Πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του Γιώργου Μαρτινίδη με τίτλο «Στη θέση ενός νεκρού» (Εκδόσεις Bell) στο οποίο ένας τριανταπεντάχρονος με μεταπτυχιακά και διδακτορικό, που κάνει κακοπληρωμένες δουλειές ενώ παράλληλα πρέπει να στηρίξει την πρώην σύζυγό του, η οποία έχει ψυχικά προβλήματα, βλέπει τη ζωή του να αλλάζει όταν βρίσκει δουλειά στο ΤΕΙ Καστοριάς, έπειτα από την αυτοκτονία του προκατόχου του. Με την εγκατάστασή του στην πόλη θα μπει στη διαδικασία να διερευνήσει όσα λέγονται σχετικά με την αυτοκτονία, με αποτέλεσμα την καταβύθισή του στο σκοτάδι. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, ο συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Για μένα το σπίτι είναι ένας χώρος όπου μπορώ να χαλαρώσω από τις κοινωνικές υποχρεώσεις και να περάσω ποιοτικό χρόνο με τον εαυτό μου.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Τα καλοκαίρια με τη μητέρα μου, τη θεία μου και τον θείο μου, στο πατρικό του τελευταίου. Mια γραφική παραθαλάσσια μονοκατοικία στην Καλαμάτα.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Πρέπει να ήταν κάπου στα 7 ή στα 8 μου χρόνια, με τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπης Δέλτα.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Οι γονείς μου. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου διαβάζει, και τη μητέρα μου να μου δίνει κάποια από τα βιβλία που αγάπησε η ίδια ως παιδί.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Η αγάπη για το διάβασμα και μια ακατάβλητη δημιουργικότητα που ένιωθα από μικρός. Θυμάμαι, κάπου στο δημοτικό, να έχω βρει μια παλιά γραφομηχανή και να παριστάνω τον συγγραφέα. Δυο-τρία χρόνια αργότερα ένας φίλος κι εγώ είχαμε αποπειραθεί να γράψουμε τη συνέχεια του «Jurassic Park». Οι πιο ολοκληρωμένες προσπάθειες ξεκίνησαν στην εφηβεία.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Δεν νομίζω ότι μπορεί να είναι στην περίπτωση μου. Όπως η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων συγγραφέων, δεν μπορώ να βιοποριστώ από τα βιβλία μου, αφού το αναγνωστικό κοινό στη χώρα μας είναι μεν δυναμικό αλλά αριθμητικά περιορισμένο. Γι’ αυτό και διστάζω να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου ως «συγγραφέα». Προτιμώ το «ένας γατόφιλος που γράφει μυθιστορήματα ως χόμπι».
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Η διαδικασία της συγγραφής είναι μοναχική, προφανώς, και αυτό το θεωρώ μια εξαιρετική ευκαιρία για να καθίσει κανείς με τις σκέψεις και τις ιδέες του. Για τη ζωή του συγγραφέα δεν ξέρω γιατί, όπως εξήγησα παραπάνω, δεν θεωρώ ότι μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από χόμπι στις περισσότερες περιπτώσεις.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Για μένα ναι. Πρέπει να είμαι σε θέση να επικεντρωθώ πλήρως στην ιστορία που φτιάχνω μέσα στο κεφάλι μου για να μπορώ να τη μεταφέρω στο χαρτί (ή μάλλον στην οθόνη του υπολογιστή). Επομένως πρέπει να διαθέτω τουλάχιστον κάποιες ώρες την ημέρα που να μην έχω άλλες υποχρεώσεις και περισπασμούς, για να γράφω ανενόχλητος. Με τη δουλειά μου και την κοινωνική ζωή μου αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί συχνά. Πολλές φορές έχω αξιοποιήσει τον Αύγουστο, που ο περισσότερος κόσμος λείπει για διακοπές.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το βιβλίο σας;
Όπως και στα προηγούμενα βιβλία: ανακούφιση που κατάφερα να το ολοκληρώσω και να μεταφέρω όλη την ιστορία που είχα στο κεφάλι μου, και περιέργεια για το κατά πόσο θα αρέσει, κατ’ αρχάς στον εκδότη μου και έπειτα στους αναγνώστες.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Ναι. Οι γονείς μου ήταν απασχολημένοι με την ακαδημαϊκή τους καριέρα και με μεγάλωσε κυρίως μια ημίτρελη, υστερική γιαγιά που μου μετέδωσε τους φόβους της για τα πάντα. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και ο φόβος έκθεσης. Ωστόσο, με τη συνεχή εξάσκηση μου έφυγε τελείως, παρόλο που –ή ακριβώς επειδή- πλέον εκτίθεμαι σε πολύ περισσότερα πράγματα.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Ναι. Πέρα απ’ ότι δυσκολεύομαι αν δεν επικρατούν οι ιδανικές συνθήκες που ανέφερα παραπάνω, υπάρχουν κάποιες φορές που απλά «κάτι δεν μου βγαίνει σωστά». Είτε δεν μπορώ να μεταφέρω μια ιδέα ή μια ιστορία γραπτά με ικανοποιητικό τρόπο, είτε προκύπτει κάποιο «κενό» στην πλοκή ή στην αφήγηση που δυσκολεύομαι να γεφυρώσω. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις συνήθως κάνω ένα διάλειμμα, βηματίζω πάνω-κάτω και σκέφτομαι φωναχτά διαφορετικούς τρόπους να διατυπώσω αυτό που θέλω.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Δεδομένου ότι εμπνέομαι περισσότερο από την αστυνομική λογοτεχνία, μάλλον ο Φίλιπ Κερ, και ο Ίαν Ράνκιν. Ακόμη περισσότερο ο εκπληκτικός Γκράχαμ Γκριν, οι κατασκοπικές ιστορίες του οποίου αξίζουν –μεταξύ άλλων– και για τον εξαιρετικό του τρόπο γραφής.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Το ποτήρι περιέχει έναν συγκεκριμένο αριθμό ml υγρού. Προσπαθώ να προσδιορίσω αυτόν τον αριθμό χωρίς να το θεωρήσω μισοάδειο ή μισογεμάτο. Συνήθως κάπως έτσι βλέπω τα πράγματα.
