Τις ιστορίες τριών γυναικών σε μία μέρα αφηγείται ο Γιώργος Αγγελίδης στο βιβλίο του «Ζωές στο αντίθετο ρεύμα», ένα μυθιστόρημα φυγής, σχέσεων, λανθασμένων επιλογών και εγκλημάτων. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου ο συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής μου στον Χολαργό όμως η «γειτονιά» μου ήταν και είναι οι Αμπελόκηποι.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Κάποτε, μέχρι πριν λίγα χρόνια, θα μου έρχονταν στο μυαλό εικόνες χώρων, το παιδικό μου δωμάτιο, η τραπεζαρία της γιαγιάς και του παππού. Πλέον, έχω συνειδητοποιήσει ότι «σπίτι» δεν είναι κάποιος χώρος, αλλά οι αγαπημένοι μας άνθρωποι, κι είναι τα πρόσωπα αυτών που μου έρχονται στο μυαλό στο άκουσμα της λέξης.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Δεν ξέρω γιατί μου ήρθε αυτή η ανάμνηση πρώτη. Ίσως γιατί –έστω κι αν είναι νωρίς- μπαίνουμε σιγά σιγά στο κλίμα των γιορτών. Ίσως γιατί πρόσφατα μετακόμισα στο σπίτι των παππούδων μου, οπότε όλες μου οι παιδικές αναμνήσεις βρίσκονται σε στάδιο αφύπνισης. Ήταν παραμονή πρωτοχρονιάς. Πρέπει να ήμουν τεσσάρων-πέντε χρονών. Λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου ανεβήκαμε στην ταράτσα να δούμε τα πυροτεχνήματα. Ξάφνου ο παππούς κάνει «Ωπ» και πετάει στον αέρα έναν τόμο με τους Άθλους του Ηρακλή και τον πιάνει πριν πέσει. «Κοίτα τι σου έφερε ο Αϊ Βασίλης. Τώρα πέρασε πάνω μας με το έλκηθρο, δεν τον είδες;». Φυσικά δεν είχα δει τον Αϊ Βασίλη αλλά ούτε και κατάλαβα τότε το «κόλπο» του παππού.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Από πολύ μικρός μου άρεσε να διαβάζω παραμύθια. Η «Μάγισσα Φρικαντέλα», τα «88 Ντολμαδάκια», ο «Τριγωνοψαρούλης» είναι κάποια από αυτά που θυμάμαι έντονα να «διαβάζω» ξανά και ξανά όντας παιδί. Αν μιλάμε, βέβαια, για μυθιστόρημα, τότε η πρώτη φορά που βυθίστηκα σε βιβλίο –με την έννοια ότι το διάβασα απνευστί- πρέπει να ήταν με την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου «Χάρι Πότερ» στα αγγλικά. Ήταν η πρώτη φορά που το επίπεδο των αγγλικών μου μού επέτρεπε να διαβάσω μόνος μου, την ημέρα κυκλοφορίας του, χωρίς να χρειαστεί να μου το «μεταφράσει» κάποιος και χωρίς να περιμένω την κυκλοφορία του μεταφρασμένου γνωρίζοντας βέβαια ήδη την πλοκή.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Ήμουν αρκετά τυχερός να γεννηθώ σε μια οικογένεια αναγνωστών. Ακόμη κι εκείνοι που σπάνια διάβαζαν οι ίδιοι βιβλία, διάβαζαν παραμύθια σε εμένα από πολύ μικρή ηλικία.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Πάντα έπλαθα ιστορίες στο μυαλό μου. Τα μάτια μου έβλεπαν, τα αυτιά μου άκουγαν κι ο νους μου αναρωτιόταν διαρκώς «ναι, αλλά τι θα γινόταν αν…» Ώσπου κάποιες από αυτές τις ιστορίες μάλλον διογκώθηκαν υπερβολικά μέσα μου, απέκτησαν δική τους «ζωή», ωθώντας με να τις γράψω για να «αποδεσμεύσουν» χώρο απ’ το μυαλό μου.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Μπορώ να πω ότι σίγουρα δεν είναι ένα απλό επάγγελμα. Άλλωστε, σε πρώτο στάδιο πηγάζει από μια ανάγκη βαθύτερη, πιο πνευματική από αυτή του βιοπορισμού. Προσωπικά δεν είχα φανταστεί τη ζωή μου με τη συγγραφή ως αναπόσπαστο κομμάτι της μέχρι που άρχισα να γράφω. Τώρα, δεκατρία σχεδόν χρόνια αργότερα, η εναλλακτική, η απουσία της συγγραφής απ’ τη ζωή μου, μου φαίνεται παντελώς παράλογη.