν» ασκούσα κριτική στον Ραφαέλ Κορέα που χτύπησε τους διαδηλωτές κ.ο.κ.
Ποιο είναι κατά τη γνώµη σας το πιο κραυγαλέο σκάνδαλο της κυβέρνησης στη διάρκεια της πανδηµίας;
Τα µεγαλύτερα ζητήµατα είναι δύο. Η λίστα Πέτσα, που έχει γίνει συνώνυµο της χειραγώγησης των ΜΜΕ, νοµίζω πως είναι µια επίπτωση εξαιρετικά οδυνηρή. Η προσχηµατική χρήση της πανδηµίας για τη χρηµατοδότηση των Μέσων και ο τρόπος µε τον οποίο έγινε καθιστούν αυτόµατα και την πρακτική τελείως λάθος – βλέπουµε όλοι τα αποτελέσµατα. ∆εν υπάρχει κριτική στην κυβερνητική διαχείριση, την αντιµετώπιση της πανδηµίας. Είναι καλό να υπάρχει κριτική και δεν καταλαβαίνω γιατί οι κυβερνητικοί αξιωµατούχοι αντιδρούν τόσο έντονα στο άκουσµα και µόνο της λέξης. Σε µια δηµοκρατική κοινωνία πρέπει όλοι να συζητάµε, αλλιώς δεν έχει νόηµα. Εχουµε ξεχάσει να συζητάµε και έχει ταυτιστεί η δηµοσιογραφία µε την πολιτική. Και όποιος δεν είναι µαζί µας, είναι εναντίον µας. Ε δεν είναι έτσι. Εγώ δεν έχω µεγαλώσει έτσι. Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που υπήρχε πολυφωνία. Ακόµη και όταν βρέθηκα στον χώρο της δηµοσιογραφίας, στα τέλη των 80s, τα µισά ΜΜΕ ανήκαν στη µια παράταξη, την κυβερνητική, και τα άλλα µισά την αντιπολιτεύονταν, της ασκούσαν κριτική. Αυτό ήταν πιο υγιές, καθώς έφερνε γόνιµο διάλογο και ισορροπία σε όλα. Πλέον στη συντριπτική τους πλειονότητα τα ΜΜΕ υποστηρίζουν την κυβέρνηση. Πρόκειται δηλαδή για µια κατάσταση που είναι ακριβώς το αντίθετο µε την ουσία της δηµοσιογραφίας. Προφανώς και δεν είναι όλοι έτσι, καθώς υπάρχουν και δηµοσιογράφοι –δυστυχώς ελάχιστοι– σε µεγάλα Μέσα οι οποίοι ψάχνουν να βρουν την είδηση και να αναδείξουν την αλήθεια.
Το άλλο θέµα είναι ο περιορισµός των συνταγµατικά κατοχυρωµένων δικαιωµάτων, ξεκινώντας από το δικαίωµα του συναθροίζεσθαι. Αν θυµάστε, αρχικά είχαν βγει επιδηµιολόγοι από το εξωτερικό και είπαν πως είναι καλύτερα να µη βγαίνουµε στους δρόµους γιατί υπάρχει ο κίνδυνος της διασποράς του ιού. Αυτό είναι το ένα κοµµάτι, αλλά δεν µιλάµε γι’ αυτό, µιλάµε για την έκδοση απόφασης που απαγόρευε τις συναθροίσεις σε όλη την επικράτεια από τρία άτοµα και πάνω. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει παρά µόνο στα χρόνια της χούντας. Πρόκειται για γεγονός που δεν µπορεί να αµφισβητηθεί από κανέναν. Αρα λοιπόν, µε πρόσχηµα τον περιορισµό της διασποράς της νόσου καταργούνται οι πορείες σε όλη τη χώρα. Αυτό είναι αντισυνταγµατικό. Τελεία και παύλα. Το να γυρνάς και να λες ότι θέλω να περιορίσω τη διασπορά του κορονοϊού και θα απαγορεύσω τα πάντα µε απόφαση του αρχηγού της αστυνοµίας είναι επίσης αντισυνταγµατικό. Το σύνταγµα προβλέπει την αναστολή των κινητοποιήσεων µε συγκεκριµένο τρόπο, που δεν είναι άλλος από την επικύρωσή της από τη Βουλή των Ελλήνων. ∆εν µπορεί κανείς λοιπόν να ισχυριστεί πως αυτό έγινε για το καλό µας.
