«Δεν τους ενδιαφέρει η εστίαση. Δεν τους απασχολεί αν θα ζήσουμε ή θα πεθάνουμε. Νομίζουν ότι είμαστε αριθμοί. Είμαστε οικογένειες όμως. Με λυμένα χειρόφρενα, πηγαίνουμε στον τοίχο». Με αυτά τα λόγια περιγράφουν άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εστίασης τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και τα οποία κατά τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων οδηγούν τον κλάδο σε ασφυξία. Ο κλοιός γύρω από τους επιχειρηματίες της εστίασης και βεβαίως γύρω από τους εργαζόμενους διαρκώς στενεύει. Οι τελευταίες αποφάσεις ωστόσο της κυβέρνησης –η οποία ενώ μέχρι δύο ημέρες πριν από την αλλαγή του χρόνου διαβεβαίωνε ότι τα όποια μέτρα θα ίσχυαν από την περασμένη Δευτέρα, 3 Ιανουαρίου, άλλαξε γνώμη– έφεραν ανυπολόγιστες ζημιές σε μικρές και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, πολλές εκ των οποίων οδηγούνται με μαθηματική πλέον ακρίβεια σε οριστικό λουκέτο. Οι πρώτες ημέρες μετά τις αργίες δείχνουν πράγματι καθίζηση του κύκλου εργασιών. Επιχειρηματίες του κλάδου και θεσμικοί παράγοντες περιγράφουν στο Documento τη δυστοπία που διαμορφώνεται εξαιτίας των αλλοπρόσαλλων κυβερνητικών αποφάσεων που άφησαν την εστίαση στο έλεος της πανδημίας και της οικονομικής κρίσης και παράλληλα κατακεραυνώνουν τους αρμόδιους, καλώντας τους ακόμη και την ύστατη ώρα να λάβουν ουσιαστικά μέτρα στήριξης του κλάδου ο οποίος αποτελεί τον μεγαλύτερο εργοδότη στην Ελλάδα μετά το δημόσιο.
Απαντες προεξοφλούν ότι καταστήματα θα κλείσουν οριστικά, πράγμα το οποίο θα φανεί τους επόμενους μήνες, όπως λένε, ενώ απευθύνουν έκκληση ώστε να ληφθούν επιτέλους μέτρα που θα εξασφαλίσουν στις επιχειρήσεις την απαιτούμενη για την επιβίωσή τους ρευστότητα. Εξάλλου, όπως περιγράφουν στο Documento, ο τζίρος τους από τα τέλη του Νοεμβρίου, εξαιτίας και της ανησυχίας του κόσμου ήδη από την περίοδο εκείνη για το επερχόμενο πέμπτο κύμα της πανδημίας, το οποίο τα πιο επίσημα κυβερνητικά χείλη αμφισβητούσαν, έχει μειωθεί κατά περίπου 60%. Μάλιστα ορισμένες επιχειρήσεις, όπως μεγάλα νυχτερινά κέντρα και χώροι δεξιώσεων, σημείωσαν ζημίες μεγαλύτερες ακόμη και των 100.000 ευρώ, με πτώση τζίρου που σε ορισμένες περιπτώσεις έφτασε και το 100% μόνο από το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς το οποίο ακυρώθηκε.
