Από τους φορείς της αγοράς η ΓΣΕΒΕΕ ξεχώρισε για τη σκληρή αλλά εύστοχη κριτική που άσκησε στην κυβερνητική πρωτοβουλία για το «καλάθι του νοικοκυριού», ως κίνηση που θα δημιουργήσει «ψευδαισθήσεις χωρίς να φέρει αποτέλεσμα». Για τον λόγο αυτό το Documento έθεσε στον πρόεδρό της Γιώργο Καββαθά τέσσερα ερωτήματα:
Με ποιο σκεπτικό χαρακτηρίσατε το «καλάθι του νοικοκυριού» επικοινωνιακή αλλά όχι αποτελεσματική κίνηση;
Το «καλάθι» είναι μια κίνηση για τον έλεγχο των τιμών όταν οι τιμές στο ράφι των σουπερμάρκετ έχουν εκτοξευτεί κατά 50%, επομένως έρχεται με καθυστέρηση ενός χρόνου. Επιπλέον, παρά τη νομοθετική ομπρέλα που το περιβάλλει, δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα γιατί τα σουπερμάρκετ θα συνεχίσουν να αυξάνουν τις τιμές. Μπορούν να αλλάζουν τα προϊόντα και τις τιμές κάθε βδομάδα και θα τις αυξήσουν επειδή η αύξηση του κόστους στο χονδρεμπόριο θα μετακυλιστεί και στο «καλάθι του νοικοκυριού». Άλλωστε αυτό λέει και ο υπουργός: εμείς κάνουμε μια προσπάθεια αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα φέρει αποτέλεσμα.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έθεσε κάποια θέματα παραβίασης των αρχών του ανταγωνισμού.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού περιέγραψε κάποιους κινδύνους, αλλά στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος επέλεξε τα κάνει τα στραβά μάτια στον μεγάλο κίνδυνο των εναρμονισμένων πρακτικών που συνοδεύει την εφαρμογή του μέτρου. Επειδή όταν έχεις δέκα αλυσίδες σουπερμάρκετ έχεις ολιγοπώλιο κι ένα ολιγοπώλιο είναι πολύ εύκολο να διαμορφώσει τις τιμές όπως θέλει. Εγώ όμως από τη μεριά των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων πρέπει να τονίσω ότι με το «καλάθι του νοικοκυριού» υπάρχει μια μετατόπιση του κύκλου εργασιών προς τα σουπερμάρκετ, ξεχνώντας τα μικρά καταστήματα: παντοπωλεία, οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, αρτοπωλεία. Ουσιαστικά οδηγούμε τους καταναλωτές εκεί που γίνεται το 85% του τζίρου της λιανικής και αφήνουμε να κλείνουν οι μικρές επιχειρήσεις η μία μετά την άλλη. Γνωρίζουμε ότι έχουμε 205 αρτοποιεία που έβαλαν λουκέτο λόγω της εκρηκτικής αύξησης της τιμής πρώτων υλών και κυρίως του ενεργειακού κόστους κι εμείς οδηγούμε τους καταναλωτές στα σουπερμάρκετ για να πάρουν όχι ψωμί αλλά προψημένη κατεψυγμένη τυποποιημένη ζύμη. Ή τους διώχνουμε από τα κρεοπωλεία και τους οδηγούμε στο σουπερμάρκετ για να πάρουν τυποποιημένο προϊόν. Γιατί από τα πρώτα που είδα στο «καλάθι» είναι τα τυποποιημένα κρέατα και όχι τα φρέσκα.
Μιλώντας για τον κεντρικό ρόλο της εκρηκτικής αύξησης του ενεργειακού κόστους στα λουκέτα των φούρνων, η ΓΣΕΒΕΕ τοποθετούμενη για το «καλάθι» σημείωσε ότι όποιος θέλει να ελέγξει την ακρίβεια στα τρόφιμα πρέπει να ξεκινήσει από την ενέργεια.
Η πρωτογενής αιτία της ακρίβειας είναι η αύξηση των τιμών ενέργειας. Στον πυρήνα του προβλήματος είναι η αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος που χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία και των μεταφορών, που ακριβαίνουν λόγω των υψηλών τιμών στα καύσιμα. Οι αυξήσεις αυτές φέρνουν αλλεπάλληλα κύματα ανατιμήσεων σε όλη την οικονομία. Επομένως, για να αντιμετωπιστεί πραγματικά η ακρίβεια πρέπει να τιθασευτούν οι τιμές που επιβάλλει το ολιγοπώλιο της ενέργειας. Εμείς όμως εδώ τι έχουμε; Αντί να χρεώνεται η ενέργεια με τη μέση τιμή κόστους, χρεώνεται όλη με βάση την τιμή του ακριβότερου παραγωγού. Σαν να λέμε ότι πας στο εστιατόριο, παραγγέλνεις μια πατάτες, μια σαλάτα, ένα ψωμάκι κι ένα φιλέτο και το μαγαζί σου χρεώνει και τα τέσσερα πιάτα στην τιμή του φιλέτου. Θα το δεχόσασταν; Οχι. Κι όμως η κυβέρνηση στην ενέργεια αφήνει να συμβαίνει ακριβώς αυτό.
Την Τετάρτη είχαμε μια αιφνιδιαστική τροπολογία του Αδωνη Γεωργιάδη που άνοιξε την Κυριακή 6 Νοεμβρίου τα εμπορικά, η οποία προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ. Τη χαρακτηρίσατε μάλιστα «δώρο» σε κάποιες μεγάλες αλυσίδες και επιλογή υπέρ του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Η κυβέρνηση αυτή προωθεί σταθερά την ολιγοπώληση της αγοράς από κάποιους μεγάλους. Πλέον έχουμε ευέλικτη νομοθεσία και ανοίγουμε τα καταστήματα αρκετές Κυριακές τον χρόνο. Ομως ο υπουργός αποφάσισε αυθαίρετα να φέρει μια τροπολογία μόλις τέσσερις μέρες πριν από την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, που είναι μια κανονική Κυριακή όπως όλες οι άλλες, αφού δεν υπάρχουν πια ενδιάμεσες εκπτώσεις, ώστε να ανοίξουν τα μαγαζιά. Το έκανε επειδή του το ζήτησαν κάποιες μεγάλες εμπορικές αλυσίδες – και φάνηκε επειδή οι συγκεκριμένες αλυσίδες ξεκίνησαν τις προωθητικές ενέργειες προτού καν περάσει η τροπολογία. Ετσι όμως, με μια αυθαίρετη απόφαση υπουργού, ανοίγουμε την κερκόπορτα στο συμφωνημένο καθεστώς της κυριακάτικης λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα υπέρ λίγων μεγάλων επιχειρήσεων που θέλησαν να ανοίξουν και είχαν τον χρόνο να κάνουν και διαφήμιση και σε βάρος όλων των υπόλοιπων μικρομεσαίων που, χωρίς να ερωτηθούν και να συμφωνήσουν, μαθαίνουν ξαφνικά ότι πρέπει να ανοίξουν.
