Ο ηθοποιός Γιάννης Στάνκογλου μιλάει χωρίς περιστροφές για τη Λίνα Μενδώνη, τον Δημήτρη Λιγνάδη και την αβάσταχτη ελαφρότητα μιας κυβέρνησης που σφυρίζει αδιάφορα
Από τις πρώτες μέρες που η υπόθεση Λιγνάδη απασχόλησε την κοινή γνώμη ο Γιάννης Στάνκογλου ήταν από τους πρώτους που πήραν θέση λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους. Το γεγονός πως εξωτερικεύει χωρίς περιστροφές ή δεύτερες σκέψεις όσα αισθάνεται και πιστεύει για τις τελευταίες εξελίξεις και ειδικά για την επιμονή της υπουργού Πολιτισμού να παραμείνει στη θέση της («είναι αδιανόητο για μένα όλο αυτό») και η επιχειρηματολογία του είναι στοιχεία που δένουν ιδανικά με τη γενικότερη στάση του απέναντι στα σημεία και τέρατα που καταλογίζουν στον χώρο του θεάτρου εκ του πονηρού σήμερα μερικοί καλοθελητές που εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες. Κι όπως ο ίδιος λέει, έχει την άνεση να τα λέει όλα αυτά γιατί οι θέσεις του «δεν έχουν κομματικό χαρακτήρα».
Αυτό που ζούμε σήμερα με την υπόθεση Λιγνάδη είναι κυρίως πολιτικό ή κοινωνικό ζήτημα;
Και τα δύο. Καθώς και ηθικό. Είναι σίγουρα ένα κράμα όλων αυτών. Αυτήν τη στιγμή το ελληνικό θέατρο καθρεφτίζει όλη την κοινωνία μας. Ολα αυτά που βγαίνουν προς τα έξω δεν είναι πράγματα μόνο περίεργα αλλά και ανατριχιαστικά. Και όταν ξεπερνάς την αρχική έκπληξη και απέχθεια σε κάνουν να θυμώνεις. Τουλάχιστον εγώ έτσι νιώθω. Είναι άλλο να ακούς φήμες –όπου σε κάποιο βαθμό αναρωτιέσαι τι από όλα αυτά ισχύει– κι άλλο να υπάρχουν επώνυμες καταγγελίες. Πλέον όλος ο κόσμος μας βρίσκεται σε αναταραχή και προσδοκούσε μια άλλη αντιμετώπιση της σοβαρής αυτής κατάστασης από τον άνθρωπο που βρίσκεται επικεφαλής του υπουργείου Πολιτισμού, πράγμα που ποτέ δεν έγινε. Κι ενώ όλοι περιμέναμε την παραίτηση της υπουργού, με έκπληξη διαπιστώνουμε ακόμη και τόσες μέρες μετά τις αποκαλύψεις ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Εμείς οι άνθρωποι του θέατρου δίνουμε αγώνα ώστε να ξεκαθαρίσει όσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά γίνεται η κατάσταση και να προχωρήσουμε στη συνέχεια σε μια άλλη διαδικασία. Δεν σας κρύβω πως είμαστε δυσαρεστημένοι με την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού –όχι μόνο οι ηθοποιοί αλλά και οι υπόλοιποι καλλιτέχνες– και από τον απαξιωτικό τρόπο που μας αντιμετώπισε όλο το προηγούμενο διάστημα από τότε που εμφανίστηκε η πανδημία και βρεθήκαμε όλοι σε καραντίνα. Οπότε είναι φυσικό και φυσιολογικό να είμαστε τρομερά θυμωμένοι με την κ. Μενδώνη αλλά και την κυβέρνηση, καθώς νιώθουμε ότι μας έχουν παραμελήσει και μας έχουν αφήσει εντελώς μόνους μας. Αυτό που ζητάμε από την εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού είναι να αισθανόμαστε ότι είναι ο άνθρωπός μας που θα μπορούμε να εμπιστευτούμε στις δύσκολες εποχές και να κατανοεί τις ανάγκες μας. Εντάξει, δεν ζητάμε να ικανοποιήσει όλες τις θέσεις και επιθυμίες μας, αλλά αν μη τι άλλο ζητάμε να κατανοεί τους αγώνες που δίνουμε και όχι να κάθεται απέναντί μας επικριτική και εχθρική.