Παράλληλα έχουν ανέβει δραματικά τα κόστη, αφού οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και αυτονοήτως όλων των αγαθών έχουν εκτοξευτεί. Στο τραπέζι, όπως διαβεβαιώνουν το Documento άνθρωποι της αγοράς, βρίσκονται η μείωση του ενοικίου των επιχειρήσεων αλλά και η ένταξη περισσότερων ΚΑΔ στο πρόγραμμα αναστολής εργασίας, το οποίο αυτή την ώρα αφορά πολύ μικρό αριθμό επιχειρήσεων. Ακόμη κι αυτά όμως θεωρούνται ημίμετρα. Οπως επισημαίνουν οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ακόμη κι αν μειωθούν τα ενοίκια, θα είναι αδύνατον να καλυφθούν τα υπόλοιπα υπέρογκα και διαρκώς αυξανόμενα έξοδα, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που δεν ικανοποιείται το πάγιο αίτημά τους να μη δοθούν πίσω οι επιστρεπτέες προκαταβολές. Οπως εξηγούν, οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν εισπράξει τίποτε από την αρχή της κρίσης, σε αντίθεση με επιχειρήσεις σε άλλες χώρες όπως το Βέλγιο και η Γαλλία, παρά μόνο δάνεια. Ασφαλώς μέγας είναι ο κίνδυνος, όπως λένε στο Documento οι γνωρίζοντες, το κόστος που βαραίνει τους επιχειρηματίες να μετακυλιστεί και στους βαρύτατα πληττόμενους τα δύο χρόνια της πανδημίας εργαζόμενους στον κλάδο, ακόμη και με απολύσεις, αφού είναι εύλογο ότι πολλές επιχειρήσεις δεν είναι δυνατόν να παραμείνουν βιώσιμες με το υπάρχον προσωπικό.
Γιώργος Νάσιος: «Τίποτα δεν πήρε ο κλάδος, όσο κι αν φωνάζει ο Αδωνης»
Είμαστε κλειστά. Πώς να δουλέψεις χωρίς μουσική και ιδίως ένα μαγαζί σαν το δικό μας; Το να κλείσουμε τα μεσάνυχτα χωρίς μουσική είναι δώρο άδωρο. Καλύτερα να κλείσουμε εντελώς. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε δουλέψει ελάχιστα. Και αυτήν τη στιγμή ακόμη μια φορά δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Δεν ξέρουμε ακόμη τι θα γίνει με τις αναστολές. Ποιος μπορεί όμως να ζήσει με 500 ευρώ; Ιδίως κάποιος που έχει οικογένεια, ενοίκιο και βλέπει αυξήσεις παντού. Πέρα από τους εργαζόμενους όμως υπάρχουν και οι επιχειρηματίες του κλάδου. Οι άνθρωποι με καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας έχουν, εκτός των άλλων, υπέρογκα ενοίκια, υπέρογκο ρεύμα και επιπλέον πληρώνουν και τόσα χρήματα στον δήμο. Η απώλεια χρημάτων, η απώλεια του τζίρου μόνο από τα τελευταία μέτρα είναι τεράστια. Το πρώτο μέτρο που πρέπει επιτέλους να ληφθεί είναι να μη δοθεί πίσω η επιστρεπτέα προκαταβολή. Αυτή μας έχει γονατίσει. Διότι στην ουσία πρόκειται για δάνειο. Μπορεί να φωνάζουν η κυβέρνηση και ο Αδωνης Γεωργιάδης ότι η εστίαση πήρε χρήματα, αλλά τι πήρε πραγματικά ο κλάδος; Μόνο από την Ευρωπαϊκή Ενωση δόθηκαν κάποια χρήματα και αυτά σε όσους πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, για το οποίο έχω εικόνα, δίνονταν 5.000 ευρώ μηνιαίως για κάθε κατάστημα εμβαδού περίπου όσο είναι το Μπάτμαν και οι ιδιοκτήτες εισέπρατταν ακόμη 1.500 ευρώ. Χρήματα τα οποία δεν θα επιστραφούν ασφαλώς. Εδώ μας έδωσαν μόνο δάνεια. Δεδομένων των συνθηκών, είναι αναπόφευκτο να δούμε πολλά λουκέτα. Υπάρχουν πολλά καταστήματα τα οποία δεν θα αντέξουν. Το Μπάτμαν έχει 32 χρόνια ιστορία, θα αντέξουμε. Βλέπω όμως ανθρώπους, νέα παιδιά με όνειρα, οι οποίοι συχνά έρχονται και με συμβουλεύονται και δεν θα αντέξουν. Πάνε χαμένα τα όνειρά τους και είναι κρίμα. Θα φύγει ο κόσμος. Δεν έχουν μέλλον τα νέα παιδιά στον χώρο και είναι ντόμινο αυτό το πράγμα.
