Γνώρισα τον Γιάννη Χρονόπουλο, ιδρυτή της Historical Quest, στην εφημερίδα, καθώς συνεργαστήκαμε στην έκδοση του δεύτερου τόμου των «Αιρετικών» και δεν χάσαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το Βυζάντιο και την ελληνικότητά του. Διαφωνήσαμε μεν, οφείλω να ομολογήσω δε πως ο Γιάννης είναι άνθρωπος που ενδιαφέρεται να ακούσει τη διαφορετική άποψη και στη συνέχεια να διατυπώσει τη δική του.
Πώς ξεκίνησε η περιπέτεια με τον εκδοτικό οίκο Historical Quest;
Εζησα μια δεκαετία περίπου στην Αγγλία και τη Σουηδία και γύρισα στην Ελλάδα το 2008. Στη Σουηδία δούλευα ως freelancer κειμενογράφος σε ιστορικά περιοδικά, ενώ συμμετείχα σε παραγωγές ντοκιμαντέρ. Εστειλα βιογραφικά και ξεκινώ συνεργασία με τις Εκδόσεις Περισκόπιο, οι οποίες αργότερα έκλεισαν για οικονομικούς λόγους. Καθώς είχα διάθεση να συνεχίσω τη συγγραφή αλλά και τις εκδόσεις, μαζευτήκαμε με κάποιους συνεργάτες από το Περισκόπιο και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ένα online ιστορικό περιοδικό –ας πούμε, όπως το BBC History– με είκοσι ευρώ τον χρόνο συνδρομή. Αυτή η επιχειρηματική ιδέα στο εξωτερικό λειτουργεί μια χαρά αλλά εδώ δεν περπάτησε, γιατί ο κόσμος έχει την αντίληψη ότι το ίντερνετ πρέπει να είναι δωρεάν. Ωστόσο εξελίξαμε την πρώτη ιδέα κι έτσι καταλήξαμε στον εκδοτικό οίκο.
Είναι δύσκολη η ενασχόληση με την έκδοση βιβλίων στη χώρα μας;
Ναι, φυσικά ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες που διαθέτεις. Στη Historical Quest καθώς έχουμε συγκεκριμένο οικονομικό μέγεθος, χρειάζεται ένα σοφό μάνατζμεντ σε όλους τους τομείς. Για μας που δεν βγάζουμε τεράστια τιράζ αυτή η ενασχόληση αποδεικνύεται σχετικά ακριβή, αλλά, νομίζω, με τις καλές επιλογές που κάνουμε και τη χρηστή διαχείριση που έχουμε τελικά φαίνεται να είναι σχετικά αποδοτική.
Και ποια είναι η κατεύθυνση που έχει επιλέξει ο εκδοτικός οίκος να ακολουθήσει;
Είναι μια εκδοτική που ασχολείται αποκλειστικά με ιστορικά βιβλία, ιστορικά μυθιστορήματα, βιβλία για πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες.
Η Historical Quest διέπεται από πνεύμα ελληνοκεντρικότητας στην επιλογή των τίτλων της;
Οχι τόσο. Σίγουρα το κοινό ενδιαφέρεται περισσότερο για την ελληνική ιστορία –αυτό το κοινό καλύπτουμε με βιβλία που αφορούν είτε την αρχαία («Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα», «Η δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα») είτε τη βυζαντινή («Ηράκλειος», «Ιουστινιανός & Βελισάριος», «Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας») είτε τη σύγχρονη περίοδο («Η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα», «Πόσο αλήθεια γνωρίζουμε το 1940;» κ.ά.)–, αλλά ως οίκος έχουμε βγάλει επίσης τίτλους όπως «Η Ιαπωνία στον πόλεμο του Ειρηνικού», τη σειρά για τις εκστρατείες του Ναπολέοντα, το τρίτομο έργο του Ιούλιου Καίσαρα για τους πολέμους του, το «Ξετυλίγοντας το νήμα του χρόνου» που είναι μια συλλογή από είκοσι εφτά άρθρα που αναφέρονται τόσο στην ελληνική όσο και στην παγκόσμια ιστορία.
Τελικά τι ακριβώς ζητούν οι Ελληνες αναγνώστες: επιβεβαίωση των μύθων τους ή έστω ψήγματα της αλήθειας;
Υπάρχει μια σκληροπυρηνική μειονότητα του αναγνωστικού κοινού που ζει με ιστορικούς μύθους. Αν σε αυτούς τους αναγνώστες δώσεις μια νέα πηγή ή μια νέα έρευνα που ανασκευάζει τις ιστορικές τους βεβαιότητες, θα αντιδράσουν και θα σου αντιγυρίσουν «μα εγώ τα είχα μάθει και τα ξέρω διαφορετικά αυτά που μου παραθέτεις τώρα». Βρε, χριστιανέ μου, αυτά που είχες μάθει τη δεκαετία του ’60 στο σχολείο ή διάβασες κάποια στιγμή αργότερα υπάρχει η πιθανότητα να έχουν σαθρή ιστορική βάση. Οι περισσότεροι αν όχι το σύνολο από αυτή την κατηγορία συνήθως επιλέγουν να διαβάσουν βιβλία που επικυρώνουν την αρχική τους θέση. Π.χ. πιστεύουν ότι ο Μεταξάς ήταν ευεργέτης. Αν εκδοθεί ένα βιβλίο που αναιρεί την αντίληψή του για τον Μεταξά, θα το απορρίψει χωρίς να το διαβάσει.