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Η περίοδος συγγραφής ενός βιβλίου ενδεχομένως να είναι μοναχική. Τις ώρες που γράφω, φοράω τα ακουστικά μου, δημιουργώ μια χαλαρωτική ατμόσφαιρα στο γραφείο μου και αποσυνδέομαι εντελώς από τον «έξω κόσμο». Ωστόσο πριν από το στάδιο της συγγραφής υπάρχει το στάδιο της έμπνευσης, κι αυτή για εμένα βρίσκεται έξω, στις συναναστροφές, στις εμπειρίες. Οπότε δεν μπορώ να δώσω μια ξεκάθαρη απάντηση.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Σαφώς υπάρχουν. Ιδανικές για κάθε συγγραφέα βέβαια και ίσως για μια συγκεκριμένη περίοδο ή για ένα συγκεκριμένο βιβλίο. Κάποτε έγραφα αποκλειστικά ξημερώματα Παρασκευής και Σαββάτου μετά τη βραδινή μου έξοδο. Άλλοτε, όταν η έμπνευση έτρεχε γρηγορότερα απ’ ότι τα δάχτυλά μου μπορούσαν να πληκτρολογήσουν έγραφα καθημερινά, με κάθε ευκαιρία που μου δινόταν. Αυτή την περίοδο, γράφοντας το νέο μου βιβλίο, νιώθω την ανάγκη για απόλυτη ησυχία, κλασική μουσική, αρωματικά στικς και καφέ φίλτρου.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν βάλατε την τελευταία τελεία στο νέο βιβλίο σας;
Πάντα η τελευταία τελεία φέρνει τη γλυκόπικρη γεύση της ολοκλήρωσης και του αποχωρισμού. Με τις «Ζωές στο αντίθετο ρεύμα», όντας ένα απ’ τα βιβλία στα οποία αναφέρθηκα παραπάνω, που γράφτηκαν με την έμπνευση να χτυπάει κόκκινο, βάζοντας την τελευταία τελεία σκέφτηκα «Ωραία. Βαθιά ανάσα. Πάμε για “τσεκουράτη” επιμέλεια».
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Πάντα έχω τρακ πριν μια παρουσίαση, η πριν την πρεμιέρα κάποιας παράστασης ή ταινίας μικρού μήκους· οτιδήποτε περιλαμβάνει τη φυσική μου παρουσία. Δεν μπορώ να πω ότι ισχύει το ίδιο, όμως, για τα δημιουργήματά μου. Όταν κάποιο μυθιστόρημα ή σενάριο πάρει το «πράσινο φώς» της ολοκλήρωσης, μάλλον νιώθω ανυπομονησία να το μοιραστώ με τους αναγνώστες και τους θεατές. Κάθε εποικοδομητικό σχόλιο είναι ευπρόσδεκτο και πάντα προσπαθώ να βελτιώνομαι και να εξελίσσομαι σε κάθε νέα μου δουλειά.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Πολλές φορές. Όχι όμως τόσο συχνά με την τυπική έννοια του αδιεξόδου. Συχνότερα βρίσκω τον εαυτό μου σε συγγραφικά σταυροδρόμια και αναλώνομαι να εξετάζω κάθε πιθανό σενάριο και εκδοχή, προσπαθώντας να βρω ποιο είναι το «σωστό» για την πλοκή και τον εκάστοτε χαρακτήρα. Μπορεί να περάσω βδομάδες στη μέση μιας παραγράφου, να ξυπνάω και να κοιμάμαι με το δίλημμά στο μυαλό μου, μέχρι νοητά ή ασυνείδητα να πάρω μια απόφαση.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Τα πρώτα βιβλία που διάβασα ήταν η επταλογία Χάρι Πότερ, οπότε δεν θα μπορούσα να μην ξεκινήσω με την Τζ.Κ. Ρόουλινγκ, ανεξάρτητα από τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από το όνομά της. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ξεκίνησα τη συγγραφική μου πορεία γράφοντας fantasy, τότε η επίδρασή των έργων της είναι προφανής. Άλλοι αγαπημένοι μου συγγραφείς (επίσης ενδεικτικοί της μετέπειτα, παρελθοντικά αλλά και μελλοντικά, συγγραφικής μου πορείας) είναι ο Νταν Μπράουν, ο Μ.Τζ. Άρτλιτζ, ο Στίβεν Κινγκ, η Σίρλεϊ Τζάκσον κ.ά.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Ειδικά στις εποχές που ζούμε, ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι βλέπει πάντα το ποτήρι μισογεμάτο; Το σημαντικό είναι να προσπαθούμε πράγματι πάντα να βλέπουμε τα θετικά σε κάθε κατάσταση αλλά να μην απογοητευόμαστε αν καμιά φορά δεν μας είναι εύκολο. Αντίθετα να προσπαθούμε και να βρίσκουμε τρόπους να «αλλάξουμε» πάλι την οπτική μας.
