Εφημερίες μέχρι… τελικής πτώσης αναγκάζονται να πραγματοποιούν οι γιατροί του ΕΣΥ κάνοντας βάρδιες 36 σερί ωρών και υπερβάλλοντας εαυτούς στα υποστελεχωμένα και υποχρηματοδοτούμενα δημόσια νοσοκομεία, γεγονός που συνιστά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το εργασιακό ωράριο των γιατρών.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2003/88/ΕΚ, με την οποία έχει εναρμονιστεί και η ελληνική νομοθεσία με τον ν. 4498/2017, προβλέπεται το ωράριο του γιατρού να μην υπερβαίνει τις 48 ώρες την εβδομάδα και να πραγματοποιεί μόλις μία 24ωρη εφημερία την εβδομάδα, η οποία θα ακολουθείται από 24ωρη ανάπαυση. Και τι απ’ όλα αυτά γίνεται στην πράξη στην Ελλάδα; Απολύτως τίποτα.
Η λειτουργία των νοσοκομείων κρέμεται πλέον από μια κλωστή, με τα ράντζα να έχουν πλημμυρίσει τους θαλάμους, την πολύωρη αναμονή για την εξυπηρέτηση ακόμη και των επειγόντων περιστατικών να ξεπερνά και την πιο νοσηρή φαντασία και τους γιατρούς να διατρανώνουν με κάθε τρόπο ότι βρίσκονται στα όριά τους.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση κωφεύει και ο υπουργός Υγείας Αδωνης Γεωργιάδης χτίζει το δικό του success story κάνοντας λόγο για ένα ΕΣΥ «σύγχρονο», εφάμιλλο άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Τo Documento ερεύνησε το καθεστώς εφημεριών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αποδεικνύοντας όλα όσα η κυβέρνηση τεχνηέντως προσπαθεί να αποκρύψει. Το συμπέρασμα είναι ένα και αδιάσειστο: η δημόσια υγεία στην Ελλάδα βρίσκεται στο σημείο μηδέν, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο η χώρα για ακόμη μια φορά συγκεντρώνει τους χειρότερους δείκτες υγείας.
Παραβαίνουν τη νομοθεσία
Συνεχείς και εξαντλητικές 24ωρες εφημερίες χωρίς κανένα ρεπό, αναγκαστικές και μη συναινετικές μετακινήσεις της τελευταίας στιγμής σε απομακρυσμένες περιοχές, απλήρωτες υπερωρίες και συμβιβασμός μπροστά στην ανεπαρκή φροντίδα των ασθενών. Αυτή είναι η εργασιακή πραγματικότητα των γιατρών στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της χώρας. Μια πραγματικότητα όμως που όχι μόνο αντιβαίνει κατάφωρα το ιατρικό de lege artis, αλλά παραβιάζει τόσο την ευρωπαϊκή όσο και την ελληνική νομοθεσία.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2003/88/ΕΚ, με την οποία έχει εναρμονιστεί και η ελληνική νομοθεσία με τον ν. 4498/2017, το επίσημο ωράριο των νοσοκομειακών γιατρών θα πρέπει να είναι επτάωρο και πενθήμερο από Δευτέρα έως Παρασκευή 8.00-15.00, ενώ προβλέπεται εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας 48 ωρών. Μόνο κατά την περίοδο του κορονοϊού –και εύλογα τότε– η εβδομαδιαία διάρκεια αυξήθηκε έως τις 60 ώρες ώσπου να γίνουν οι αναγκαίες προσλήψεις, οι οποίες όμως δεν έγιναν ποτέ. Μάλιστα, ήδη από το 2015 η Ελλάδα είχε καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στις οποίες καλούνταν και τότε να εργαστούν οι γιατροί.
Σημειωτέον ότι –με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τον ν. 4498/2017– κάθε γιατρός θα πρέπει να κάνει τέσσερις εφημερίες τον μήνα κι ύστερα από κάθε ενεργή εφημερία θα πρέπει να παρέχεται σε εργάσιμη ημέρα στον γιατρό, νοσοκομειακό ή πανεπιστημιακό, εικοσιτετράωρη ανάπαυση, η οποία δεν μεταφέρεται πέραν της μιας εβδομάδας.
