Την Κυριακή, στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, Μακρόν και Λεπέν φαίνεται ότι θα είναι οι δύο υποψήφιοι που θα «τερματίσουν» στις δυο πρώτες θέσεις. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη μόνιμη παρουσία του στον δημόσιο διάλογο, ο γάλλος πρόεδρος κέρδισε αρκετούς πόντους στην προτίμηση των πολιτών, την τελευταία εβδομάδα όμως η ψαλίδα με τη Μαρίν Λεπέν έκλεισε, ενώ το ενδεχόμενο νίκης του Μακρόν στο δεύτερο γύρο κινείται στα όρια του στατιστικού λάθους.
Τόσο που ο οικονομικός διεθνής Τύπος εξετάζει τον αντίκτυπο που θα είχε στη γαλλική και την ευρωπαϊκή οικονομία μια νίκη της Λεπέν. Παράλληλα, ο Ζαν Λουκ Μελανσόν, που φαίνεται να ξεφουσκώνει στις δημοσκοπήσεις, ελπίζει όλος ο κόπος που έκανε προεκλογικά, με ασταμάτητες ομιλίες και συγκεντρώσεις, να πιάσει τόπο.
Διαφορετικές στρατηγικές
Ο Μακρόν και η Λεπέν διεξήγαγαν εντελώς διαφορετικές προεκλογικές εκστρατείες. Ο Μακρόν, που ανακοίνωσε τελευταίος την υποψηφιότητά του για να αποφύγει τον πολιτικό διάλογο με τους υπόλοιπους υποψηφίους, έκανε μεγάλες συγκεντρώσεις που μάζεψαν δεκάδες χιλιάδες πολιτών. Επίσης, καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, ο Μακρόν προσπαθεί να «ανεβάσει τις μετοχές» στο εσωτερικό, πλασάροντας το προφίλ ενός «homme d’État», με την ενεργητικότητά του στην εξωτερική πολιτική.
Από την πλευρά της, η Λεπέν έχει υιοθετήσει μια πιο χαμηλών τόνων προσέγγιση, «στρογγυλεύοντας» τη ρητορική της για να παύσει να τρομάζει το μικρομεσαίο ψηφοφόρο. Παράλληλα, προτίμησε να μην κάνει μεγάλες συγκεντρώσεις, καθώς το κόμμα της περνά οικονομική κρίση. Επέλεξε να κάνει τουρνέ στις γαλλικές πόλεις για να δείξει ότι νοιάζεται για την καθημερινότητα του γάλλου πολίτη, προσπαθώντας να ταυτιστεί με τον μέσο ψηφοφόρο. Πολλές από αυτές τις συναντήσεις έγιναν χωρίς κάλυψη από τα Μέσα, γι αυτό η άνοδός της φαίνεται να συμβαίνει χωρίς καν να κάνει καμπάνια, όπως το έθεσε ο Μελανσόν.
Από την πλευρά του, ο Ζαν Λουκ Μελανσόν του εργάζεται σκληρά για να μπορέσει να είναι εκείνος ο διεκδικητής του προεδρικού θώκου στο δεύτερο γύρο με τον Μακρόν. Η Λεπέν όμως έχει ενισχυθεί δημοσκοπικά τελευταία, περισσότερο από τον Μελανσόν, του οποίου τα ποσοστά έχουν «ξεφουσκώσει» τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο Μελανσόν «καβάλησε το κύμα» του αντιπολεμικού αισθήματος του γαλλικού λαού και είδε τα ποσοστά του να ανεβαίνουν πρόσκαιρα, δείχνοντας ότι μπορεί να χτυπήσει στα ίσια τη Λεπέν για τη δεύτερη θέση.
Η πρόσφατη πτώση του (από το 20% στο 16%) μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι έθεσε τη ρητορική του επί ιδεολογικών βάσεων, ενώ η Λεπέν προσπάθησε να απευθυνθεί στο πιο πιεστικό πρόβλημα των πολιτών αυτή τη στιγμή, τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης: έδωσε το περίγραμμα μέτρων για τη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου, του σιταριού και άλλων βασικών ειδών. Επίσης, απέφυγε τα ιδεολογικά ξεσπάσματα και τα θέματα που οξύνουν τα πνεύματα, όπως η μετανάστευση.
Κόλπα που δεν πιάνουν πια
Ο Μακρόν το 2017 βάσισε μεγάλο μέρος της ρητορικής του στην αντίπαλό του: ψηφίστε με για να μη βγει η ακροδεξιά Λεπέν. Αυτό το ‘κόλπο’ δεν φαίνεται να πιάνει πλέον. Η Λεπέν έχει «αποδαιμονοποιηθεί», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο γαλλικός Τύπος, και μια ενδεχόμενη προεδρία της δεν τρομάζει πλέον τους Γάλλους.
Από την άλλη, ο Μακρόν έχει δοκιμαστεί στην εξουσία και έχει υποστεί τη φθορά που προκαλεί μια προεδρική θητεία. Οι πολίτες σε μεγάλο ποσοστό θεωρούν απόμακρο το γάλλο πρόεδρο και ότι δεν ταυτίζεται με τα προβλήματα της καθημερινότητας. Το σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, με την διείσδυση των ιδιωτικών συμβουλευτικών στη δημόσια διοίκηση και τα υπέρογκα ποσά που έχουν ξοδευτεί για τις υπηρεσίες τους, ενέτεινε την εντύπωση αυτή.
