Ο Γιώργος Ανδρέου έχει ταυτίσει το όνομά του με κάποια από τα σημαντικότερα τραγούδια της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Συνθέτης, στιχουργός, μουσικός παραγωγός αλλά και συγγραφέας, έχει συνεργαστεί με το σύνολο σχεδόν των δημιουργών των τελευταίων τριάντα χρόνων.
Ξεκινώντας από το στούντιο του Νίκου Παπάζογλου στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του ’80 και αντλώντας ηχοληπτική γνώση από εκείνον, πηγαίνει στην Αθήνα το 1987 δημιουργώντας το στούντιο ηχογραφήσεων Tracks (στο οποίο μάλιστα ηχογράφησε ο Παύλος Σιδηρόπουλος τον θρυλικό δίσκο «Η φαντασία στην εξουσία»).
Ο πρώτος προσωπικός δίσκος του «Κορίτσι και γυναίκα», που τον καθιέρωσε αμέσως στον χώρο της ποιητικής μουσικής, ήρθε δύο χρόνια αργότερα με ερμηνεύτρια την Ελένη Τσαλιγοπούλου. Εκτοτε έχει συνεργαστεί με το πάνθεον των Ελλήνων δημιουργών. Η πιο πρόσφατη μουσική συνεργασία του είναι η συνάντησή του με τον Νίκο Ξυδάκη στον δίσκο «Νέος κόσμος» με την Κορίνα Λεγάκη. Πρόκειται για μουσικό διαμάντι, με τους γνώριμους μελωδικούς ήχους των δύο συνθετών να ντύνουν στίχους και ποίηση των Μάνου Ελευθερίου, Θοδωρή Γκόνη, Κικής Δημουλά, Διονύση Καψάλη αλλά και δικούς του.
«Νέος κόσμος»: γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη φράση από στίχο του Μάνου Ελευθερίου για να τιτλοφορήσετε τον δίσκο σας;
Τα τελευταία χρόνια ο Μάνος Ελευθερίου με τίμησε με τη φιλία του. Καρπός της σχέσης μας καταρχάς υπήρξε ο «Νοητός λύκος», ένα μουσικοθεατρικό έργο (σε δική μου μουσική σύνθεση και επιμέλεια κειμένου) βασισμένο στο αριστουργηματικό του ομώνυμο ποιητικό έργο. Παρουσιάστηκε στο τέλος του 2019 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα, τον Χρήστο Θηβαίο και τη Μάρθα Φριντζήλα και σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Ο Μάνος είχε προλάβει να ακούσει τις συνθέσεις και να συνεισφέρει με παρατηρήσεις και ιδέες στο τελικό αποτέλεσμα που δυστυχώς δεν πρόλαβε να χαρεί. Η μεταξύ μας διαρκής συνομιλία ωστόσο είχε και άλλους καρπούς – ανάμεσά τους και αρκετούς στίχους που μου εμπιστεύτηκε. Δύο από αυτούς –«Ο νέος κόσμος» και «Μόλις μου είπες σ’ αγαπώ»– μελοποίησα για τον νέο δίσκο. Ο Μάνος υπήρξε ένας κόσμος ολόκληρος: της νεότητας αλλά και της εμπειρίας, διονυσιακός όσο και στωικός, αυστηρός και τρυφερός. «Ο νέος κόσμος που ήθελες/ κι αυτός που ονειρευόσουν/ ήταν αυτός που έλαμπε/ τις ώρες που γδυνόσουν…». Σώμα, αίσθημα, ιδέα, πραγμάτωση. Ο Ελευθερίου καίριος πάντα. Πώς να μην ονομάσουμε τον δίσκο μας «Νέο κόσμο»; Πώς να μην ποθούμε να βρεθούμε μέσα του με όχημα την τέχνη μας;
Πώς είναι ο ιδεατός και ιδανικός κόσμος για εσάς;
Μου επιτρέπει να ερωτευτώ, να αγαπήσω, να ελπίσω. Να πονέσω, να πενθήσω, να αντέξω. Να ζήσω.
Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στη φωνή της Κορίνας Λεγάκη και σας έκανε να την επιλέξετε ως βασική σας ερμηνεύτρια;
Η Κορίνα Λεγάκη είναι έτοιμη για απαιτητικές όσο και γοητευτικές διαδρομές στο τοπίο της ερμηνείας. Ο δημιουργός ζει μέσα από τους ερμηνευτές του˙ εξαρτάται από εκείνους όσο και εκείνοι από αυτόν. Πρόκειται για σχέση μοιραία. Σκεφτείτε όποιο τραγούδι αγαπάτε χωρίς την ερμηνεία του. Μάταιος κόπος. Στη σημερινή κοινωνία του τραγουδιού ξεχωρίζουν αργά αλλά σταθερά οι νέοι ήρωές του, οι νέες ηρωίδες του. Η Κορίνα δικαιωματικά ανήκει σε αυτή την πολύ μικρή αλλά εκλεκτή ομάδα.
