Πριν από δύο εβδομάδες γράφαμε στο Documento για την άνοδο των τιμών της βενζίνης που από τις αρχές Μαΐου προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις. Είναι αλήθεια ότι τους τελευταίους 16 μήνες οι καταναλωτές έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε την τιμή της να αυξάνεται, όμως το κακό του Μαΐου κανείς δεν το είχε φανταστεί. Από εκεί που στη χειρότερη προσθέτονταν κάποια λίγα λεπτά το λίτρο τον μήνα, από τις 5 έως τις 24 Μαΐου η τιμή ανέβηκε 11 λεπτά και από τις 25 Μαΐου έως τις 9 Ιουνίου άλλα 16 λεπτά. Μέσα σε ένα μήνα η τιμή εκτοξεύτηκε κατά 27 ολόκληρα λεπτά, από τα 2,09 ευρώ στα 2,36 το λίτρο. Βέβαια αυτές οι τιμές ισχύουν μόνο για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, καθώς στην επαρχία προσεγγίζουν τα 2,40 ευρώ, στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου τα 2,50 και στις Σποράδες τα 2,70.
Πού πάει λοιπόν η κατάσταση; Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πάει πολύ μακριά, καθώς με βάση την παρούσα τάση οι τιμές διυλιστηρίου αυξάνονται 1 λεπτό κάθε τρεις μέρες, άρα έως το φθινόπωρο μπορεί να επαληθευτούν οι ζοφερές προφητείες για την τιμή της βενζίνης στο 3 ευρώ που διατύπωνε προ μηνός ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Γιώργος Ασμάτογλου.
Προφανώς δεν πρόκειται για θέμα κερδοσκοπίας του τάδε πρατηριούχου (που τον κυνηγάει ο Αδωνης Γεωργιάδης) ούτε καν των διυλιστηρίων, αν και πράγματι η Motor Oil όπως και τα ΕΛΠΕ επωφελούνται από την παρούσα εκρηκτική αύξηση, όπως φάνηκε από τον τριπλασιασμό των καθαρών κερδών πρώτου τριμήνου που έφτασαν στα 197 εκατ. ευρώ όπως ανακοίνωσε η πρώτη εταιρεία έναντι 65 εκατ. της αντίστοιχης περσινής περιόδου.
Όλα απορρέουν πράγματι από μια κοσμογονική ενεργειακή κρίση που απλώνεται σε όλο τον δυτικό κόσμο, την οποία δημιούργησαν και τρέφουν με συγκεκριμένες τοξικές επιλογές οι πολιτικές ηγεσίες της Δύσης. Μάλιστα την κλιμακώνουν οδηγώντας σε εκρηκτικό πληθωριστικό κοκτέιλ που αφορά πετρέλαιο, φυσικό αέριο, βενζίνη, ειδικά στην Ευρώπη, και ηλεκτρική ενέργεια. Κοκτέιλ το οποίο πάντως ειδικά σε ό,τι αφορά τις τιμές της βενζίνης προκύπτει ως αποτέλεσμα των εξής παραγόντων:
01 Οι λεγόμενες «πράσινες» πολιτικές αυξάνουν το κόστος των επενδύσεων στα «βρόμικα» διυλιστήρια, με αποτέλεσμα να συμπιέζεται παγκοσμίως η δυνατότητα διύλισης και να αυξάνονται οι τιμές. Το πρόβλημα στη βενζίνη είναι πολύ πιο οξύ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ενώ αντίθετα η Ευρώπη ασχολείται με τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα, αυξάνοντας τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Ομως η αποτροπή των επενδύσεων στα υγρά καύσιμα ως παγκόσμιος κανόνας επηρεάζει τις χρηματιστηριακά οριζόμενες τιμές της βενζίνης σε ολόκληρη τη Δύση.
