Βοσκοί και αιγοπρόβατα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Φαλάσαρνας στην Κρήτη στο όνομα της προστασίας της βιοποικιλότητας.
Μεγάλη πληγή της Κρήτης είναι ο υπερτουρισμός, ειδικά σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όπως η Φαλάσαρνα, ο Μπάλος, το Ελαφονήσι, που κινδυνεύουν λόγω της ανεξέλεγκτης επισκεψιμότητας και εκμετάλλευσης. Για να διατηρηθούν στο μέλλον τα φυσικά αυτά μνημεία ομορφιάς και βιοποικιλότητας είναι αναγκαία η άμεση λήψη μέτρων. Η κήρυξη της περιοχής της Φαλάσαρνας ως Ζώνη Natura από το υπουργείο περιβάλλοντος θα έπρεπε να έχει γίνει χρόνια τώρα.
Όμως φαίνεται ότι μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς ότι, σύμφωνα με πρόσφατο ΦΕΚ (27 Σεπτεμβρίου 2023), στην «προστασία και διατήρηση της φύσης» συμπεριλαμβάνεται και το κεντρικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Φαλάσαρνας, στο οποίο επιτρέπεται η γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση (ΦΕΚ Δ’ 762, παρ. Γ 2); Με λίγα λόγια, ο αρχαιολογικός χώρος της Φαλάσαρνας θα είναι πλέον ελεύθερος και ανοιχτός για τους βοσκούς της περιοχής και για τα ζωντανά τους, για να βοσκήσουν, να βελάσουν και να κάνουν την ανάγκη τους δίπλα στ’ αρχαία…
«Δεν μπορώ να φανταστώ κάτι τέτοιο σε ένα αρχαιολογικό χώρο» μας είπε η διευθύντρια της ανασκαφής Ελπίδα Χατζηδάκη, η οποία έχει αφιερώσει 37 χρόνια στην προστασία και ανάδειξη των θησαυρών ενός από τα σημαντικότερα αρχαία λιμάνια της Μεσογείου. Η κ. Χατζηδάκη έχει αποφασίσει να σηκώσει το θέμα ψηλά ώστε να φανεί το παράλογο του πράγματος, χτυπώντας ταυτόχρονα υπουργικές πόρτες, όπως της κ. Λίνας Μενδώνη, για να την ενημερώσει. «Η υπουργός είπε ότι δεν γνώριζε το θέμα αλλά ότι θα πράξει τα δέοντα».
Αυτό που ζητάει μετ’ επιτάσεως η κ Χατζηδάκη είναι «η παντελής απάλειψη του συγκεκριμένου άρθρου και η επαναφορά του καθορισμού του αρχαιολογικού χώρου ως αδόμητη Ζώνη Α’ απολύτου προστασίας». Ζητάει δηλαδή το αυτονόητο και αυτό που ίσχυε μέχρι σήμερα, να παραμείνει ως χώρος επιστημονικών ερευνών και ανασκαφικών εργασιών και να μη μετατραπεί σε αλάνα βοσκής και κυνηγιού.
Εν τω μεταξύ, οι αρμόδιοι στο υπουργείο περιβάλλοντος ας μας εξηγήσουν γιατί η προστασία της βιοποικιλότητας ενός μοναδικού τόπου και η αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου και της φύσης θα πρέπει να έρχονται σε αντίθεση με την επίσης αναγκαία προστασία ενός αρχαιολογικού χώρου, στον οποίο εργάζονται επιστήμονες και φέρνουν συνεχώς στην επιφάνεια σημαντικά ευρήματα. «Ένας από τους ναούς που ανασκάπτεται είναι αυτός της θεάς Δήμητρας , σύγχρονος με τον Ναό του Ποσειδώνα και με τον Παρθενώνα», μας λέει η κ. Χατζηδάκη. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει επίσης σπάνιες λιμενικές εγκαταστάσεις, οχυρώσεις, μακρά τείχη, νεκροταφείο, δημόσια κτίρια και ακρόπολη με ναούς .
Εκτός από την κ. Μενδώνη που υποσχέθηκε τα πράξει τα δέοντα, ας ξανασκεφτούν οι αρμόδιοι ότι πέρα από τα γιδοπρόβατα, τα βελάσματα και τις ακαθαρσίες δίπλα σε ευρήματα χιλιάδων ετών, τους κάθε λογής αρχαιοκάπηλους μεταμφιεσμένους σε βοσκούς η οικολόγους που δήθεν πήγαν για βρούβες.
Δεν χρειάζεται να ψάξουν πολύ. Στο κοντινό 2021, ύστερα από σημαντική λαθρανασκαφή και μηνυτήρια αναφορά της κ. Χατζηδάκη, τρεις κτηνοτρόφοι καταδικάστηκαν σε δέκα μήνες φυλάκιση για φθορά μνημείων και ανεπιτήρητο ποίμνιο κατ’ εξακολούθηση.