Ο Γιώργος Νάσιος είναι ιδιοκτήτης του μπαρ Μπάτμαν
Γιώργος Χότζογλου: «Η σεζόν ήταν στην καλύτερη περίπτωση 90 ημέρες, θα υπάρξουν απολύσεις»
Η κατάσταση που βιώνουν οι εργαζόμενοι έχει υπερβεί τα όρια. Τα νέα μέτρα για την εστίαση είναι ουσιαστικά ταφόπλακα. Τα δύο τελευταία χρόνια είναι ζήτημα αν οι εργαζόμενοι στην εστίαση έχουν εργαστεί πέντε μήνες.
Και δυστυχώς, όπως φαίνεται, αυτό θα συνεχιστεί. Ειδικά για τους εποχικά εργαζόμενους δεν υπάρχει καμία μέριμνα από την πολιτεία. Η κυβέρνηση αρνείται την οποιαδήποτε στήριξη. Δηλαδή κάποιος ο οποίος εργάστηκε το καλοκαίρι και συγκέντρωσε τα απαιτούμενα ένσημα θα πάρει το επίδομα ανεργίας. Κάποιος όμως ο οποίος είχε μηδενικό εισόδημα καλείται να συνεχίσει να ζει με μηδενικό εισόδημα μέχρι την έναρξη της επόμενης σεζόν. Ακόμη όμως και για εκείνους που πήραν το επίδομα ανεργίας υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα: δεν μπορεί να βγει η χρονιά μέχρι τον Απρίλιο ή τον Μάιο. Και γιατί το λέω αυτό; Γιατί η σεζόν φέτος ήταν μικρότερη.
Μπορεί να δούλεψε ικανοποιητικά ο κλάδος, αλλά η σεζόν ήταν στην καλύτερη περίπτωση 90 ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι για την πλειονότητα των εργαζομένων το επίδομα ανεργίας τελείωσε τώρα, τον Ιανουάριο. Επομένως υπάρχει κενό για τρεις μήνες, μέχρι τον Μάιο.
Ας μην ξεχνάμε ότι είναι ήδη εκατοντάδες οι επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα που έχουν βάλει λουκέτο. Αναλογιστείτε μόνο ότι τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης δεν δουλεύουν. Επιπλέον θα υπάρξουν απολύσεις, αλλά αυτό θα το δούμε στο τέλος του μήνα.
Το κόστος θα μετακυλιστεί στους εργαζόμενους. Οταν επιβάλλεις σε εστιατόριο να δουλεύει μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα και χωρίς μουσική συρρικνώνεις τον κύκλο εργασιών του.
Επομένως αν απασχολούσε δέκα άτομα, τώρα με αυτό τον τρόπο λειτουργίας θα μπορεί να βγάλει τη δουλειά και με πέντε. Αν λοιπόν η επιχείρηση δεν πληροί τις προϋποθέσεις ώστε να μπει στο πρόγραμμα Συν-Εργασία, οι εργαζόμενοι αυτοί περισσεύουν. Και βέβαια για να μπορεί να ενταχθεί μια επιχείρηση στο πρόγραμμα θα πρέπει να παρουσιάζει πτώση τζίρου σε σχέση με πέρυσι της τάξεως του 70%. Αυτό δεν συμβαίνει με όλες τις επιχειρήσεις.
Γι’ αυτό επιμένουμε ότι η στήριξη πρέπει να είναι για όλους. Δεν γίνεται υπό αυτές τις συνθήκες να θέτεις όρους και προϋποθέσεις. Εχουμε ζητήσει επανειλημμένως συνάντηση από τον υπουργό Εργασίας, αλλά δυστυχώς απάντηση δεν έχουμε πάρει.