02 Η επιβολή εμπάργκο στο πετρέλαιο και τα διυλισμένα προϊόντα της Ρωσίας. Η Δύση δεν έχει πετρέλαιο και έχει χαμηλή διυλιστική ικανότητα· η Ρωσία έχει πετρέλαιο και ισχυρή διυλιστική ικανότητα. Επιβάλλοντας εμπάργκο στα ρωσικά πετρελαιοειδή η Δύση μειώνει τη συνολική παγκόσμια προσφορά πετρελαίου και υγρών καυσίμων, βγάζοντας τα μάτια όχι του Μπάιντεν και του Μητσοτάκη, αλλά των καταναλωτών της.
Εδώ και 30 χρόνια πετρέλαια, βενζίνες και λοιπά πετρελαιοειδή αποτελούν αυτόνομα χρηματιστηριακά προϊόντα στον δυτικό κόσμο, με funds και traders να ποντάρουν στην άνοδο και την πτώση τους, χρησιμοποιώντας διάφορα δομημένα προϊόντα (συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης). Αν και θεσπίστηκαν για να προστατεύουν τους πραγματικούς εμπόρους από αιφνίδιες αλλαγές στις τιμές, χρησιμοποιούνται κατά 99% ως τζόγος προκειμένου να γίνουν οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Σε συνθήκες μεγάλης αναταραχής στην αγορά πετρελαιοειδών όπως οι παρούσες η άνοδος της τιμής πετρελαίου και πετρελαιοειδών, ενώ θα μπορούσε να είναι περιορισμένη αν οριζόταν από τα προβλήματα της προσφοράς ή έστω από τις συμφωνίες των κρατών παραγωγών πετρελαίου του OPEC και του OPEC+ (συμμετέχει η Ρωσία), με τα πονταρίσματα των κάθε λογής traders του δυτικού χρηματιστηριακού καζίνου ξεφεύγει εκθετικά προς τα πάνω. Θα ξεφύγει κι άλλο αν κρίνουμε από τις προειδοποιήσεις που άρχισαν να εκπέμπουν από την περασμένη εβδομάδα μεγάλες διεθνείς τράπεζες τύπου JP Morgan και Goldman Sachs για έκρηξη των τιμών του πετρελαίου πάνω από τα 150 δολάρια το βαρέλι ή και ο πρόεδρος του μεγαλύτερου οίκου εμπορευμάτων παγκοσμίως Trafigura για «οριακή κατάσταση στις αγορές πετρελαίου», που ενδέχεται να φέρει τις τιμές πάνω από τα 175 δολάρια το βαρέλι – άρα τις τιμές βενζίνης για μας στα 5 ευρώ το λίτρο!
Κλείνοντας, για να δώσουμε ένα μέτρο της κερδοσκοπίας που αναπτύσσεται, με βάση ανακοίνωση της Saudi Aramco η τελική τιμή κόστους για το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας –με κεφαλαιουχικές δαπάνες, κόστη έρευνας, αποσβέσεις– είναι μόλις 7,85 δολάρια το βαρέλι, για τη δε Ρωσία που έχει ένα από τα υψηλότερα κόστη εξόρυξης παγκοσμίως φτάνει τα 10-11 δολάρια το βαρέλι. Δηλαδή έχει τόσο χαμηλό κόστος που ακόμη και αν το πετρέλαιο προσφερόταν προς 20 δολάρια το βαρέλι και η βενζίνη κάτω από 1 ευρώ, παραγωγοί και διυλιστήρια θα έβγαζαν πολύ καλά λεφτά. Αλλά με την κερδοσκοπία των αγορών η τιμή φτάνει 1.000% πάνω, θέλει και το κράτος να εισπράξει, οπότε πληρώνουν οι καταναλωτές, με το μήνυμα πως για όλα φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στην ακριβή βενζίνη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ
Τον περασμένο Μάρτιο, όταν άρχιζε η εκρηκτική αύξηση στις τιμές των υγρών καυσίμων σε όλο τον δυτικό κόσμο, πυροδοτώντας τις αντιδράσεις των καταναλωτών σε διάφορες χώρες –και λίγες μέρες προτού η κυβέρνηση εξαγγείλει το fuel pass–, ένας αναλυτής της Statista, γερμανικής εταιρείας που αποτελεί την πρώτη παγκοσμίως εταιρεία στατιστικών στοιχείων αγοράς και κατανάλωσης, δημοσίευσε στο newsletter της πόσο ακριβή είχε γίνει κιόλας η βενζίνη για τους καταναλωτές διάφορων κρατώνμελών του ΟΟΣΑ. Βασιζόμενος σε στοιχεία του ΟΟΣΑ για το μέσο εισόδημα στις χώρες-μέλη του και στις εθνικές τιμές βενζίνης της 7ης Μαρτίου 2022 από τη βάση δεδομένων globalpetrolprices.com, ο Φλόριαν Τσαντφτ υπολόγισε το ποσοστό του μέσου μηνιαίου μισθού που πρέπει να πληρώσουν σε κάθε κράτος-μέλος του ΟΟΣΑ οι κάτοικοι για να γεμίσουν το ρεζερβουάρ τους.
