Την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου ξεκίνησε στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας η δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. Κατά την έναρξη της διαδικασίας τέθηκε και από τις δύο πλευρές το ζήτημα της παρουσίας των δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ, το οποίο γνωρίζαμε ότι θα έκρινε η έδρα. Η απόφαση που ελήφθη ήταν να επιτραπεί η ταυτόχρονη είσοδος σε τέσσερις μόνο δημοσιογράφους, που σημαίνει πρακτικά ότι οι δημοσιογράφοι θα παρακολουθούν στην καλύτερη περίπτωση αποσπασματικά τη δίκη, αν προλάβουν.
Για τους φωτορεπόρτερ αποφασίστηκε ουσιαστικά ο αποκλεισμός τους, αφού δεν μπόρεσε να υπάρξει μια κοινά αποδεκτή λύση, με αποτέλεσμα να έχουμε την έναρξη μιας δίκης τεράστιου κοινωνικού ενδιαφέροντος, με όλα τα τηλεοπτικά Μέσα παρόντα, τον κόσμο να αλληλεπιδρά και να ενημερώνεται από το διαδίκτυο, και να μην έχουμε κανένα φωτογραφικό ντοκουμέντο από το εσωτερικό της αίθουσας. Αυτό είναι ένα κενό ιστορικής σημασίας, που θεωρούμε πως θα πρέπει να θεραπευτεί, έστω και τώρα, έστω και αφού έχει χαθεί η εναρκτήρια μέρα της πρώτης δικασίμου, με τις μαρτυρικές καταθέσεις της οικογένειας του Ζακ.
Η ταυτόχρονη παρουσία μόνο τεσσάρων δημοσιογράφων στη δίκη έχει μόνο συμβολική αξία, αφού σημαίνει ότι κανείς μας δεν θα μπορεί να βρίσκεται εκεί και να καταγράφει τα τεκταινόμενα καθ’όλη τη διάρκεια της μέρας, παρά μόνο να παραστεί για ένα σύντομο διάστημα και μετά να αντικατασταθεί από κάποιον/α συνάδελφο, μετά από λίγη ώρα. Όμως η δουλειά μας δεν είναι να πάρουμε μια γεύση της διαδικασίας παρακολουθώντας ένα μικρό κομμάτι της. Η δουλειά μας είναι να παρακολουθήσουμε τη δίκη. Δεν μας βοηθά το ότι μόλις βγούμε εμείς θα μας αντικαταστήσει κάποιος άλλος.
Δεν υπάρχει κανείς που να αγνοεί ή να υποβαθμίζει τα ζητήματα προστασίας της δημόσιας υγείας. Όπως αναφέρθηκε από τη συνήγορο πολιτικής αγωγής Άννυ Παπαρούσου, εκτός από την αίθουσα του Εφετείου υπάρχουν και άλλες μεγάλες αίθουσες, που να μπορούν να φιλοξενήσουν αυτή τη δίκη τηρώντας τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό ότι όταν διεκόπη η δίκη την προηγούμενη φορά, είχε τεθεί το ζήτημα της αδυναμίας να φιλοξενηθεί ο Τύπος σε μια τόσο μικρή αίθουσα. Ο καιρός πέρασε και επιστρέψαμε στην ίδια αίθουσα, με τα ίδια προβλήματα και μια απόφαση που υποτίθεται ότι θα έλυνε το πρόβλημα θεωρώντας ότι αν όλοι μπαίνουμε από λίγο θα είμαστε ικανοποιημένοι.
Να επισημάνουμε κάτι που για μας είναι αυτονόητο, αλλά δεν είναι για όλους. Η δημοσιότητα κάθε δίκης δεν είναι μόνο νομικά κατοχυρωμένη (ΚΠΔ, ΕΣΔΑ), είναι απολύτως απαραίτητη, για να φωτιστεί και να καταστεί πραγματικά μέρος του δημόσιου λόγου κάθε στοιχείο που κατατίθεται, όπως και για να μπορεί να ασκηθεί τεκμηριωμένη κριτική προς τους κρίνοντες.
Μετά από τρία χρόνια καθυστέρησης και κωλυσιεργείας, η συμβολική παρουσία του κόσμου μέσα από την παρουσία των δημοσιογράφων εξασφαλίζει ακριβώς ότι η πλήρης και ουσιαστική ενημέρωση για τα τεκταινόμενα δεν θα εμποδιστεί υπό το πρόσχημα των μέτρων προστασίας για την πανδημία. Μιλάμε βεβαίως για τους δημοσιογράφους/φωτορεπόρτερ, αλλά το ίδιο ισχύει και για τις οργανώσεις ή απλώς το κοινό, τους πολίτες που ενδιαφέρονται.
Η υπόθεση της συγκεκριμένης δολοφονίας έδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι η μάχη για τη δικαιοσύνη είναι μαζί και μια μάχη ενημέρωσης. Η απρόσκοπτη παρουσία των δημοσιογράφων στη δίκη είναι γι’ αυτό παράγοντας δικαιοσύνης, δεν είναι ένα κλαδικό αίτημα.
Δεν μπορεί ο κρατικός μηχανισμός να μη μπορεί να επιλύσει ένα τόσο απλό πρακτικό πρόβλημα. Δεν είναι αμέτρητες οι δίκες που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κυριολεκτικά δεκάδες δημοσιογράφοι που θέλουν να παρακολουθήσουν τη δίκη του Ζακ Κωστόπουλου και δεν μπορούν. Γίνεται μια δίκη όπου θα περνάμε για λίγο από την αίθουσα, σαν να αποκομίζουμε μια σύντομη εμπειρία της διαδικασίας, και οι φωτογράφοι θα απουσιάζουν εντελώς. Αυτό δεν συνιστά για μας λύση.
Τέλος, να σημειωθεί ότι το υγειονομικό πρωτόκολλο για την Covid-19 που ορίζει μέγιστο αριθμό 15 ατόμων εντός της αίθουσας βρίσκεται σε ισχύ από τον περασμένο Νοέμβριο και δεν έχει επικαιροποιηθεί, όπως αντίστοιχα έχει συμβεί στους υπόλοιπους κλειστούς χώρους.
Ζητάμε από την έδρα να μεριμνήσει ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους δημοσιογράφους που το επιθυμούν να βρίσκονται μέσα στην αίθουσα. Χρειάζεται μόνο η μεταφορά μας σε άλλη αίθουσα. Δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι όταν κρίνεται κάτι τόσο σημαντικό όσο η δημοσιότητα μιας τέτοιας δίκης, υπάρχουν πρακτικά προβλήματα που είναι ανυπέρβλητα.
Δημήτρης Αγγελίδης, Εφημερίδα των Συντακτών
Γιάννης Αλμπάνης, News 247
Γιάννης Ανδρουλιδάκης, 105.5 στο Κόκκινο, εφημερίδα Αυγή
Αγάπη Βαρούνη, CNN Greece
Δανάη Κισκήρα – Μπαρτσώκα, Documento
Κωνσταντίνος Πουλής, ThePressProject
Γιώτα Τέσση, Εφημερίδα των Συντακτών
Χρύσα Λύκου, Popaganda