Ο Γιώργος Χότζογλου είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού – Τουρισμού
Αργύρης Παπαργυρόπουλος: «Ζημιές πολλών χιλιάδων ευρώ μόνο από το βράδυ της αλλαγής του χρόνου»
Κουτσά στραβά, ακόμη τα εστιατόρια μπορούν να δουλέψουν. Δεν λέω προφανώς ότι αυτό γίνεται υπό καλές συνθήκες. Αλλά εμείς δεν μπορούμε καθόλου. Εμείς δεν έχουμε δουλέψει καθόλου ουσιαστικά εδώ και δύο χρόνια. Είναι δεδομένο ότι θα κλείσουν μεγάλα νυχτερινά μαγαζιά. Τα κέντρα αυτά όμως είναι ελεγχόμενα. Ο,τι είχαν ζητήσει γινόταν. Υπήρχε συγκεκριμένος αριθμός τραπεζιών, υπήρχαν αποστάσεις, ελέγχονταν πιστοποιητικά εμβολιασμού. Και τελικά έκλεισαν τα κέντρα διασκέδασης, σαν να τα είχαν βάλει στο στόχαστρο. Μέσα σε αυτά τα μαγαζιά έχουν πέσει εκατομμύρια, παρ’ όλα αυτά είναι στο στόχαστρο. Μας έχουν του κλότσου και του μπάτσου. Ενα τέτοιο μεγάλο μαγαζί θέλει τουλάχιστον 150 έως 200 εργαζόμενους. Είναι μια μεγάλη μηχανή αυτή που κινείται και την οποία νέκρωσαν. Η ζημιά που υπέστησαν τα νυχτερινά κέντρα την τελευταία εβδομάδα του χρόνου είναι πολύ μεγάλη. Για το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς τα μαγαζιά αυτά είχαν πάρει από τον κόσμο προκαταβολές, με τις οποίες είχαν πληρώσει προμήθειες. Και τελευταία στιγμή επειδή άλλαξαν τα μέτρα περνούσε ο κόσμος να πάρει πίσω τις προκαταβολές του. Ζημιές πολλών χιλιάδων ευρώ μόνο από το βράδυ της αλλαγής του χρόνου. Ολα έγιναν επιπόλαια. Είχαν πει ότι θα ήμασταν ανοικτά μέχρι τις 3 Ιανουαρίου. Τρέχαμε όλοι, κάναμε ετοιμασίες, αγορές κ.ο.κ. Τελικά έκλεισαν εμάς για να γλιτώσει ο κόσμος και τα πράγματα έγιναν χειρότερα επειδή κλείστηκαν όλοι στα σπίτια τους. Γιατί οι δικοί μας οι χώροι ήταν ελεγχόμενοι.
Ο Αργύρης Παπαργυρόπουλος είναι ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου
Γιώργος Καββαθάς: «Κλείνουν επιχειρήσεις έπειτα από δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας»
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Οι πρώτες ημέρες μετά τις αργίες δείχνουν καθίζηση του κύκλου εργασιών του κλάδου. Ταυτόχρονα υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα σε σχέση με τους κωδικούς (ΚΑΔ) που ανακοινώθηκαν και αφορούν τα καταστήματα που μπορούν να θέσουν προσωπικό σε αναστολή. Εμείς επιμένουμε ότι αυτό θα πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο του κλάδου. Το μεγαλύτερο κομμάτι της εστίασης είναι αποκλεισμένο από τη δυνατότητα αυτή. Παραδείγματος χάριν, ακόμη και μαγαζιά τα οποία είχαν ζωντανή μουσική αλλά με ορχήστρα μικρότερη των τριών ατόμων δεν μπορούν να θέσουν τους ανθρώπους αυτούς σε αναστολή. Ομως οι εργαζόμενοι αυτοί δεν μπορούν να εργαστούν. Επομένως η επιχείρηση επιβαρύνεται με μισθό και ασφαλιστικές εισφορές. Το ίδιο δε ισχύει και με τις επιχειρήσεις που απασχολούν DJ. Ηδη έχουμε επιχειρήσεις που αναστέλλουν τη λειτουργία τους, είτε μερικώς είτε ολικώς, τουλάχιστον μέχρι να δουν πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Υπάρχουν βέβαια και επιχειρήσεις οι οποίες κλείνουν οριστικά. Υπάρχουν ήδη περιπτώσεις για τις οποίες έχω ενημερωθεί ότι κλείνουν έπειτα από δέκα και δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας, ωστόσο είναι νωρίς για να έχουμε ακριβή νούμερα. Αυτό θα το δούμε εν καιρώ, διότι το ότι κλείνει ένα κατάστημα δεν σημαίνει ότι διαγράφεται και η εταιρεία από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο. Πάντως μεγάλα νυχτερινά μαγαζιά, κλαμπ και μπαρ έχουν καταστραφεί. Catering και χώροι δεξιώσεων παρουσιάζουν επίσης πτώση τζίρου της τάξεως του 90% έως 100%. Σκεφτείτε όμως ότι τα μεγάλα νυχτερινά μαγαζιά, τα μπουζούκια για παράδειγμα, μπορεί να είχαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες ζημιές ύψους ακόμη και 100.000 ευρώ.