Ένα κρυφό Frexit
Η γαλλική εφημερίδα Les Echos προσπέρασε το πέπλο της στρογγυλεμένης ρητορικής και της νέας επικοινωνιακής στρατηγικής της Λεπέν και εξέτασε ενδελεχώς το πρόγραμμά της. Με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της απάτης, το πρόγραμμά της -που κινείται πάνω στον εθνικιστικό προστατευτισμό, που θυμίζει έντονα τον Τραμπ- αποτελεί ένα κεκαλυμμένο Frexit: μια ευθεία αμφισβήτηση της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς.
Η αντιμετώπιση της απάτης στο μυαλό της Λεπέν περνάει μέσα από την πρόσληψη 20.000 τελωνοφυλάκων στα σύνορα, πράγμα που θα ανέβαζε τον αριθμό τους σε επίπεδα πριν από την κύρωση της Συνθήκης της Μάαστριχτ. Όλοι αυτοί οι φύλακες υποτίθεται ότι θα «επιστρατευθούν» στα σύνορα με Ιταλία και Γερμανία για να επιβλέπουν το εμπόριο που εισέρχεται στη Γαλλία. Η Λεπέν παρά το γεγονός ότι έχει κατεβάσει τους τόνους στην αντιευρωπαϊκή της ρητορική, η πρότασή της ουσιαστικά αποτελεί ένα είδος κρυφού Frexit, αφού στόχος του μέτρου είναι η αντιμετώπιση των ελλείψεων στους μηχανισμούς που έχει καθιερώσει η ΕΕ στα σύνορα. Έτσι, η πρόταση αυτή αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση ενός από τα ευρωπαϊκά κεκτημένα, της ελευθερίας ανταλλαγής προϊόντων.
Χαμηλές πτήσεις
Σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα κινούνται τα ποσοστά των υπόλοιπων υποψηφίων, ακόμα και από κόμματα που έχουν βγάλει στο παρελθόν γάλλους προέδρους: οι «Ρεπουμπλικάνοι», κόμμα που ίδρυσε ο πρώην πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Νικολά Σαρκοζύ και αποτελεί συνέχεια του κόμματος του Ζακ Σιράκ, λαμβάνει μονοψήφιο ποσοστό, κάνοντας την τρίτη θέση του Φρανσουά Φιγιόν το 2017 να μοιάζει άπιαστο όνειρο.
Η υποψήφιά του, Βαλερί Πεκρές, είχε μια αναιμική εκστρατεία που εγκλωβίστηκε σε μια αντιφατική και εν πολλοίς ανερμάτιστη στρατηγική: από τη μια προσπάθησε να πλασάρει τον εαυτό της ως φιλελεύθερη, εισπράττοντας τις κατηγορίες ότι δεν διέφερε σε τίποτα από το Μακρόν. Από την άλλη, φάνηκε ότι ήθελε να κλέψει ψήφους και από την άκρα δεξιά, στοχεύοντας στο ακραία συντηρητικό ακροατήριο τόσο της Λεπέν όσο και του Ερίκ Ζεμούρ.
Ο Ζεμούρ επίσης κινείται πλέον σε μονοψήφια ποσοστά, αφού όμως είχε περάσει μια «δημοσκοπική άνοιξη», που κράτησε μέχρι να ξεκινήσει ο πόλεμος και η κλιμάκωση της οικονομικής κρίσης. Η ακραία ρητορική του έναντι των μεταναστών ακυρώθηκε και κατέστη άσχετη με την πραγματικότητα από το μεγάλο κύμα αλληλεγγύης προς τους ουκρανούς πρόσφυγες, ενώ η οικονομική κρίση και ο πληθωρισμός έκανε την μείωση της αγοραστικής δύναμης κυρίαρχο θέμα στο δημόσιο διάλογο.
Στον πάτο των δημοσκοπήσεων βρίσκει κανείς μια πλειάδα υποψηφίων που θα έπρεπε να τα πηγαίνουν καλύτερα: ο Γιανίκ Ζαντό, ο υποψήφιος των Πρασίνων, δε φαίνεται να μπορεί να πείσει τους περιβαλλοντικά ευαίσθητους Γάλλους. Ο υποψήφιος του Κομμουνιστικού κόμματος, Φαμπιάν Ρουσέλ, έχει κυριολεκτικά κανιβαλιστεί από το Ζαν Λουκ Μελανσόν. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η πτωχότατη επίδοση της υποψηφίας των Σοσιαλιστών και πρώην δημάρχου Παρισίων, Ανν Ινταλγκό, που μετά βίας φαίνεται στις δημοσκοπήσεις. Να σημειωθεί ότι το Σοσιαλιστικό κόμμα είχε βγάλει στο παρελθόν προέδρους όπως ο Φρανσουά Μιτεράν και ο Φρανσουά Ολάντ.