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Μονάχα αν σήμερα κάναμε εμείς οι ίδιοι κάτι, μικρό ή μεγάλο, για να είναι το αύριο καλύτερο.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Σε έναν ιδανικό κόσμο οι άνθρωποι θα θέλαμε ο ένας το καλό του άλλου. Δυστυχώς νομίζω πως όχι μόνο δεν πλησιάζουμε σε αυτό το ιδεατό, αλλά μάλλον απομακρυνόμαστε. Υπάρχουν, σαφώς, κι εξαιρέσεις και χάρη σ’ αυτές πιστεύω ακόμη στην καλοσύνη των ξένων, όμως όχι, δεν βασίζομαι σε αυτή.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Την κόλαση πιστεύω την φτιάχνουμε εμείς για τον εαυτό μας, ανεξαρτήτως της μορφής που λαμβάνει ή, μάλλον, που της δίνουμε. Μπορεί να είναι κάποιοι άνθρωποι που επιλέγουμε ή όχι να συναναστρεφόμαστε ενώ η συναναστροφή αυτή δεν μας ευχαριστεί πραγματικά, συνήθειες τις οποίες υιοθετούμε και στις οποίες εγκλωβιζόμαστε, άπιαστα όνειρα των οποίων η μη εκπλήρωση μας στοιχειώνει, επιθυμίες που καταπνίγουμε… Η κόλαση είναι κατασκεύασμα του δικού μας μυαλού.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Θα πω δύο. Εκτιμώ πρώτα απ’ όλα την ευγένεια και την ειλικρίνεια.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Θα πω κι εδώ δύο. Τα πρώτα που μου έρχονται στον νου είναι η αναξιοπιστία και η αλαζονεία.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Η φιλία είναι αυτή που κάνει τις όμορφες στιγμές της ζωής ομορφότερες και που κάνει τις δύσκολες στιγμές υποφερτές. Αρκεί να είναι ουσιώδης. Είμαι της συλλογιστικής «λίγοι φίλοι και καλοί»· είμαι εκεί για τους φίλους μου όταν με χρειάζονται και ξέρω πως το ίδιο ισχύει και για εκείνους. Ο χρόνος είναι τόσο λίγος που δεν μου αρέσει, δεν μπορώ, να αναλώνομαι σε ανούσιες συναναστροφές. Μια αληθινή φιλία μένει αναλλοίωτη· έστω κι αν έχω να βρεθώ ή να μιλήσω με έναν φίλο για βδομάδες ή μήνες για τους όποιους λόγους, όταν βρεθούμε θα είναι σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Ο έρωτας είναι η κινητήρια δύναμη της ζωής, πόσω μάλλον της τέχνης. Προσωπικά βιώνω τη σημασία του στις μικρές εκείνες στιγμές της καθημερινότητας που ακόμη και με όλες τις δυσκολίες, ακόμη και μετά από καιρό που αναπόφευκτα ξεθωριάζει δίνοντας τη θέση του στην αγάπη, μια σπίθα τον αναζωπυρώνει επιβεβαιώνοντας πως ποτέ δεν έφυγε πραγματικά.
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Κάνοντας έναν κύκλο, θα πω ότι ευτυχία για μένα είναι να είμαι «σπίτι», να είμαι περιτριγυρισμένος από τους ανθρώπους που για εμένα είναι το σπίτι μου και να είμαστε όλοι καλά και υγιείς. Μπορεί κατά καιρούς να απολαμβάνουμε εφήμερες ευτυχίες, επιτυχίες, κατορθώματα, μα αν ο χρόνος που πέρασε με δίδαξε κάτι είναι πως καμία ευτυχία δεν είναι αρκετά ευτυχής αν δεν την μοιράζεσαι με τους αγαπημένους σου.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Ομορφιά υπάρχει ήδη στον κόσμο, στη φύση, στις μικρές στιγμές ανθρωπιάς γύρω μας, στην οικογένεια και τους φίλους μας, στο σπίτι, στον έρωτα. Ο κόσμος θα σωθεί όταν όλοι οι άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση και δικαίωμα στην ομορφιά.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Δέκα χρόνια είναι τρομερά πολύς χρόνος για να συνοψίσω σε λίγες γραμμές τα όσα σκέφτομαι για τα όσα μπορούν ή θα ήθελα να συμβούν σε αυτόν. Θα αρκεστώ, λοιπόν, σε λέξεις που μου έρχονται στο μυαλό. Σε δέκα χρόνια, λοιπόν, σκέφτομαι τον εαυτό μου συγγραφέα, σύζυγο, πατέρα, ζώο-πατέρα, γιο, φίλο, ονειροπόλο. Τα περισσότερα από αυτά ισχύουν ήδη, οπότε νομίζω ότι βρίσκομαι σε καλό δρόμο.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Αν ρωτήσεις τους φίλους και τους γνωστούς μου, θα σου πουν ότι σαν άνθρωπος έχω το ανικανοποίητο. Πάντα έχω υπερβολικές απαιτήσεις απ’ τον εαυτό μου, πριν την επίτευξη ενός στόχου έχω ήδη θέσει τον επόμενο. Όμως θα ήταν ψέματα να πω ότι δεν είμαι ικανοποιημένος με το πού βρίσκομαι αυτή τη στιγμή και δεν αναφέρομαι μόνο στα επαγγελματικά. Είμαι χαρούμενος με το τώρα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ονειρεύομαι το αύριο.
Info
Το βιβλίο «Ζωές στο αντίθετο ρεύμα» του Γιώργου Αγγελίδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bell.