Πρέπει να υπολογίσετε ότι πέρα από τις προμήθειες που ουσιαστικά θα πεταχτούν, πληρώνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων. Μουσικών, φωτιστών, ηλεκτρολόγων, ηχοληπτών, μιας σειράς εργαζομένων τέλος πάντων, οι οποίοι δεν δούλεψαν αλλά είχαν αναγγελθεί. Οταν γίνεται αναγγελία στο σύστημα Εργάνη αλλά δεν αναλαμβάνει εργασία ο εργαζόμενος δεν μπορείς να αποσύρεις την αναγγελία. Πληρώνεις κανονικά το ένσημο. Εχουμε ως πληροφορία ότι θα υπάρξει μια επέκταση σε όλους τους ΚΑΔ της εστίασης ώστε να μπορούν και άλλες επιχειρήσεις να θέσουν εργαζόμενους σε αναστολή, πιθανόν όμως όχι το σύνολο των εργαζομένων αλλά ένα ποσοστό της τάξης του 30%. Και επιπλέον υπάρχει συζήτηση για αναστολές ή έστω μειώσεις ενοικίων.
Ο Γιώργος Καββαθάς είναι πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας
«Τι θα πληρώσω; Μισό ενοίκιο; Προσωπικό; Προμηθευτές; Το ρεύμα που έχει πάει στον Θεό;»
Αυτήν τη στιγμή ο μέσος ιδιοκτήτης καταστήματος εστίασης είναι σε μια μέγγενη η οποία του έχει πάρει όλο το οξυγόνο. Καταρχάς είναι παντελής η έλλειψη ρευστότητας. Οι τράπεζες δεν παρέχουν την παραμικρή ρευστότητα. Επιπλέον η αγορά έχει στραγγίξει. με αποτέλεσμα να μη δίνεται καμία πίστωση. Ολα πληρώνονται με μετρητά. Η εστίαση έχει πάρει μέχρι στιγμής μόνο δάνεια. Την επιστρεπτέα προκαταβολή. Δεν έχει βοηθήσει ουσιαστικά κανένας την εστίαση. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, μέσω ενός συστήματος credit line κατέθεταν οι ιδιοκτήτες καταστημάτων τα τιμολόγιά τους στο γαλλικό κράτος κι έπαιρναν προμήθειες. Αυτήν τη στιγμή τα μαγαζιά κλείνουν στις 12 τα μεσάνυχτα, τα κρούσματα είναι 50.000, το ρεύμα όμως έρχεται κανονικά γιατί έρχεται βάσει των τετραγωνικών. Οι προμήθειες πρέπει να γίνουν. Αν έχω 100 καρέκλες, θα πρέπει να αγοράσω κρέας γι’ αυτό τον αριθμό. Σε τρεις τέσσερις ημέρες θα πρέπει να πεταχτούν αυτά, δεν μπορούμε να τα κρατήσουμε παραπάνω. Δεν μας βοηθάει κανείς για να το κάνουμε αυτό.