Και, ω τι έκπληξη(!), διαπίστωσε ότι οι Ελληνες φουλάρουν καταβάλλοντας το 5,58% του μέσου μηνιαίου μισθού τους, ακολουθούμενοι από τους Σλοβάκους (5,33%), τους Πορτογάλους (5,27%), τους Εσθονούς (4,96%), τους Λετονούς (4,81%), τους Μεξικανούς (4,78%) και τους Λιθουανούς (4,54%). Αντίθετα, σημείωνε ότι, ενώ σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ η τιμή της βενζίνης ανεβαίνει οδηγώντας σε γκρίνιες, το ποσό του μέσου μηναίου εισοδήματος που πρέπει να πληρώσουν οι Αμερικανοί για να φουλάρουν είναι μόλις 1,22%, οι Γερμανοί 2,92% και οι Βρετανοί 3,11%. Η ανισότητα αυτή, κατέληγε, εξηγείται με βάση τους μισθούς και τους γενικούς όρους πλούτου σε κάθε χώρα καθώς και από το αν παράγει καύσιμα ή όχι. Για παράδειγμα, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και οι χώρες της Βαλτικής είναι χώρες χαμηλού εισοδήματος, γι’ αυτό η βενζίνη κοστίζει στους κατοίκους τους αναλογικά πολύ περισσότερο ως προς το εισόδημά τους σε σχέση με τη Γερμανία και τη Βρετανία που έχουν υψηλότερους μισθούς. Και βέβαια οι ΗΠΑ έχουν τελικά την πιο φτηνή βενζίνη, όσο κι αν ακριβαίνει και φωνάζει ο πληθυσμός της, απλώς επειδή είναι η μόνη χώρα που παράγει πετρέλαιο.
Προφανώς ο αναλυτής της Statista δεν γνωρίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν στις υψηλές τιμές βενζίνης στην Ελλάδα οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης – έμειναν κληρονομιά από το μνημόνιο. Μάλιστα, να σημειωθεί ότι για κάθε 100 ευρώ βενζίνης που πληρώνουν οι πρωταθλητές του ΟΟΣΑ Ελληνες η διυλιστηριακή τιμή είναι 29,91 ευρώ, τα κέρδη εταιρειών πρατηρίων και μεταφορών 5,88 ευρώ και οι φόροι και τα τέλη προς το κράτος 64,21 ευρώ – μόνο στην Ελλάδα.
Εβγαλαν και ένα και δύο fuel pass από ΦΠΑ και ΕΦΚ
Ολο τον Μάιο κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές της ΝΔ απέκρουαν τις διαμαρτυρίες των καταναλωτών για την αύξηση των τιμών της βενζίνης και τα αιτήματα της αντιπολίτευσης για μείωση των υψηλών κρατικών φόρων με ένα «δώσαμε, δώσαμε». Προφανώς παραπέμποντας στο ύψους 130 εκατ. ευρώ fuel pass, με το οποίο επιδοτήθηκε με 10 λεπτά στην αντλία η αύξηση του κόστους των καυσίμων για ιδιοκτήτες ΙΧ και μοτοσικλετών το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου.