Παρά τη γενική κατακραυγή όμως η Λίνα Μενδώνη δεν έχει ακόμη παραιτηθεί ούτε ο πρωθυπουργός έχει ζητήσει την παραίτησή της. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πραγματικά κι εγώ αναρωτιέμαι. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι παίζεται πίσω από τις κλειστές πόρτες, αλλά βλέπουμε όλα αυτά που συμβαίνουν σήμερα και υπάρχουν ζητήματα που δεν χωρούν αμφισβήτηση. Οσα παρακολουθούμε από τα ΜΜΕ και κυρίως όσα συνεπάγονται σε πολιτικό επίπεδο δημιουργούν απορίες. Είναι επιλογή του πρωθυπουργού να στηρίξει τη Μενδώνη; Και η τελευταία γιατί επιμένει τόσο να κρατήσει τη θέση της; Θεωρώ ότι η υπουργός δεν παραιτήθηκε –είτε με τον έναν τρόπο είτε με τον άλλον– επειδή κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ σοβαρό πλήγμα για την κυβέρνηση. Αλλά δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται όταν ένας άνθρωπος έχει απέναντί του όλο τον κλάδο του πολιτισμού –δεν είναι μόνο οι ηθοποιοί, αλλά και οι μουσικοί, οι αρχαιολόγοι κ.ά.– να επιμένει να κρατάει τη θέση του.
Εβλεπα στα δελτία ειδήσεων κάποιων τηλεοπτικών καναλιών που σας είχαν προσκαλέσει να μιλήσετε για την υπόθεση Λιγνάδη να σας κάνουν μία ερώτηση πιο συχνά από κάθε άλλη.
Ναι, βέβαια. Πώς είναι δυνατόν να τα γνωρίζαμε όλα αυτά τόσα χρόνια και να μη μιλούσαμε. Κοίτα, αυτό το παιχνίδι το παίζουν χρόνια οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για ό,τι κακό γίνεται και προσπαθούν να τη μεταβιβάσουν αλλού. Ακούμε για το ήθος του Λιγνάδη, για τη δαιμονοποίηση του θεάτρου κ.λπ. αλλά δεν ακούμε πού βρίσκεται η δική τους ευθύνη. Είναι ένα παιχνίδι που κάνουν οι πολιτικοί για να σώσουν τη θέση τους. Εγώ πάντως ειλικρινά το λέω και πιστεύω ότι πολύς κόσμος θα συμφωνήσει μαζί μου ότι όλες αυτές οι αντιδράσεις από τον δικό μας χώρο δεν έχουν κομματικό χαρακτήρα. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι. Είναι φοβερό αυτό το πράγμα με τα δύο κόμματα που διχάζουν την κοινωνία. Κάποιοι άνθρωποι όταν μιλάνε δεν είναι ανάγκη να είναι ούτε κόντρα στην κυβέρνηση ούτε να ανήκουν στο κόμμα της αντιπολίτευσης. Μπορεί να μην ανήκουν πουθενά και απλώς η μοναδική τους επιθυμία να είναι να αλλάξουν κάποια πράγματα. Υπάρχουν νέοι που έρχονται από πίσω και δεν μπορούν να κατανοήσουν και ίσως να μην τους ενδιαφέρει καν να μάθουν ποιες είναι σήμερα οι διαφορές μεταξύ αριστερού και δεξιού. Υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός ακόμη σήμερα. Ομως τα νιάτα αδιαφορούν τελείως γι’ αυτόν καθώς νοιάζονται για άλλα πράγματα. Πιστεύω δε πως αν δεν στραφεί το ενδιαφέρον όλων και κυρίως της πολιτικής ηγεσίας σε αυτά τα νέα παιδιά που είναι το μέλλον, τότε απλώς δεν θα έχουμε μέλλον. Με την έννοια ότι τα πράγματα δεν θα αλλάξουν και ύστερα από χρόνια θα συζητάμε και πάλι για τα ίδια και τα ίδια. Για τον επόμενο Λιγνάδη ή τον επόμενο πολιτικό που δεν είχε την ευθιξία να παραιτηθεί έπειτα από ένα σκάνδαλο.
