Μνήμες από την ουκρανική «πορτοκαλί επανάσταση» ξυπνούν οι διαμαρτυρίες στη Γεωργία, η οποία βρίσκεται σε κρίση από τότε που το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Ονειρο ανακοίνωσε ότι ανέβαλε τις συνομιλίες ένταξης στην ΕΕ για το 2028. Η ανακοίνωση της κυβέρνησης φαίνεται ότι ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, μετά και την έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του ψηφίσματος που επέκρινε τις εκλογές του Οκτωβρίου στη Γεωργία ως μη ελεύθερες και δίκαιες. Η αντιπολίτευση και η φιλοδυτική πρόεδρος της χώρας Σαλομέ Ζουραμπιτσβίλι κατηγόρησαν το κυβερνών κόμμα για εκφοβισμό ψηφοφόρων και για νοθεία με τη βοήθεια της Μόσχας.
Της έκρυθμης κατάστασης στη Γεωργία προηγήθηκε η θέσπιση ενός αμφιλεγόμενου νόμου περί «ξένων πρακτόρων», η οποία προκάλεσε τη δριμεία κριτική των δυτικών συμμάχων της. Ο νόμος αυτός –παραπέμπει σε παρόμοια ρωσική νομοθεσία– αξιώνει από τις οργανώσεις που λαμβάνουν πάνω από το 20% της χρηματοδότησής τους από το εξωτερικό να καταχωρούνται ως «πράκτορες ξένης επιρροής» και εισάγει πρόστιμα για παραβάσεις, όπως και επιβαρυντικές αξιώσεις γνωστοποίησης. Οι πολέμιοι του νομοσχεδίου είχαν για πάνω από έναν μήνα πραγματοποιήσει ορισμένες από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στη χώρα από την ανεξαρτησία της το 1991 με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες ότι η Μόσχα θα μπορούσε να «τιμωρήσει» την Τιφλίδα για τους στενότερους δεσμούς που επιδιώκει με τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον, υπενθυμίζοντας την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, όταν οι Ουκρανοί δήλωσαν ότι ήθελαν μια στενότερη ευθυγράμμιση με την ΕΕ και τη Δύση. Η κλιμακούμενη κρίση στη Γεωργία θα μπορούσε έτσι να αποτελέσει ένδειξη για τα πιθανά σχέδια της Ρωσίας, εάν στεφθεί νικήτρια στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Κρας τεστ για τη χώρα
Ολες αυτές οι «δοκιμασίες» αποτελούν τεστ για το αν η Γεωργία, η χώρα του Καυκάσου στη διασταύρωση της ανατολικής Ευρώπης και της δυτικής Ασίας, που βρίσκεται για τρεις δεκαετίες ανάμεσα στις πιο φιλοδυτικές πρώην σοβιετικές χώρες, θα διατηρήσει τον δυτικό προσανατολισμό της ή θα κινηθεί εγγύτερα στη Ρωσία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ έχουν πάντως εκφράσει ανησυχία για την «οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας στη Γεωργία». Ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Ηρακλί Κομπαχίτζε δεσμεύτηκε να «εξαλείψει τον φιλελεύθερο φασισμό», επέμεινε ότι η πρόεδρος Ζουραμπιτσβίλι πρέπει να παραιτηθεί και απέρριψε τις κατηγορίες των ΗΠΑ.
Από την πλευρά της η Ρωσία αρνήθηκε την ανάμειξή της στις εκλογές της Γεωργίας και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις «απόπειρα πραγματοποίησης μιας “πορτοκαλί επανάστασης”». Πρόκειται για όσα διαδραματίστηκαν στην Ουκρανία την περίοδο 2004-05 από οπαδούς της πλευράς του πρώην προέδρου Βίκτορ Γιούσενκο, οι οποίοι υποστήριζαν πως οι εκλογές αμαυρώθηκαν από εκτεταμένη διαφθορά, εκφοβισμό ψηφοφόρων και άμεση εκλογική νοθεία – ο χαρακτηρισμός «πορτοκαλί» δόθηκε από το χρώμα που υιοθέτησε το πολιτικό στρατόπεδο του Γιούσενκο κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γεωργίας αρνήθηκε να εξετάσει αγωγή που ζητούσε την ακύρωση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών της 26ης Οκτωβρίου. Η σχετική αγωγή κατατέθηκε από τη Ζουραμπιτσβίλι, πολέμια του κυβερνώντος κόμματος και φιλική στην προσέγγιση με την ΕΕ, η οποία υποστηρίζει τις διαδηλώσεις. Μετά την απόφαση αυτή, επίσημα το Γεωργιανό Ονειρο κέρδισε με σχεδόν 54% των ψήφων, παρά τις καταγγελίες για νοθεία.