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα. Συνήθως είχα κάθε λόγο να την περιμένω καλύτερη. Αλλά, τον τελευταίο χρόνο, πέρα από το παγκόσμιο σοκ της πανδημίας, βλέπουμε στη χώρα μας να αίρονται πολλά απ’ όσα έχουμε πετύχει από το 81’ και μετά και μας καθιέρωσαν ως ένα (έστω ελαττωματικό) ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Βλέπουμε την Ελλάδα να μεταμορφώνεται σταδιακά σε ένα καθεστώς τύπου Όρμπαν ή και Ερντογάν. Υπό αυτές τις συνθήκες γίνεται όλο και πιο δύσκολο να προσμένει κανείς καλύτερες μέρες, αν και ελπίζω ότι το τέλος της πανδημίας θα σηματοδοτήσει τη μερική αντιστροφή της κατάστασης.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Είμαι πολύ επιφυλακτικός προς την ανθρωπότητα για να βασίζομαι στην καλοσύνη των ξένων, αλλά σίγουρα την εκτιμώ όταν τη βρίσκω.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Απολύτως. Και είναι εξαιρετικοί σ’ αυτό. Κατά σύμπτωση, η συγκεκριμένη φράση αναφέρεται και από έναν χαρακτήρα στο βιβλίο μου, για να ισοπεδωθεί αμέσως μετά.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Την εντυπωσιακή τάση που δείχνουν ορισμένες φορές κάποιοι άνθρωποι να λειτουργούν με πραγματικό αλτρουισμό, έξω από τους στενούς περιορισμούς του εγωκεντρισμού τους.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Ο ναρκισσισμός, ο εγωκεντρισμός και η αδυναμία να καταλάβει κανείς οτιδήποτε βρίσκεται πέρα από τη στενή οπτική του.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Κεντρικό. Ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνω ο χρόνος μου γίνεται όλο και πιο πολύτιμος, άρα και η σημασία της φιλίας και της παρέας με άτομα με τα οποία υπάρχει αμοιβαία κατανόηση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Όχι. Για μένα ο έρωτας ήταν σημαντικός από την εφηβεία μέχρι τα τριαντακάτι. Από εκεί και μετά αποκτά μεγαλύτερη σημασία μια πιο σταθερή και βαθύτερη αγάπη, όχι μόνο για μια σύντροφο αλλά για πολλά πρόσωπα, πράγματα και διαστάσεις της ζωής.
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Η ιδιότητα του να αντλεί κανείς συγκίνηση και ευχαρίστηση από απλά και καθημερινά πράγματα, όπως το να φροντίζει ένα ζωάκι, μια έξοδο για φαγητό και συζήτηση με φίλους, ένα καλό βιβλίο, ένα όμορφο τοπίο, ένα τσίπουρο με μεζέ. Και, κυρίως, να κοιμάται και να ξυπνάει με καλή διάθεση, ικανοποιημένος με όσα έχει ήδη.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Όχι. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος ομορφιά αλλά δυστυχώς αυτό δεν τον εμποδίζει να βαδίζει από το κακό στο χειρότερο.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Σχεδόν όπως τώρα. Κατά προτίμηση χωρίς τα έξτρα κιλά του lockdown, και σ’ ένα δικό μου σπίτι που θα το διαμορφώσω όπως θέλω αντί να νοικιάζω.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Ναι. Έχω μια δημιουργική δουλειά, ευχάριστα χόμπι (όπως η συγγραφή), καλούς ανθρώπους και υπέροχες γάτες γύρω μου. Θα άλλαζα πολλά πράγματα στον κόσμο αλλά σχεδόν τίποτα στη ζωή μου.
Info
Το μυθιστόρημα «Στη θέση ενός νεκρού» του Γιώργου Μαρτινίδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bell.