Προκειμένου να ενισχύσουν το επιχείρημα, ο βουλευτής Μπάμπης Παπαδημητρίου (αν και παλιός οικονομικός συντάκτης) έλεγε ότι οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται λόγω της κυβερνητικής επιδότησης που δίνει περιθώρια στους πρατηριούχους να αυξάνουν τις τιμές, ο Αδ. Γεωργιάδης έκανε καταδρομικές ενέργειες για να πατάξει την κερδοσκοπία και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Θόδωρος Σκυλακάκης θυμόταν ότι αν μειώσει τους φόρους στα καύσιμα δεν θα ωφεληθούν μόνο οι πλούσιοι αλλά και οι τουρίστες.
Από την περασμένη εβδομάδα ωστόσο, υπό την πίεση της πραγματικότητας, άρχισαν οι κυβερνητικές διαρροές ότι «αν βρεθεί δημοσιονομικός χώρος, μπορεί να δοθεί δεύτερο fuel pass». Δημοσιονομικός χώρος βεβαίως υπάρχει, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μιας άσκησης που έστειλε στο Documento ο Δημήτρης Μπαμπάσικας, πρώην εργαζόμενος στα ΕΛΠΕ, επομένως γνώστης του κλάδου των πετρελαιοειδών, ο οποίος προσπάθησε να υπολογίσει πόσο παραπάνω κόστισαν στους Ελληνες οι αυξήσεις στα καύσιμα στο τετράμηνο Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2022 και πόσα παραπάνω εισέπραξε το κράτος μόνο από τον πρόσθετο ΦΠΑ.
Σε μια βάση δεδομένων περιέλαβε τις αυξήσεις των τιμών διυλιστηρίου των υγρών καυσίμων (αμόλυβδης, σούπερ αμόλυβδης, ντίζελ κίνησης και πετρελαίου θέρμανσης) από τις 29 Ιανουαρίου ως τις 27 Μαΐου, υπολόγισε τις μέσες μηνιαίες καταναλώσεις του εν λόγω τετραμήνου με βάση τα στοιχεία έτους 2021 της ΕΛΣΤΑΤ (επειδή περιλάμβαναν και τρεις μήνες περιορισμών στις μετακινήσεις, έδιναν συντηρητικότερη εικόνα) αλλά και την κατανομή της κατανάλωσης ανά κατηγορία καυσίμου και κατέληξε σε δύο συμπεράσματα: Η μέση πρόσθετη επιβάρυνση για τους καταναλωτές από τις αυξήσεις κατά το τετράμηνο Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2022 είναι 153,480 εκατ. ευρώ τον μήνα ή 613,923 εκατ. ευρώ στο τετράμηνο.
Το μέσο όφελος του δημόσιου ταμείου (μόνο από τις αυξημένες εισπράξεις ΦΠΑ) για το ίδιο διάστημα είναι 29,705 εκατ. ευρώ τον μήνα ή 118,823 εκατ. ευρώ το συγκεκριμένο τετράμηνο.
Προφανώς τα νούμερα αυτά, σε ό,τι αφορά το Δημόσιο, δεν περιλαμβάνουν ούτε τα επιπλέον έσοδα από τον αυξημένο ειδικό φόρο κατανάλωσης (ΕΦΚ), που μπαίνει προτού βγουν οι διυλιστηριακές τιμές και γι’ αυτό δεν μπορεί να υπολογιστεί, ούτε τα δημόσια έσοδα της αντίστοιχης τετραμηνίας από ΦΠΑ και ΕΦΚ στα καύσιμα που θα υπήρχαν έτσι κι αλλιώς αν δεν αυξάνονταν τόσο οι τιμές.
Η άσκηση εξηγεί ότι η κυβέρνηση έδωσε για το fuel pass της τριμηνίας Απριλίου – Ιουνίου 2022 μόνο 10 εκατ. ευρώ παραπάνω από όσα εισέπραξε την τετραμηνία Φεβρουαρίου – Ιουνίου 2022 ως πρόσθετο ΦΠΑ από τις αυξήσεις στα καύσιμα (έχει εισπράξει επίσης και πρόσθετο ΕΦΚ). Με δυο λόγια, τα ποσά από την αύξηση των καυσίμων τα βγάζει και με το παραπάνω για να χρηματοδοτήσει και ένα, και δύο, και τρία fuel pass.