«Η υπερφημέρευση είναι καθεστώς στην Ελλάδα» σημειώνει στο Documento ο Γιώργος Σιδέρης, πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας Πειραιά (ΕΙΝΑΠ), και εξηγεί: «Ενας γιατρός δουλεύει 36 ώρες συνεχόμενα. Δηλαδή ξεκινά η εφημερία του στις 8.00 το πρωί έως και την άλλη μέρα στις 8.00 το πρωί και συνεχίζει μέχρι την επόμενη βάρδια στις 3.00 το μεσημέρι. Το αίτημα μας ως ΕΙΝΑΠ είναι μία εφημερία την εβδομάδα και με ρεπό την επόμενη μέρα. Η λέξη ρεπό είναι άγνωστη στο ΕΣΥ. Στην Αττική κάνουμε και δέκα με δώδεκα εφημερίες τον μήνα γιατί οι κλινικές είναι υποστελεχωμένες, γιατί δεν φτάνουν οι γιατροί να καλύψουν όλες τις βάρδιες και τις εφημερίες. Ολα αυτά σχετίζονται με τις προσλήψεις που ανακοινώνονται κατά καιρούς αλλά δεν γίνονται. Παράλληλα, οι επικουρικοί δεν έχουν μονιμοποιηθεί και η εκπαίδευση των ειδικευόμενων γίνεται δύσκολη σε τέτοιες συνθήκες. Υπάρχει ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις εφημερίες που έχει ενσωματωθεί στην Ελλάδα, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το εφημεριακό σύστημα αλλά και το πώς μπορούν οι γιατροί να εφημερεύουν με ανθρώπινα ωράρια».
Ρουτίνα οι υπερωρίες
Τα ίδια ζητήματα, όπως είναι λογικό, θέτει και ο Χρήστος Δάβουλος, πρόεδρος της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αχαΐας (ΕΝΙΑ), ο οποίος επισημαίνει στο Documento: «Με βάση την ευρωπαϊκή οδηγία, θα έπρεπε να δουλεύουμε 35ωρο με μία εφημερία την εβδομάδα, δηλαδή τέσσερις εφημερίες τον μήνα. Στα περιφερειακά νοσοκομεία όμως σε μηνιαία βάση οι εφημερίες φτάνουν τις επτά με οκτώ. Το ωράριο μπορεί να λέει 8.00-15.00, αλλά ποτέ δεν φεύγουμε στις 15.00. Καθόμαστε και τέσσερις και έξι ώρες παραπάνω. Οι ειδικευόμενοι μπορεί τυπικά να σχολούν στις 15.00, αλλά στην πραγματικότητα σχολούν και τα μεσάνυχτα. Στην Αχαΐα καλύπτουμε και τους τέσσερις γύρω νομούς. Η υπερεφημέρευση θίγει και το ζήτημα της ποιότητας της εφημερίας. Εφημερεύεις σε άγνωστους ασθενείς και νοσοκομεία. Θέλουμε λευκή ρόμπα κι ό,τι να ’ναι; Ή έναν γιατρό που θα έχει μια επιστημονική συνέχεια; Οταν κάθε μέρα σε εξετάζει άλλος γιατρός, δεν μπορεί να υπάρξει επιστημονικό πλάνο για τον ασθενή. Η πληρότητα στην Πάτρα είναι 250-300% στις παθολογικές κλινικές και η εφημερία τελειώνει με 40 ράντζα. Οταν έχεις 24ωρη εφημερία, μετακινήσεις σε άλλους νομούς κι όταν δουλεύεις την επομένη κανονικά, με μαθηματική ακρίβεια σε τέτοιες συνθήκες εργασίας θα συμβεί κάτι αντίστοιχο με αυτό που συνέβη με τη συνάδελφο από το νοσοκομείο του Αγίου Ανδρέα. Πώς μπορούν να αποδώσουν οι γιατροί που για να εξυπηρετήσουν τον τεράστιο αριθμό ασθενών παραμένουν έπειτα από εφημερία για πάνω από 30 ώρες άυπνοι;».
Τι ισχύει στο εξωτερικό
Ενόσω ο υπουργός Υγείας Αδ. Γεωργιάδης επιδίδεται σε επικοινωνιακά σόου, ρίχνοντας την ευθύνη στους γιατρούς, στις «συμμορίες της μιζέριας», στους «κομμουνιστές» και τους «τεμπέληδες», όπως τους αποκαλεί, αποδεικνύοντας ότι οι εξαγγελίες του για τη δήθεν… στήριξη και ανασυγκρότηση της δημόσιας υγείας αποτελούν μεγαλοστομίες γύρω από το ήδη διαλυμένο ΕΣΥ, άλλες ευρωπαϊκές χώρες θεσπίζουν ουσιαστικές πολιτικές για τη δημόσια υγεία. Αντιλαμβάνονται τη δημόσια υγεία ως κοινωνικό και καθολικό αγαθό για όλες και όλους κι όχι ως εμπόρευμα και είδος προς συναλλαγή, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ας δούμε κάποια από αυτά τα συστήματα υγείας ευρωπαϊκών χωρών που καμία σχέση δεν έχουν με το ΕΣΥ που δημιούργησε η ΝΔ.