Πριν από λίγες μέρες δηλώσατε ότι άνοιξε ο ασκός του Αιόλου και θα δούμε ακόμη χειρότερα πράγματα.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στο θέατρο συμβαίνει και σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της κοινωνικής ζωής. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Οι βιασμοί ή η παιδοφιλία δεν είναι αποκλειστικότητα του θεάτρου. Οπως και η ψυχολογική, η σωματική ή η λεκτική βία. Ολα αυτά συμβαίνουν σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Αν δοθεί το βήμα αυτό και στον υπόλοιπο κόσμο, πιστεύω ότι θα βγουν πολλά ακόμη στην επιφάνεια. Μακάρι να συμβεί αυτό και πράγματι να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου μπας και καθαρίσει όλη αυτή η κατάσταση, την οποία δεν υπάρχει κανένας λόγος να συντηρούμε ή να καμουφλάρουμε. Ισως κάποιοι έχουν μάθει να λειτουργούν έτσι, ακραία και αυστηρά με αυτόν που έχουν απέναντί τους, αλλά πρέπει όλοι μας να καταλάβουμε ότι δεν είναι αυτή η δουλειά μας. Ολοι θέλουμε να δουλεύουμε σε ένα εργασιακό περιβάλλον που το χαιρόμαστε και που δεν υπάρχει φόβος. Αυτή είναι η λέξη-κλειδί: ο φόβος. Αν πάψουμε να φοβόμαστε, αυτομάτως έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Και όσο πιο γρήγορα συμβεί αυτό τόσο το καλύτερο για όλους μας. Και ξέρετε πώς θα γίνει αυτό. Μόνο αν είμαστε όλοι ενωμένοι θα μπορέσουμε να πολεμήσουμε τέτοια άθλια φαινόμενα που σχετίζονται με τους μηχανισμούς εξουσίας και θα καταφέρουμε να αλλάξουμε τα πράγματα. Μόνο έτσι.
Πάντως από αυτή την ιστορία βγήκε κάτι θετικό. Μάθαμε τη διαφορά μεταξύ υποκρισίας και υποκριτικής – ή μήπως όχι;
Α, αυτό μάλιστα. Ηταν τεράστιο το ατόπημα, το λάθος της κυρίας υπουργού. Ισως τελικά αυτό ένωσε εμάς τους ηθοποιούς, γιατί όλοι εκνευριστήκαμε και θυμώσαμε με τα λόγια αυτά. Η συγκεκριμένη δήλωση μας ένωσε όλους και μας τοποθέτησε αυτομάτως απέναντί της.
Θεωρείτε ότι υπάρχει έλλειμμα δικαιοσύνης στην υπόθεση;
Ναι, είναι ξεκάθαρο. Το έχω πει ήδη. Αν έπιαναν ένα παιδί από τα Εξάρχεια για κάτι πιο ασήμαντο (μια μικροκλοπή π.χ.), την επόμενη μέρα θα είχαν μπει στο σπίτι του και θα τα είχαν κάνει όλα άνω κάτω, ψάχνοντας στους υπολογιστές για να βρουν τι συμβαίνει κ.λπ. Υπάρχουν λοιπόν δυο μέτρα και δυο σταθμά. Αλλιώς αντιμετωπίζεται ο πλούσιος κι αλλιώς ο φτωχός. Ελπίζω με τη συγκεκριμένη υπόθεση να πάνε τα πράγματα μέχρι τέλους και να καταλάβουν και οι θύτες –όχι μόνο τα θύματα– ότι η ζωή μπορεί να σου παίξει άσχημα παιχνίδια. Θέλω πραγματικά η Δικαιοσύνη να σταθεί στο ύψος της και να δείξει σε όλους αυτούς που νομίζουν ότι μπορούν να πάνε σε ένα 15άχρονο και να του γαμήσουν τη ζωή ότι δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο. Οχι, μεγάλε, δεν είναι έτσι. Ερχεται και η σειρά σου.
Ενα πρόσωπο θετικό που ανέδειξε η υπόθεση αυτή είναι ο πρόεδρος του ΣΕΗ.
Ο Σπύρος Μπιμπίλας που εμείς τον ξέρουμε καλά είναι ένας άνθρωπος με Α κεφαλαίο που αγαπάει πολύ τον χώρο του θεάτρου. Στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και διαχειρίστηκε άψογα την υπόθεση, καταφέρνοντας να μας ενώσει όλους. Βρέθηκε στην κατάλληλη θέση αυτήν τη στιγμή. Φυσικά στεκόμαστε όλοι δίπλα του ως επαγγελματίες ομοφυλόφιλοι και μέτριοι ηθοποιοί που είμαστε!