Η ομάδα Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project – γνωστή για τις συμμετοχικές δράσεις της σε γειτονιές και χώρους μη θεατρικούς – επέστρεψε στη σκηνή για να παρουσιάσει ένα σπονδυλωτό project με γενικό τίτλο «Σε ποιον ανήκει η γη;».
Δύο ξεχωριστές, αλλά αλληλένδετες παραστάσεις («Θάνος Βλέκας», «Κάτω από Καθαρό Ουρανό») και ένα φάσμα συζητήσεων που διερευνούν την περίπλοκη σχέση του ανθρώπου με τη γη συνθέτουν τα κομμάτια του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού εγχειρήματος. Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σαχίνη για τη λαχτάρα του ανθρώπου να ριζώσει, για τα κινήματα ενάντια στη λεηλασία της φύσης, για την ερήμωση της υπαίθρου και την περίπλοκη έννοια της ιδιοκτησίας. Η συγκεκριμένη καλλιτεχνική δράση ανοίγει τη συζήτηση για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, τις μετακινήσεις ανθρώπων, την εμπορευματοποίηση και τη διαχείριση του δημόσιου χώρου.
Ας ξεκινήσουμε από το σπονδυλωτό project με τίτλο «Σε ποιον ανήκει η γη;»
Είναι μια βραδιά που ξεκινά κάθε φορά με κάποιον διαφορετικό καλεσμένο να απαντά με το δικό του τρόπο στο θέμα προκαλώντας ανοιχτή συζήτηση, συνεχίζει με τη σύντομη παράσταση “Θάνος Βλέκας” για τις κωμικοτραγικές περιπέτειες ενός κολλήγα στις αρχές του ελληνικού κράτους, και καταλήγει με την επίσης σύντομη παράσταση “Κάτω από Καθαρό Ουρανό” βασισμένη σε μαρτυρίες από σημερινούς αγρότες. Είναι μια βραδιά αφιερωμένη στην σχέση του ανθρώπου με τη γη του.
Ο «Θάνος Βλέκας» το μοναδικό λογοτεχνικό έργο του Παύλου Καλλιγά είναι ένα γνήσιο ντοκουμέντο της εποχής των μετεπαναστατικών χρόνων μέχρι την εποχή κατά την οποία συγκροτείται το ελληνικό κράτος και διαμορφώνεται η νεοελληνική κοινωνία. Με ποιον τρόπο αποτελεί μία ανατομία (και) της εποχής που διανύουμε σήμερα;
Ένας άνθρωπος που το μόνο που αναζητά είναι να φροντίζει ένα κομμάτι γης, να ριζώσει σε αυτό, σύρεται σε κωμικοτραγικές περιπέτειες από εδώ και από εκεί σε ελληνικά και οθωμανικά εδάφη, θύμα του χάους της οργάνωσης του κράτους, της διαπλοκής, της κυριαρχίας του “ο καθένας για τον εαυτούλη του”, του ξεπουλήματος της γης. Η έλλειψη οράματος, οργανωμένου σχεδίου ανάπτυξης προς όφελος των πολιτών, δικαιοσύνης και οργάνωσης οδηγεί σε μια εφιαλτική ζωή τον Θάνο του 1850. Μπορεί να γελάσεις με τα παθήματά του, ελπίζοντας ότι η έλλειψη αυτή κατοικεί μόνο στο παρελθόν.
Στην παράσταση «Κάτω από τον Καθαρό Ουρανό» μια κοινότητα χωρικών στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να γίνουν κύριοι της γης που καλλιεργούν από αιώνες πέφτουν θύματα άγριας εκμετάλλευσης. Ποια είναι τα ερωτήματα που θίγει το κείμενο σε σχέση με την πραγματικότητα της ελληνικής υπαίθρου; Πώς κατανοούμε την έννοια της ιδιοκτησίας;
Από εκείνον που είναι δεμένος με τη γη του, μέχρι εκείνον που διαχειρίζεται απομακρυσμένα τη γη ως περιουσιακό στοιχείο – προϊόν, το φάσμα σχέσεων ανθρώπου-γης είναι μεγάλο. Πάντως σίγουρα κάτι δεν πάει καλά αρκετά χρόνια σε αυτή τη σχέση. Τα περιβαλλοντικά εγκλήματα και η ερήμωση της υπαίθρου κάτι τέτοιο μας έδειξαν. Μήπως τώρα κάτι αρχίζει να αλλάζει;
Οι παραπάνω δράσεις φωτίζουν το θέμα της συμμετοχικότητας των πολιτών στην διαχείριση του χώρου και των περιβαλλοντικών / πολιτιστικών πόρων της περιοχής όπου ζουν, ενώ οι παραστάσεις πλαισιώνονται και από έναν κύκλο συζητήσεων. Που πιστεύετε ότι βρισκόμαστε σήμερα και με ποιον τρόπο ανοίγει αυτός ο επίκαιρος διάλογος για τη γη;
Τόσοι άνθρωποι έχουν χάσει τη γη τους τελευταία λόγω προσφυγιάς, φυσικών καταστροφών, οικονομικών δυσκολιών. Άλλοι έχουν χάσει εδώ και χρόνια την οποιαδήποτε σύνδεση με τη γη, λόγω τρόπου και επιλογών ζωής. Τόσοι άνθρωποι δημιουργούν, διαμορφώνουν, ή φροντίζουν ένα κομμάτι γης. Κάποιοι επενδύουν στη γη. Θα θέλαμε να μιλήσουμε με ανθρώπους που έρχονται με διαφορετικές εμπειρίες και προσεγγίσεις. Να γνωριστούμε στις οργανωμένες συζητήσεις πριν την παράσταση. Τέτοιου είδους συναντήσεις με καλλιτεχνική/πολιτιστική αφορμή, ενισχύουν την κουλτούρα διαλόγου μεταξύ μας. Μας κάνει πιο έτοιμους για διαδικασίες συμμετοχικής λήψης αποφάσεων για θέματα όπως αυτά της διαχείρισης (δημόσιου) χώρου και γης.