Οι διαδηλώσεις, που θυμίζουν τις βίαιες διαδηλώσεις της πλατείας Μαϊντάν πριν από μία δεκαετία, εξαπλώθηκαν πέρα από την πρωτεύουσα, με τα γεωργιανά μέσα ενημέρωσης να αναφέρουν κινητοποιήσεις σε τουλάχιστον οκτώ πόλεις. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων σημειώθηκαν εκατοντάδες συλλήψεις, ενώ ο ηγέτης ενός εκ των τεσσάρων κομμάτων της αντιπολίτευσης συνελήφθη από την αστυνομία στην Τιφλίδα αφού ξυλοκοπήθηκε και έχασε τις αισθήσεις του.
H πολιτική κρίση
Η ΕΕ χορήγησε στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας τον Δεκέμβριο του 2023, υπό τον όρο ότι θα εκπληρώσει τις συστάσεις της, αλλά το καλοκαίρι του 2024 ανέβαλε την ένταξή της και μείωσε την οικονομική στήριξη μετά την ψήφιση του νόμου για την «ξένη επιρροή» και τη θέσπιση μιας σειράς από νομοθετικές ρυθμίσεις ρωσικού τύπου.
Το Γεωργιανό Ονειρο ιδρύθηκε από τον πρώην πρωθυπουργό τη Γεωργίας Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, τον πλουσιότερο άνθρωπο της χώρας, ο οποίος έχει επιχειρηματικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Το κόμμα ανήλθε στην εξουσία το 2012, σε μια εποχή που οι πληγές του πολέμου-αστραπή με τη Ρωσία το 2008, κατά τον οποίο η Μόσχα κατέλαβε την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία, ήταν ακόμη ανοιχτές (σύγκρουση προϋπήρξε και στην Ουκρανία με ρωσόφωνους κατά τα γεγονότα της Οδησσού). Επί χρόνια δεσμευόταν για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, όμως υιοθετεί ολοένα περισσότερο κατασταλτικούς νόμους ενάντια στην ελευθερία του λόγου και στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+.
Ενδεικτικό είναι ότι πρόσφατα τέθηκε σε ισχύ ένας νόμος που απαγορεύει τους γάμους ομοφυλοφίλων, τις υιοθεσίες από ομόφυλα ζευγάρια και τη δημόσια έγκριση και απεικόνιση σχέσεων ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στα ΜΜΕ. Ως αποτέλεσμα, η διακυβέρνηση του κόμματος σημαδεύτηκε από την ανάπτυξη στενότερων δεσμών με τη Μόσχα και οι σχέσεις με την Ουκρανία και τη Δύση επιδεινώθηκαν.
Κυρώσεις Ζελένσκι σε Γεωργιανούς
Στο στόχαστρο του Ουκρανού προέδρου βρέθηκαν 19 αξιωματούχοι της Γεωργίας, στους οποίους το Κίεβο επέβαλε σειρά κυρώσεων. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έδειξε τα άτομα αυτά ως «το τμήμα της εξουσίας που παραδίδει τη Γεωργία στον Πούτιν». Μεταξύ των 19 βρίσκονται ο Κομπαχίτζε, ο Ιβανισβίλι, ο επικεφαλής της κρατικής υπηρεσίας ασφαλείας Γκριγκόλ Λιλουασβίλι και ο δήμαρχος Τιφλίδας και πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής Κάχα Καλάντζε.
Διαβάστε επίσης:
Μιχάλης Αργυρού: Νέος οικονομικός σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά την παραίτηση Πατέλη
«Έκτακτες κρίσεις» στα στρατιωτικά νοσοκομεία ζητά ο Δένδιας – Η ανακοίνωση του υπουργείου
