Θωμάς Κοροβίνης: Γιώργος Ιωάννου, ο τραγικότερος των πεζογράφων

Φωτογραφία: Κώστας Κάτσουλας

Μελετητές, συγγραφείς, δημοσιογράφοι και φίλοι του σπουδαίου ποιητή και πεζογράφου Γιώργου Ιωάννου γράφουν για το έργο και την προσωπικότητά του με αφορμή τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων από τον θάνατό του (έφυγε από τη ζωή στις 16 Φεβρουαρίου 1985).

Ο Θωμάς Κοροβίνης είναι συγγραφέας

Ο όλος βίος είναι μια διηνεκής μαθητεία. Με τέτοιο φρόνημα βάδισε στα μονοπάτια του κόσμου ο σοφός Θεσσαλονικιός, σκάβοντας και τρυπώνοντας εκεί όπου άλλοι, αφελείς και αναιδείς, προσπερνούσαν ή έφτυναν με αποτροπιασμό. Φορές φορές τα λόγια του, όταν συχνά πυκνά αποφαίνεται, με εμπύρετη ζέση και απέραντη συμπόνια, για ένα φαινόμενο του βίου, για μια συμπεριφορά, αλλά και οι ήρωές του, μα όλα τα πρόσωπα των αφηγήσεών του, τραγικά, τραγικότατα, άλλοτε σαν από σπαράγματα αρχαιοελληνικής τραγωδίας στο κρεσέντο της ψυχολογικής φόρτισής τους κι άλλοτε με ευθεία ανάκληση και αναβίωση των παραλογών μας του δημοτικού τραγουδιού, που κι αυτές ποιητικές τραγωδίες του νεοελληνικού υπαίθριου κόσμου μας συνιστούν στην πλειοψηφία τους.

Είναι, λοιπόν, ο «τραγικότερος όλων» –με προπάτορά του άμεσο τον συμπατριώτη του από την παλιά τη Θράκη Γεώργιο Βιζυηνό– των πεζογράφων μας του περασμένου αιώνα που μας γαλούχησαν και που αγαπήσαμε στα μύχια, από το «Δικό μας αίμα», ο συμπονετικός και πολυσπούδαστος του λόγου και του βίου πολύτιμος δάσκαλός μας. Διδάσκαλος ως εκπαιδευτικός μακράς και μετ’ εμποδίων θητείας, με περγαμηνές ομολογημένες από τους μαθητές του που φωτίστηκαν και πρόκοψαν απ’ τα χωριουδάκια της Κασσάνδρας ως την ελληνική παροικία της Βεγγάζης, δάσκαλος μέγας, με λίγους μα πιστούς σήμερα, πολλούς, αναρίθμητους –κι ας μην το ξέρουν– αύριο, δάσκαλος-σκαπανέας στα βουρκόνερα της πιο χαμηλής και τσαλαπατημένης ζωής, δάσκαλος-αρωγός των οιονεί πενθούντων, δάσκαλος-αχθοφόρος των ξεριζωμένων ψυχών των πανάρχαιων πατρίδων μας της Ανατολής, των πεντάρφανων, των τιμωρημένων σε ερωτική στέρηση, των μαρτύρων της επαρχιακής βαναυσότητας, των κάθε μορφής τριτοκλασάτων.

Ο Γιώργος Ιωάννου, άφταστος στιλίστας της πρόζας, μέγας ανθρωποδίφης και κορυφαίος λαογράφος, που άνοιξε πηγαίο διάλογο με το ρεμπέτικο, με τον Καραγκιόζη και με όλες τις εκδοχές του ρωμαίικου φιλότιμου, συνειδητός θεματοφύλακας της ζώσας λαλιάς, υπήρξε αυτό που λέμε «βαθιά πολιτικοποιημένος» πολίτης. Ενας πολίτης που είχε με πειστικά παραδείγματα και πειστήρια από την καθημερινή ζωή ζωγραφίσει εξαίσια με λέξεις τα τρωτά και τα δράματα που προξενεί η κρατική, γραφειοκρατική ηγεμονία, η ακηδία και η απανθρωπία της, την οικονομική αιμορραγία και την ψυχολογική εξουθένωση των θυμάτων της, των συμπολιτών του δηλαδή, ημών των πολιτών που θεωρούσε τοιούτους μόνο κατ’ όνομα, υπήκοοι παθητικοί μιας αμφίβολης δημοκρατίας πίστευε πως είναι, ενός σαρκοβόρου κράτους, μιας λουστραρισμένης πιστής συνέχειας και τέκνου της οθωμανικής κυριαρχίας και της λαομίσητης βασιλείας του πρόσφατου παρελθόντος.