Επίσης ο κόσμος φοβάται. Είναι συγκρατημένος. Φοβάται μήπως μπει σε αναστολή και περιοριστεί ο μισθός του, φοβάται μήπως χάσει την εργασία του. Προσωπικά έκανα 800-900 ευρώ ταμείο ημερησίως και από τα τέλη Νοεμβρίου κάνω 250-300 ευρώ. Είμαστε τουλάχιστον 60% κάτω ως προς τον τζίρο. Ηδη υπάρχουν καταστήματα που έχουν κλείσει. Τον τελευταίο χρόνο στην πλατεία της Καισαριανής μόνο έχουν κλείσει τρία μαγαζιά. Ημασταν δώδεκα και έχουμε απομείνει εννέα. Επίσης πολλά καταστήματα είναι στην «εντατική». Παραμένουν ανοικτά περιμένοντας να δουν αν μπορούν να ενταχθούν στον Πτωχευτικό Κώδικα. Ως προς τα ενοίκια, δεν έχουμε ακόμη κάποια ενημέρωση. Εχει πει ο υπουργός Οικονομικών ότι το ζήτημα εξετάζεται, αλλά μέχρι ώρας δεν έχει υπάρξει κάτι. Αλλά να σας πω κάτι; Εχει πέσει ο τζίρος μου κατά 60%. Με τα υπόλοιπα τι θα πληρώσω; Μισό ενοίκιο; Προσωπικό; Προμηθευτές; Το ρεύμα που έχει πάει στον Θεό; Συζητάμε για τη μείωση στο ενοίκιο. Τα υπόλοιπα με ρωτούν πού θα τα βρω;
Λένε ορισμένοι, λέει ο Αδωνης Γεωργιάδης: να βάλετε ντελίβερι. Μα για να βάλω ντελίβερι πρέπει να βάλω επιπλέον ψυγεία. Πού θα τα βάλω τα ψυγεία; Θα σπρώξω την κουζίνα μου να μεγαλώσει; Με ρώτησε κανένας αν έχω χρήματα να επενδύσω σε κάτι τέτοιο; Ενα κατάστημα είναι στημένο για να είναι ταβέρνα. Δεν μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό επειδή έτσι φαντάζεται ο υπουργός ότι θα λειτουργήσει. Ξέρετε τι πληρώνουμε; Για να σας δώσω μια τάξη μεγέθους: το κοντέινερ ξηρού φορτίου πέρυσι είχε μεσοσταθμική τιμή από 2.300 έως 2.700 δολάρια, αναλόγως του λιμανιού. Ξέρετε πόσο κοστίζει σήμερα; 15.500 δολάρια. Είναι ασύλληπτες οι ανατιμήσεις. Ενδεικτικά, αγόραζα κατεψυγμένη πατάτα 1,02 συν τον ΦΠΑ και σήμερα αγοράζω 1,43 ευρώ. Αυτά τα έχει βάλει κάτω η κυβέρνηση; Δεν τους ενδιαφέρει η εστίαση. Δεν ενδιαφέρει την κυβέρνηση. Την ενδιαφέρουν οι εργοστασιάρχες, οι ξενοδόχοι και οι ακτοπλόοι. Οι επιχειρήσεις εστίασης είναι κατά κύριο λόγο ατομικές. Δεν τους απασχολεί αν θα ζήσουμε ή θα πεθάνουμε. Νομίζουν ότι είμαστε αριθμοί, είμαστε οικογένειες όμως. Αν κλείσει μια ατομική επιχείρηση εστίασης. τα δάνειά της έχουν εγγύηση το σπίτι του ιδιοκτήτη. Είναι προσωπικά δάνεια. Λογιστικά η χρεοπίστωση είναι μηδενική. Δεν τους προκαλεί λογιστικό πρόβλημα. Με λυμένα χειρόφρενα, πηγαίνουμε στον τοίχο.
