Μία εβδομάδα απομένει για τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία, με τις κάλπες της 23ης Φεβρουαρίου να έχουν προσελκύσει ιδιαίτερα τα βλέμματα. Αυτό συμβαίνει επειδή τελευταία το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) βρίσκεται σταθερά στη δεύτερη θέση με ποσοστό 20% και άνω. Εάν το κόμμα με υποψήφια καγκελάριο την Αλις Βάιντελ καταλήξει με μερίδιο ψήφου σε αυτή την κλίμακα, θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τη σύσταση του γερμανικού κοινοβουλίου και να θέσει στα κυρίαρχα κόμματα δύσκολα ερωτήματα σχετικά με τη σταθερή άρνησή τους να συνεργαστούν με την ακροδεξιά. Το AfD πάντως δεν έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί προεκλογικά το συμβάν με το αυτοκίνητο που έπεσε σε συγκεντρωμένο πλήθος στο Μόναχο –ο 24χρονος Αφγανός που το οδηγούσε φέρεται να είχε ισλαμιστικά κίνητρα– κατηγορώντας τους Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας για «ανεπάρκεια στη διαχείριση της ασφάλειας».
Το 1929 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα (NSDAP) του Αδόλφου Χίτλερ κατάφερε για πρώτη φορά στην Ιστορία να εισέλθει σε ένα κρίσιμο κοινοβούλιο ενός ιστορικού κρατιδίου: τη Θουριγγία. Τον Σεπτέμβριο του 2024 στις τοπικές εκλογές της Θουριγγίας το AfD αναδείχθηκε πρώτη δύναμη. Καθώς το κύμα της ακροδεξιάς φουσκώνει στην Ευρώπη (και όχι μόνο), το 2025 απειλεί να φέρει πίσω στη Γερμανία το φάντασμα του 1933 (ανάθεση της εξουσίας στους ναζί). Αυτό προκύπτει βάσει ερευνών για τη στήριξη των νέων στην ακροδεξιά, καθώς και για το πώς αυτή φαίνεται να απλώνει τα πλοκάμια της στην εργατική τάξη.
Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research, το 2024, το 26% των Γερμανών ανδρών έχει θετική άποψη για το AfD, έναντι μόλις 11% των γυναικών. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό στους άνδρες έχει αυξηθεί κατά 10 μονάδες από το 2022, καταγράφοντας μια σαφή μετατόπιση προς τα δεξιά. Στις ευρωεκλογές της περασμένης χρονιάς, σύμφωνα με τα exit polls στη Γερμανία, το ποσοστό των νέων κάτω των 24 ετών (ανδρών και γυναικών) που ψήφισε AfD ανήλθε στο 16%, σημειώνοντας αύξηση 11 μονάδων σε σχέση με το 2019.
Η ανοδική τάση των ακροδεξιών και λαϊκιστικών μορφωμάτων άρχισε από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, στις αρχές της δεκαετίας του 2010, με την εκλογή του
Βίκτορ Ορμπάν στην Ουγγαρία και του Αντρέι Ντούντα στην Πολωνία. Γρήγορα εξαπλώθηκε στη δυτική Ευρώπη, με μεγάλες εκλογικές επιτυχίες των κομμάτων αυτών, μεταξύ άλλων στην Ιταλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία. Αν και η επέλασή της ακροδεξιάς δεν είναι η ίδια παντού, η εκλογική δυναμική, τουλάχιστον προς το παρόν, φαίνεται να είναι με το μέρος της.
Στην περίπτωση της Γερμανίας η άνοδός της έρχεται σε περίοδο έντονης ανησυχίας για τη νέα γενιά. Ερευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου Γενεαλογικής Ερευνας κατέγραψε ότι οι υψηλότεροι δείκτες άγχους εντοπίζονται στους νέους που αυτοτοποθετούνται στην άκρα Δεξιά, ενώ οι χαμηλότεροι μεταξύ όσων δηλώνουν ότι ανήκουν στο κέντρο του πολιτικού φάσματος. Οι γυναίκες εμφανίζονται πιο ανήσυχες για τα δικαιώματά τους και για εκείνα των μειονοτήτων.
Υπάρχει ωστόσο και η άλλη πλευρά, καθώς χιλιάδες κόσμου –ανάμεσά τους και πολλοί νέοι– βγήκαν στους δρόμους του Βερολίνου και άλλων μεγάλων γερμανικών πόλεων για να διαδηλώσουν ενάντια στο νέο αντιμεταναστευτικό νομοσχέδιο της Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης που υποστηρίχθηκε από το AfD. Για πολλούς, αυτή η σύμπλευση θεωρείται κακός οιωνός για το τι πρόκειται να συμβεί στην επόμενη Βουλή. «Το τείχος έπεσε» ήταν το σχόλιο της αριστερής εφημερίδας «Taz».
Τα ανησυχητικά ευρήματα
Καθώς οι εργαζόμενοι σε όλη τη Γερμανία ανησυχούν έντονα εξαιτίας των μαζικών απολύσεων, της διετούς οικονομικής συρρίκνωσης που προκαλείται από το υψηλό κόστος ενέργειας, τη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης για τις εξαγωγές και τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, το AfD –έχει την υποστήριξη της νέας ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ– βλέπει μια χρυσή πολιτική ευκαιρία. Ετσι, παρουσιάζεται ως δήθεν αυθεντική έκφραση των συμφερόντων της εργατικής τάξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το υπερσύγχρονο εργοστάσιο της Volkswagen στο Τσβικάου της ανατολικής Γερμανίας, το οποίο η ακροδεξιά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, έχει βάλει στο στόχαστρο, εκμεταλλευόμενη τα εσωτερικά του προβλήματα και την αυξανόμενη οργή μεταξύ των εργαζομένων του που απειλούνται με απολύσεις. Αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα οι εργαζόμενοι έλκονται όλο και περισσότερο από το AfD.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση, το κόμμα τερμάτισε πρώτο μεταξύ όσων δηλώνουν εργάτες στη Γερμανία κατά τη διάρκεια των ευρωεκλογών το περασμένο καλοκαίρι, σημειώνοντας άλμα 23 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με μία δεκαετία νωρίτερα. Στις ίδιες εκλογές το AfD είχε καλύτερη απόδοση μεταξύ των μελών των εργατικών συνδικάτων, λαμβάνοντας 18,5% των ψήφων τους σε σύγκριση με 15,9% για το ευρύ κοινό, σύμφωνα με τη Γερμανική Συνομοσπονδία Συνδικάτων (DGB). Αυτό μοιάζει αρκετά ανησυχητικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι τον περασμένο Νοέμβριο, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η διευρυμένη βάση των μη πανεπιστημιακών ψηφοφόρων έδωσε μεγάλο μέρος της ώθησης που έφερε τον Τραμπ πίσω στον Λευκό Οίκο. Συγκεκριμένα, ο μεγιστάνας, εκμεταλλευόμενος τις αντίστοιχες κοινωνικές ευπάθειες, συγκέντρωσε το 66% των ψήφων της εργατικής τάξης, που ισοδυναμεί με τα δύο τρίτα των ψήφων της.
Διαβάστε επίσης:
Η Ευρώπη τρέχει πίσω από τον Τραμπ στην Ουκρανία – Ουραγός η ΕΕ στην τεχνητή νοημοσύνη
BAFTA 2025: Μεγάλη βραδιά για «Conclave» και «The Brutalist» – Όλοι οι νικητές