Ηταν όλα λάθος. Από το διάγγελµα Χρυσοχοΐδη που ανακοίνωσε ότι οι δρόµοι κουβαλάνε αρρώστια και διασπείρουν τον ιό έως την απόφαση της αστυνοµίας που απαγόρευσε όλες τις συγκεντρώσεις. Προς τιµήν της η Ενωση ∆ικαστών και Εισαγγελέων από την αρχή εξέφρασε τις αντιρρήσεις και τους φόβους της σε σχέση µε αυτή την απόφαση. Οµως δέχτηκε έντονη κριτική από τους ίδιους ανθρώπους οι οποίοι όταν βγήκε η εισαγγελέας να ασκήσει κριτική στην προηγούµενη κυβέρνηση την είχαν χειροκροτήσει.
Η απουσία του κ. Τσιόδρα από το φιλµ σχολιάστηκε αρκετά στο φόρουµ.
Τον αναζήτησα, γιατί είναι βασικό κοµµάτι της ιστορίας, αλλά δεν δέχτηκε να µας µιλήσει.
Υπήρχαν και άλλοι που αρνήθηκαν να µιλήσουν;
Οι εκπρόσωποι κάποιων εταιρειών που ωφελήθηκαν από τις οικονοµικές ενέσεις της κυβέρνησης –οι αυτοκινητόδροµοι, η Aegean– καθώς και διάφορα στελέχη της κυβέρνησης.
Στην ερώτησή σας αν πιστεύουν ότι το κουταλάκι της θείας κοινωνίας µπορεί να αποτελεί µέσο κινδύνου διασποράς όλοι οι υπουργοί απάντησαν µε υπεκφυγές. Τι σκεφτήκατε την ώρα που ακούγατε τις απαντήσεις τους;
Σκέφτηκα ότι κάποια στιγµή αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να το πάρουν απόφαση και να σηκώσουν το πολιτικό κόστος. ∆εν µπορείς να τα έχεις συνέχεια καλά µε την εκκλησία. ∆εν µπορείς να κυνηγάς τον κόσµο στις πλατείες και να µην ασχολείσαι µε την κοσµοσυρροή στις εκκλησίες και τις επικίνδυνες για την ασφάλεια του κοινού λειτουργίες. Ως κυβέρνηση έχεις χρέος να προστατεύσεις τους πολίτες σου και όχι να κάνεις τα στραβά µάτια στην εκκλησία αφήνοντας τους εκπροσώπους της να πράττουν ό,τι θέλουν. Καταλαβαίνουµε όλοι πόση εξουσία έχει η εκκλησία· εδώ ζούµε και τα βλέπουµε. Αλλά η κυβέρνηση βάσει του συντάγµατος έχει την ευθύνη για την ασφάλεια και την υγεία του κοινού. Εποµένως, θεωρώ ότι υπάρχει γραµµή από την κυβέρνηση να µην ενοχλούν την εκκλησία για να την έχουν µαζί τους. Το καταλαβαίνω, γιατί το αντίθετο εµπεριέχει πολιτικό κόστος. Οµως τα πράγµατα είναι κρίσιµα και µαζί θα πρέπει να πάρουν και την ευθύνη για ό,τι συµβαίνει.
Αντίθετα µε τις σκέψεις του γύρω από το κουταλάκι της θείας κοινωνίας, ο κ. Χαρδαλιάς εξέφρασε την πεποίθησή του ότι ο ιός δεν κολλάει στα πλοία αλλά στα νεανικά πάρτι.
