Οι ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές από το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και τον άνθρακα έχουν εκτοξευθεί σπάζοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Μαζί με τις τιμές έχουν μειωθεί σημαντικά και τα ενεργειακά αποθέματα.
Το φαινόμενο απειλεί να τραβήξει το «χειρόφρενο» στα εργοστάσια και θα αυξήσει τις τιμές για των λογαριασμών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ενώ όσο πλησιάζει ο χειμώνας τόσο η κατάσταση θα χειροτερεύει για τις ευρωπαϊκές οικονομίες βάζοντας σε κίνδυνο τη μετα-πανδημική ανάκαμψη και την πράσινη μετάβαση.
Εντούτοις, δεν φαίνεται να υπάρχει ένας αποκλειστικός λόγος για την έλλειψη της ενέργειας αλλά μία σειρά από παράγοντες που έχουν ενεργήσει προς αυτή τη κατεύθυνση. Η μεγαλύτερη ζήτηση μετά το σοκ του κορονοϊού, διάφορα τεχνικά προβλήματα και χρόνια έλλειψη επενδύσεων είναι μερικοί από αυτούς τους λόγους.
Πόσο έχουν ανέβει οι τιμές
Η τιμή του φυσικού αερίου στις αγορές της Ολλανδίας χτύπησε τα 85 ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 12% σε μία εβδομάδα. Παράλληλα μεσαίου και μικρού μεγέθους ενεργειακοί πάροχοι στην Βρετανία έχουν χρεοκοπήσει μετά την απόφαση της κυβέρνησης να μην μεταθέσει όλο το κόστος στους καταναλωτές. Ενόσω, η τιμή του άνθρακα στην Ευρώπη βρίσκεται σε επίπεδα πριν της οικονομική κρίσης του 2008. Όλα αυτά τη στιγμή που το πετρέλαιο έσπασε ρεκόρ τριετίας φτάνοντας τα 80 δολάρια ανά βαρέλι αργού με τους αναλυτές να κάνουν λόγο για επικείμενη αύξηση στα 90 δολάρια.
Γιατί έχει σημασία
Οι συνέπειες είναι ήδη απτές για την οικονομία αφού παραγωγοί λιπασμάτων στην Ευρώπη έχουν μειώσει τη παραγωγή, οι Κινέζοι πραγματοποιούν διανομές ενέργειας με δελτίο για τα εργοστάσια ενώ η τάση σύντομα θα μετασταθμεύσει και σε άλλες περιοχές και τομείς, από τα εργοστάσια του Μπαγκλαντές και του Πακιστάν ίσως και τον τομέα των υπηρεσιών ή της ευρωπαϊκής βιομηχανικής παραγωγής.
Στο χειρότερο σενάριο η Ευρώπη θα βιώσει μπλακ άουτ ρεύματος και το πετρέλαιο θα ανεβαίνει δίχως σταματημό. Εάν συνυπολογίσουμε μία μείωση της παραγωγής στην Κίνα σε τομείς όπως τα μικροτσίπ και το αλουμίνιο τότε θα δούμε και μία ραγδαία αύξηση στις τιμές βασικών καταναλωτικών προϊόντων, όπως οι ηλεκτρονικές συσκευές.
Τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι είναι πιθανό να δούμε πολιτικές εξελίξεις με κυβερνήσεις να πέφτουν ή ακόμη ακόμη και κοινωνικές εκρήξεις. Χαρακτηριστικά εξαιτίας της ανόδου του ρεύματος αλλά και άλλων λόγων ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου έχει τη δημοτικότητα του να καταρρέει ενώ στις Βρυξέλλες συζητάνε για εξεγέρσεις «Κίτρινων Γιλέκων» εξαιτίας του φιλόδοξου προγράμματος πράσινης ενεργειακής μετάβασης που μεταθέτει πολλά βάρη στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα τη στιγμή που οι τιμές βρίσκονται στα ύψη.