Το δικαστικό σώμα της Γερμανίας τις πρώτες δύο δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κυριαρχούνταν από νομικούς που συνδέονταν με το πρώην ναζιστικό κόμμα, σύμφωνα με τα ευρήματα μιας εκτενούς μελέτης που παρήγγειλε ο Γενικός Εισαγγελέας της Γερμανίας Πέτερ Φρανκ το 2018. Τα αποτελέσματα της μελέτης κυκλοφόρησαν την Πέμπτη.
Η ναζιστική εποχή στη Γερμανία έδειξε όσο καμία άλλη περίοδος «πόσο χειριστικά είναι τα νομικά συστήματα που βασίζονται σε ιδεολογίες», σύμφωνα με την υφυπουργό Δικαιοσύνης Μαργκαρέτα Ζούντχοφ.
Τι λέει η έκθεση
Η έκθεση, η οποία έριξε φως στην περίοδο μεταξύ 1950 και 1974, αποκάλυψε ότι τη δεκαετία του 1950, περίπου το 75% του προσωπικού στην Ομοσπονδιακή Εισαγγελία ήταν πρώην μέλη του ναζιστικού κόμματος. Μεταξύ των ομοσπονδιακών εισαγγελέων που ήταν υπεύθυνοι για ποινικές διώξεις μέχρι το 1966, 10 στους 11 ήταν πρώην μέλη του ναζιστικού κόμματος. Μέχρι το 1974, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 6 στους 15.
«Η ιδιότητα του μέλους στο κόμμα λέει λίγα για την πραγματική συμπεριφορά υπό τον Εθνικοσοσιαλισμό», λένε ο νομικός μελετητής Κρίστοφ Σάφερλινγκ και ο ιστορικός Φρίντριχ Κίσλινγκ, συντάκτες της έκθεσης, με τίτλο «Κρατική ασφάλεια στον Ψυχρό Πόλεμο – Η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία μεταξύ του ναζιστικού βάρους, της υπόθεσης Spiegel και της RAF».
«Ποτέ δεν υπήρξε ξεκάθαρη και συνειδητή ρήξη με το ναζιστικό παρελθόν», είπαν οι ερευνητές, προσθέτοντας ότι η αναζήτηση προσωπικού που δεν είχαν ναζιστικό παρελθόν δεν ήταν μεγάλη προτεραιότητα στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Τα σημαντικότερα κριτήρια ήταν, πρώτα και κύρια, η προηγούμενη επαγγελματική και νομική εμπειρία, υπογράμμισαν.
Οι δραστηριότητες των μεταπολεμικών εισαγγελέων
Στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, οι υπεύθυνοι της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας αφοσιώθηκαν κατά κύριο λόγο στη δίωξη των κομμουνιστών. Συνέχισαν «απρόσκοπτα αυτό που είχαν ήδη ασκήσει υπό τον Εθνικοσοσιαλισμό», σημείωσε η μελέτη.
Ο Ψυχρός Πόλεμος και η σύγκρουση Ανατολής-Δύσης κυριαρχούσαν στην πολιτική εκείνη την εποχή. Για τους εισαγγελείς, η προστασία του κράτους σήμαινε πάνω από όλα «προστασία από την κομμουνιστική ανατροπή και διείσδυση από μια απειλητική Ανατολή».
Η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία διεξήγαγε χιλιάδες έρευνες και εξασφάλισε εκατοντάδες ποινικές καταδίκες από το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο, κατέληξε η μελέτη, προσθέτοντας ότι η δίωξη των ναζί δραστών εκείνη την εποχή, ωστόσο, ήταν μάλλον χαμηλή.
Αμφισβητούμενες θανατικές καταδίκες
Χαρακτηριστικό πρόσωπο της μεταπολεμικής δικαιοσύνης, που έπαιξε έναν ιδιαίτερα άδοξο ρόλο στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας, ήταν o Βόλφγκανγκ Φρένκελ. Διορίστηκε Γενικός Εισαγγελέας το 1962 και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη θέση του μετά από λίγους μόνο μήνες. Ο Φρένκελ, ο οποίος εντάχθηκε στο NSDAP το 1933, αποδείχτηκε ότι είχε προτείνει δεκάδες αμφισβητήσιμες θανατικές ποινές με τον Γενικό Εισαγγελέα του Ράιχ, την υψηλότερη δίωξη του Τρίτου Ράιχ, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής εποχής.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές επιβάλλονταν για τους πιο ασήμαντους λόγους, για παράδειγμα απλώς για διάρρηξη ή κλοπή. Οι δραστηριότητες του Φρένκελ κατά τη ναζιστική εποχή δεν είχαν ποινικές ή πειθαρχικές συνέπειες. Αυτό ισχύει και για όλους τους άλλους δικηγόρους της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας –μεταπολεμικά- που είχαν συμμετάσχει στη ναζιστική θηριωδία. Όταν αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο γύρω από τον Φρένκελ, τέθηκε σε προσωρινή παύση καθηκόντων.