Ναι, όπως είπε στην κάµερά µας ο ιός κολλάει στα πάρτι που διοργανώνουν ασύδοτοι επιχειρηµατίες. Ισως να είναι αλήθεια. Οµως δεν µπορεί κανείς µας να δεχτεί ότι µόνο αυτά τα πάρτι έπαιξαν ρόλο στην έξαρση της πανδηµίας. Ο ίδιος δεν δέχεται ότι ο τουρισµός έπαιξε κάποιο ρόλο σε αυτό. Το αποκλείει παντελώς. Θα ήταν πιο έντιµο, νοµίζω, να βγει ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος να πει ότι «ναι, ανοίξαµε τα µαγαζιά για να κινηθεί η οικονοµία και να ανακουφιστούν κάπως οι τουριστικές επιχειρήσεις ή για να βοηθηθούν άνθρωποι που δεν έχουν να φάνε». Ή ότι έπρεπε να ανοίξουν τον τουρισµό που φέρνει πολλά λεφτά στο κράτος. Αυτό είναι κατανοητό και γι’ αυτό θα υπήρχε πρόβλεψη οι τουρίστες να έρχονται µε το αρνητικό τεστ στις αποσκευές τους. Αυτό θα έδειχνε ότι υπάρχει σχέδιο. Οµως ποτέ δεν συνέβη αυτό. Εµπαιναν ελεύθερα όλοι και δειγµατοληπτικά µόνο γίνονταν κάποια τεστ. Από τα 3 µε 3,5 εκατοµµύρια τουριστών που ήρθαν το περσινό καλοκαίρι νοµίζω µόνο σε 300.000 έγιναν τεστ. Οταν λοιπόν όλο αυτό έρχεται και δένει µε την προσωπική ευθύνη που επικαλούνται οι κυβερνητικοί διαρκώς, τότε διαπιστώνουµε ότι υπάρχει ανακολουθία στην πολιτική της κυβέρνησης.
Θέλω να σταθούµε στον Αλφρέδο Φίλιο, τον γνωστό οικονοµολόγο που κρούει τον κώδωνα για την επόµενη µέρα, πριµοδοτώντας το σενάριο της προοδευτικής φορολογίας.
Ναι, ο Φίλιο είχε µια πολύ ενδιαφέρουσα τακτική αρθρογραφία σε σχέση µε την πανδηµία που την παρακολουθούσαµε στενά. Πράγµατι αυτό που λέει είναι το µεγάλο στοίχηµα για την επόµενη µέρα. Οι πολιτικές αποφάσεις είναι εξίσου σηµαντικές µε το υγειονοµικό σκέλος, αν και όταν µας αφήσει ο ιός. Ηδη η πιο σηµαντική συζήτηση που γίνεται αυτή την εποχή είναι αν θα επιστρέψουµε στις παλιές συνθήκες και συνήθειες ή αν θα ακολουθήσουµε µια νέα κατεύθυνση η οποία σχετίζεται µε την προοδευτική φορολογία, την επιτακτικότητα της φορολόγησης του µεγάλου πλούτου. ∆εν το λέει η αριστερή σφαίρα, αλλά το IMS. Επίσης όλοι οι σηµαντικοί παίκτες της αγοράς αναγνωρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρχει µεγαλύτερη φορολογική κλίµακα για τους ίδιους, καθώς διαβλέπουν την αναγκαιότητα ενός νέου κοινωνικού συµβολαίου. Εχουν επίγνωση ότι οι πλούσιοι κέρδισαν πάρα πολλά και οι φτωχοί αντίστοιχα έχασαν πάρα πολλά στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών του νεοφιλελευθερισµού. Κάτι τέτοιο αν συµβεί θα έχει έναν και µόνο σκοπό: την κοινωνική ειρήνη.