Αυτός είναι ο μέσος τυπικός αναγνώστης ιστορικών δοκιμίων στην Ελλάδα;
Οχι, αυτός είναι τυπικός αναγνώστης της σεβαστής αριθμητικά μειονότητας του αναγνωστικού κοινού. Φυσικά υπάρχει και ένα μεγάλο μέρος του κοινού που ενδιαφέρεται, είναι πιο ανοιχτόμυαλο και ψάχνει και ψάχνεται και τέλος υπάρχει και ένα 15-20% του κόσμου που ενδιαφέρεται για την Ιστορία που είναι αρκετά καταρτισμένο, διαθέτει καλή κριτική σκέψη και φιλτράρει τα πράγματα.
Η ονομασία του εκδοτικού οίκου πώς προέκυψε;
Από τη μία είναι επιρροή από τα χρόνια που ζούσα στο εξωτερικό, από την άλλη συνέδεσα το quest (αναζήτηση) με την αναζήτηση του δισκοπότηρου από τον μύθο του βασιλιά Αρθούρου και των ιπποτών του. Ουσιαστικά το quest είναι η αναζήτηση της αγνότητας, της αρετής, της ιστορικής αλήθειας, των στοιχείων εκείνων δηλαδή που συνεπάγονται την κατοχή της ιστορικής γνώσης.
Υπάρχει απόλυτη ιστορική αλήθεια;
Δύσκολη ερώτηση, δύσκολη απάντηση. Η απόλυτη δεν υπάρχει. Η αλήθεια είναι συνάρτηση ερμηνειών, στοιχείων και πηγών στις οποίες έχει πρόσβαση ο ιστορικός. Αυτό που υπάρχει είναι η αλήθεια που προκύπτει μέσα από τεκμηρίωση. Οταν λέμε, για παράδειγμα, ότι οι Βίκινγκ ήταν η ηγετική ομάδα στη μεσαιωνική Ρωσία και κυριάρχησαν στους Σλάβους της επικράτειάς τους, αυτό προκύπτει από πηγές, από έρευνες, από γλωσσολογικές μελέτες κ.λπ. Αυτό είναι κάτι που έχει αποδειχτεί πια, είναι ιστορική αλήθεια. Οταν κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο Μεταξάς ίδρυσε το ΙΚΑ, αυτό είναι ιστορικό ψέμα που ανακυκλώνεται. Η αλήθεια ποια είναι; Υπήρχαν σχετικά νομοσχέδια και προεδρικά διατάγματα από τις κυβερνήσεις του Βενιζέλου και του Τσαλδάρη που δεν πρόλαβαν να υλοποιηθούν, τα οποία θέτει σε εφαρμογή ο Μεταξάς μετά το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα του βασιλιά. Ωστόσο, η πολιτική του είναι βαθιά αντεργατική ακόμη και στην περίπτωση της σύστασης του φορέα κοινωνικών ασφαλίσεων. Κατάργησε τις ασφαλιστικές εισφορές των εργοδοτών και χρησιμοποίησε τα πλεονάσματα που προέκυψαν από τις εισφορές των εργαζομένων για να καλύψει τις ανάγκες από τα χρέη που δημιουργήθηκαν από τη χρεοκοπία του 1932. Και σε αυτό το σημείο αρχίζει η άλλη ιστορική παραμυθία ότι δήθεν ο Μεταξάς κήρυξε στάση πληρωμών. Μια χαρά πλήρωνε από την τσέπη των ασφαλισμένων. Γι’ αυτό από τη σύστασή του το ΙΚΑ είναι ελλειμματικό.
Ποιοι τίτλοι είναι υπό έκδοση από τη Historical Quest;
Ο τρίτος τόμος σχετικά με τον Ναπολέοντα, ο «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Μεσόγειο» του Αυγουστίνου Κομπαγιάσι και το βιβλίο «Μικρασιατική Καταστροφή: Πίσω από τις λευκές σελίδες» του Βλάσση Αγτζίδη με κείμενα της Ρόζα Λούξεμπουργκ, του Καρλ Λίμπκνεχτ κ.ά. για τη Μικρασιατική Καταστροφή, ενώ στην ενότητα της ιστορίας τέχνης –όπου ήδη κυκλοφορούν οι «32 ιστορίες ζωγραφικής» και «Αλλες 32 ιστορίες ζωγραφικής»– ετοιμάζουμε ένα ειδικό αφιέρωμα με τριάντα δύο πίνακες που αφορούν τα Χριστούγεννα.
ΙΝFO
Οι Εκδόσεις Historical Quest θα βρίσκονται στο περίπτερο 17 της έκθεσης βιβλίου στο Ζάππειο