Ην. Βασίλειο: Ποινές σε περίπτωση υπερεφημέρευσης
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου ορίζει τις εφημερίες ως δωδεκάωρες. Το ωράριο είναι 8.00 π.μ. με 4.00 μ.μ με μία εφημερία την εβδομάδα, ενώ στις ελάχιστες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όταν η εφημερία θα διαρκέσει μία ή το πολύ δύο ώρες πάνω από το επιτρεπτό όριο, προβλέπονται περίπου τρεις ημέρες ρεπό. Μάλιστα, προβλέπονται ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση που το νοσοκομείο παραβιάσει το προβλεπόμενο όριο εφημεριών. Αλλωστε, η νομοθεσία της χώρας παρέχει ειδικές συμβάσεις στους ειδικευόμενους έτσι ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι με εργασιακό εκφοβισμό και καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων τους.
Ολλανδία: Ανεξάρτητη αρχή ελέγχει τις εφημερίες
Δεν χρειάζεται να έχει επισκεφτεί κάποιος την Ολλανδία, πόσο μάλλον να νοσηλευτεί, για να καταλάβει ότι πρόκειται για χώρα με ιδιαίτερα αναπτυγμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αρκεί να τονιστεί ότι βασικός πυλώνας του ολλανδικού συστήματος υγείας είναι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Το ωράριο εκτείνεται από τις 8.00 έως τις 14.00 και προβλέπεται μία δωδεκάωρη εφημερία ανά εβδομάδα. Μάλιστα, έχει συγκροτηθεί από ανεξάρτητη αρχή το σύστημα «duty hour monitoring», δηλαδή η παρακολούθηση της εφημερίας, όπου καταγράφεται ο ακριβής αριθμός των ωρών εφημερίας, έτσι ώστε να μην υπάρξει υπερφημέρευση ούτε κατά μισή ώρα. Επειτα από κάθε εφημερία προβλέπεται 24ωρη ανάπαυση, η οποία δεν θεωρείται ρεπό, αλλά απαραίτητη επιλογή για την ασφάλεια εργαζομένων και ασθενών.
Γαλλία: Κλείνουν τις κλινικές που υπερεφημερεύουν
Δωδεκάωρη εφημερία προβλέπει και η Γαλλία, ενώ το ωράριο των γιατρών είναι από τις 8.00 έως τις 15.00. Μάλιστα, οποιαδήποτε υπερωρία πληρώνεται διπλάσια και προβλέπεται υποχρεωτική ανάπαυση 24 ωρών έπειτα από κάθε εφημερία. Μάλιστα, στις σπάνιες περιπτώσεις που μια κλινική υπολειτουργεί, τότε οδηγείται σε κλείσιμο και οποιαδήποτε υπερεργασία γιατρού σε κλινικές που δεν εμπίπτουν στην ειδικότητά του μπορεί να επιφέρει μέχρι και νομικές κυρώσεις, καθώς θεωρείται ότι τίθεται σε κίνδυνο η ζωή των ασθενών. Στα δημόσια νοσοκομεία προβλέπεται κάθε γιατρός να έχει υπό την εποπτεία του μέχρι πέντε ασθενείς.
Σουηδία: «Ισορροπία στην εργασία και τη ζωή»
Ο σκανδιναβικός τρόπος ζωής γίνεται θέμα συζητήσεων στον δημόσιο διάλογο, εξυμνείται και περιγράφεται με κάθε λεπτομέρεια. Το ίδιο συμβαίνει και όσον αφορά το σουηδικό σύστημα υγείας. Η κεντρική και κυρίως η τοπική αυτοδιοίκηση είναι επιφορτισμένες με την αξιολόγηση του συστήματος κοινωνικής και υγειονομικής φροντίδας, ενώ γίνεται αξιολόγηση της λειτουργίας των νοσοκομείων ανά τρεις μήνες.
Ενας γιατρός στη Σουηδία εργάζεται πενθήμερο και επτά ώρες ανά ημέρα, ενώ η εφημερία έχει διάρκεια δέκα ώρες. Μέσω του προγράμματος «Ισορροπία στην εργασία και τη ζωή» του υπουργείου Υγείας οι γιατροί έχουν τη δυνατότητα να αρνηθούν υπερωρίες όταν δεν υπάρχει έκτακτη ανάγκη. Μάλιστα, γίνονται εναλλαγές στις βάρδιες και ο γιατρός ύστερα από δεκάωρη εφημερία δεν εργάζεται για 24 ώρες χωρίς αυτή η μέρα να προσμετράται στα ρεπό του. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη στους γιατρούς σε εβδομαδιαία βάση προκειμένου να μην οδηγηθεί το προσωπικό στα όρια της επαγγελματικής εξουθένωσης.
Διαβάστε επίσης
Τραμπ: Ο Πούτιν ήθελε να καταλάβει την Ουκρανία, αλλά εξαιτίας μου δεν θα το κάνει
Οι συνεργασίες στην Κεντροαριστερά μπορούν να περιμένουν – O ΣΥΡΙΖΑ προετοιμάζεται για το συνέδριo
Ανατροπή νταλίκας στη Λεωφόρο Αθηνών – Κλειστό το ρεύμα προς Αθήνα (Video)