Μοιράζεστε από κοινού με τον Νίκο Ξυδάκη τη δημιουργία αυτού του δίσκου. Μιλήστε μας γι’ αυτήν τη σύμπραξη και τη χρόνια φιλία που σας συνδέει.
Με τον Νίκο συναντηθήκαμε στον Σείριο, τον συναυλιακό χώρο του Μάνου Χατζιδάκι. Εγώ πιανίστας συνεργάτης του Παπάζογλου, εκείνος στα πρώτα του βήματα ως «άρχων ερμηνευτής» μιας ορχήστρας του. Γίναμε φίλοι και συνομιλητές. Συνεργαστήκαμε δισκογραφικά και επί σκηνής. Υπέγραψε την καλλιτεχνική επιμέλεια παραγωγής του πρώτου μου δίσκου «Κορίτσι και γυναίκα» με ερμηνεύτρια την Ελένη Τσαλιγοπούλου. Συν-ενορχήστρωσα και υπήρξα μουσικός εκτελεστής, ηχολήπτης και καλλιτεχνικός επιμελητής παραγωγής στους δίσκους του «Κάιρο – Ναύπλιο – Χαρτούμ», «Βενετσιάνα», «Τένεδος» κ.ά. Δεν είχαμε όμως ποτέ συνυπάρξει δισκογραφικά ως δημιουργοί. Και αυτό συνέβη επιτέλους με τον εν λόγω δίσκο.
Με ποιον τρόπο συνθέσατε στον «Νέο κόσμο»; Γράψατε τις μελωδίες αντλώντας έμπνευση από τους ποιητές/στιχουργούς;
Η συντριπτική πλειονότητα των τραγουδιών μου βασίζεται σε μελοποίηση στίχων που προϋπάρχουν, ακόμη κι αν αυτοί είναι γραμμένοι από εμένα. Μου είναι δύσκολο να γράψω μια αφηρημένη μελωδία. Αν το κάνω, την προορίζω για ορχηστρική χρήση. Αλλά αυτός είναι ο δικός μου τρόπος – προσωπικός αλλά όχι ο μόνος.
Ποιους θα μπορούσατε να κατονομάσετε ως δασκάλους και επιρροές σας στη μουσική σας πορεία ως συνθέτη;
Τους «προπάτορές» μου, Ελληνες και ξένους. Οση από την παγκόσμια μουσική άκουσα, με το αυτί ή με το δέρμα. Την παράδοση, δική μας και διεθνή. Τον ήχο, κάθε ήχο που μου ψιθύρισε από παιδί στο αυτί την ιστορία του.
Είστε ένας από τους δημιουργούς που υποστήριξαν με σθένος την αδειοδότηση της ΕΔΕΜ για τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών.
Είναι αυτονόητο το δικαίωμα των Ελλήνων δημιουργών του τραγουδιού (και των κληρονόμων τους) να έχουν μια στέγη, έναν οργανισμό τον οποίο θα διοικούν δημοκρατικά και σύμφωνα με τα διεθνή νόμιμα, ώστε να υπερασπίζονται τον πνευματικό τους μόχθο αλλά και την εθνική μας μουσική, την ταυτότητά μας. Για λόγους πολλούς και ταπεινωτικούς για τον πολιτισμό της χώρας μας, το πνευματικό δικαίωμα υποβαθμίστηκε, έγινε αντικείμενο άνομης εκμετάλλευσης με συνέπεια να οδηγηθεί σε τραγική ένδεια η συντριπτική πλειονότητα των δημιουργών. Ηρθε η ώρα όλο αυτό να αλλάξει. Και θα αλλάξει. Η ΕΔΕΜ είναι εδώ – και όλοι οι Ελληνες δημιουργοί είμαστε συνασπισμένοι, υπερήφανα μέλη της.
Η μουσική μπορεί να αποτελέσει βάλσαμο και καταφύγιο αυτές τις δύσκολες ημέρες που διανύουμε;
Η μουσική και το τραγούδι είναι θεραπείες της ψυχής. Πολύτιμες κι αποτελεσματικές. Ας εμπιστευτούμε τη δύναμή τους. Είναι πάντα για καλό.
Ο νέος κόσμος
Μάνος Ελευθερίου
Δικά σου όλα τα κλειδιά και όλα τα λουκέτα
Σα γάμος δίχως εκκλησιά και δίχως τα κουφέτα
Τα μαύρα ρούχα αφήσαμε το μαύρο στο πετσί σου
Γι’ αυτό με κλάματα μιλούν το στόμα κι η ψυχή σου
Ο νέος κόσμος που ήθελες κι αυτός που ονειρευόσουν
Ηταν αυτός που έλαμπε τις ώρες που γδυνόσουν
Τι είχες τι σε σπάραζε κι όλο κρυφά πονούσες
Και χρόνια πριν κάθε φορά μας αποχαιρετούσες
Μυρίζουν οι αγγελικές, φλισκούνια, δυόσμοι, μέντα
Οι πικροδάφνες κι οι καημοί κι η κάθε σου κουβέντα
INFO
Μπορείτε να παραγγείλετε τον «Νέο κόσμο» ηλεκτρονικά από το www.mikri-arktos.gr/product/neos-kosmos