Η ομάδα Όχι παίζουμε/ Urban Dig Project έχει συμμετάσχει σε δράσεις σε γειτονιές και χώρους μη – θεατρικούς. Μπορείτε να μας περιγράψετε αυτή τη συνθήκη/ εμπειρία;
Πολλές παραστάσεις μας δημιουργούνται μέσα από τη σχέση που αναπτύσσουμε με ανθρώπους και τόπους της πόλης. Μια σχέση που παίρνει τον χρόνο της να χτιστεί μέσα από πολυάριθμες συνήθως δράσεις γειτονιάς. Δράσεις που συνήθως αναζητούν τα “μυστικά” του τόπου, αθέατες πτυχές, ιστορίες ανθρώπων. Και κάπως έτσι αρχίζει το δέσιμο με ανθρώπους, με τον τόπο, με το θέμα και μπορεί η ενασχόλησή μας με έναν τόπο να επεκταθεί πολύ περισσότερο από το να φτιάξουμε μια παράσταση. Ποιός ξέρει, μπορεί η ενασχόλησή μας με το θέμα “σε ποιόν ανήκει η γη;” να διαρκέσει πολύ παραπάνω από τον Φεβρουάριο που κατεβαίνουν οι παραστάσεις. Μπορεί μέσα από τις συζητήσεις που οργανώνουμε πριν τις παραστάσεις να προκύψουν ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις και συνέργειες που δεν έχουμε φανταστεί. Μακάρι να πάμε και στην Αρκαδία, από την οποία έρχεται το αρχείο προφορικών μαρτυριών στο οποίο βασίζεται η δεύτερη παράσταση. Αν αυτό το project γίνονταν στον δημόσιο χώρο αντί για ένα θέατρο, όπως συμβαίνει με αρκετά “UrbanDig Projects” θα αυξάνονταν ακόμα περισσότερο η ποικιλία των γνωριμιών που θα κάναμε, οι συζητήσεις στις οποίες θα μπαίνουμε. Ο δημόσιος χώρος είναι τόπος για συναρπαστικές απροσδόκητες γνωριμίες.
Τελικά σε ποιον ανήκει η Γη; Τα τελευταία χρόνια αναδύονται όλο και περισσότερα κοινωνικά κινήματα με αίτημα την παύση της λεηλασίας της φύσης και συσπειρώνουν τις τοπικές κοινωνίες από τα Άγραφα μέχρι τα νησιά του Αιγαίου.
Σε κάποιες στιγμές και των δύο παραστάσεων, η ιδιοκτησία της γης συνδέεται με την φροντίδα για αυτή. Ο ιδιοκτήτης της εμφανίζεται ως κάτοχος – επικαρπωτής της γης που θέλει να τη κληροδοτήσει βελτιωμένη στις επόμενες γενεές. Αν η πλειοψηφία των ιδιοκτητών της γης είχαν μια τέτοια λογική, μάλλον θα ζούσαμε καλύτερα. Η σημερινή κινητικότητα για την προστασία του περιβάλλοντος και την ανθεκτικότητα των κοινωνιών εύχομαι να ενισχύσει αυτή τη λογική, πόσα ακόμα περιθώρια αστοχίας έχουμε;
INFO:
Θέατρο Σημείο
Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα
Κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ & ΣΑΒΒΑΤΟ
Ομιλίες: Ώρα έναρξης 20:00
Θάνος Βλέκας: Ώρα έναρξης 20:45 (50΄)
«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»:Ώρα έναρξης 21:45 (40΄)
ΚΥΡΙΑΚΗ
Ομιλίες:Ώρα έναρξης 19:00
Θάνος Βλέκας: Ώρα έναρξης 19:45 (50΄)
«Κάτω από Καθαρό Ουρανό»:Ώρα έναρξης 20:45 (40΄)
Κύκλος Ομιλιών
14/1, MarijaMaric
15/1, Μπουλούκι, Παναγιώτης Κωστούλας & Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου
16/1, Πωλίνα Γιωλτζόγλου
21/1, SupportEarth
22/1, LudwigBerger
23/1, Christina Grubber
28/1, MarieSchamboeck
29/1, Έλια Αποστολοπούλου
30/1, Αποστολία Παπαδημάκη & Βασιλική Γραμματικογιάν
