Η Γαλλία κατέχει στη συλλογική συνείδηση τη θέση μιας προοδευτικής χώρας με ισχυρό κοινωνικό κράτος και νομοθετικές ρυθμίσεις που προστατεύουν την εργασία. Ομως με μια ματιά στην προεκλογική κούρσα θα πειστεί κανείς ότι πρόκειται για συντηρητική χώρα, καθώς οι δεξιοί και οι ακροδεξιοί υποψήφιοι σαρώνουν στις δημοσκοπήσεις. Μπορεί ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν να έχει σταθερά το προβάδισμα, όμως η αυξανόμενη προτίμηση για πολιτικούς με δεξιά ρητορική ωθούν και τις κυβερνητικές πολιτικές προς πιο συντηρητικές ατραπούς.
Ο Εμιλιάν Ουάρ-Βιάλ, υποψήφιος διδάκτορας Συγκριτικής Πολιτικής στο Ινστιτούτο Πολιτικής Επιστήμης Sciences Pο στο Παρίσι, μιλώντας στο Documento εκτιμά ότι «δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι η Γαλλία διολισθαίνει σημαντικά προς τα δεξιά». Συμπληρώνει όμως ότι «δεν θα έλεγα ότι η Γαλλία είναι ιδιαίτερα πιο προοδευτική ή συντηρητική από άλλες δυτικοευρωπαϊκές δημοκρατίες. Οι Γάλλοι ψηφοφόροι επιδεικνύουν κατά κύριο λόγο αρκετά προοδευτικές απόψεις σχετικά με την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων ή την καταπολέμηση των φυλετικών διακρίσεων, αλλά έχουν επίσης αρκετά συντηρητικές απόψεις σχετικά με τη μετανάστευση ή τη μουσουλμανική μειονότητα, της οποίας οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και πρακτικές μπορεί μερικές φορές να θεωρούνται ως αντίθετες με το γαλλικό μοντέλο της κοσμικότητας (laïcité)».
Ακραία δεξιά ρητορική
Ενώ η ακρίβεια και η αύξηση του κόστους διαβίωσης κατατρώνε την αγοραστική δύναμη των πολιτών, αυτοί φαίνεται να προτιμούν όλο και περισσότερο υποψηφίους που χρησιμοποιούν αντιμεταναστευτική ρητορική. «Είναι αλήθεια ότι ακροδεξιά ζητήματα όπως η μετανάστευση, η ασφάλεια ή η εθνική ταυτότητα τείνουν να κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση» παρατηρεί ο Ουάρ-Βιάλ.
Είναι επίσης πρωτοφανές ότι σχεδόν το 1/3 των ψηφοφόρων προτίθεται να ψηφίσει ακροδεξιό υποψήφιο, είτε την πιο φειδωλή στις μισαλλόδοξες δηλώσεις Μαρίν Λεπέν είτε τον ανοιχτά αντισημίτη και ρατσιστή Ερίκ Ζεμούρ. Η ρητορική του τελευταίου κινείται ανάμεσα στην καταστροφολογία από την «ισλαμιστική απειλή» και την αντικατάσταση των Γάλλων από μουσουλμάνους μετανάστες. Ωστόσο τα ποσοστά τού δίνουν βάσιμες ελπίδες για παρουσία στον δεύτερο γύρο των εκλογών, αφού συναγωνίζεται επί ίσοις όροις τις πιο έμπειρες στην πολιτική Μαρίν Λεπέν και Βαλερί Πεκρές.
Δεξιά, όλο και πιο δεξιά!
Η Πεκρές είναι η εκλεκτή υποψήφια πρόεδρος του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων, το οποίο είχε προέδρους τον Νικολά Σαρκοζί και τον Ζακ Σιράκ. Με τον οικονομικό φιλελευθερισμό να έχει σχεδόν μονοπωληθεί από τον Μακρόν και την ακροδεξιά ρητορική να έχει κανονικοποιηθεί, η παραδοσιακή Δεξιά έπρεπε να ανεβάσει τους τόνους σχετικά με τις θέσεις της περί ασφάλειας και μετανάστευσης ούτως ώστε να μπορέσει να διατηρήσει μια ικανή βάση ψηφοφόρων.
Καταλαβαίνει κανείς ότι το φαινόμενο της στροφής του κόμματος προς τα δεξιά είναι σε πλήρη εξέλιξη αν δει τις δηλώσεις των δύο πολιτικών που πέρασαν στον δεύτερο γύρο της επιλογής προεδρικού υποψηφίου. Η Πεκρές, που επιλέχτηκε με ποσοστό κοντά στο 60%, είναι υπέρ της υπεροχής του εθνικού
πάνω στο κοινοτικό δίκαιο, ενώ έχει υποστηρίξει ότι οι τζιχαντιστές πρέπει να κρατούνται στη φυλακή και μετά το πέρας της ποινής τους. Ο δεύτερος στις προτιμήσεις των Ρεπουμπλικάνων Ερίκ Σιοτί είναι ένας σκληρός δεξιός που έχει υποσχεθεί ένα «γαλλικό Γκουαντάναμο», ενώ είναι επίσης θιασώτης της θεωρίας της «μεγάλης αντικατάστασης» των Γάλλων από ξένους. Μάλιστα η δεξιά στροφή είναι τόσο έντονη που ο αντιπρόεδρος του κόμματος Γκαέλ Περντριό απομακρύνθηκε γιατί δήλωσε ότι θα αποχωρούσε σε περίπτωση νίκης του Σιοτί!
Η Πεκρές, όπως και οι υπόλοιποι δεξιοί υποψήφιοι, χρησιμοποιεί στη ρητορική της συνθήματα εναντίον του ισλάμ και των μεταναστών, εκμεταλλευόμενοι τις πληγές που έχουν αφήσει στη μνήμη των πολιτών οι επιθέσεις ακραίων ισλαμιστών: από το μακελειό στο «Charlie Hebdo» μέχρι τη δολοφονία του δασκάλου Σαμουέλ Πατί το 2020. Γι’ αυτό καταγράφουν σημαντικά κέρδη στις δημοσκοπήσεις παρά το γεγονός ότι οι πολίτες αξιολογούν την ακρίβεια και τα περιβαλλοντικά θέματα υψηλότερα στην ημερήσια διάταξη.
Στον ίδιο δρόμο και ο Μακρόν
Ο πρόεδρος Μακρόν, πέραν της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής, θέλει να κερδίσει περισσότερους δεξιούς ψηφοφόρους ψαρεύοντας κι αυτός στα θολά νερά της ακροδεξιάς ρητορικής. Εχει σκληρύνει τη στάση του απέναντι στους μετανάστες, φτιάχνοντας στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Καλαί και στη Δουνκέρκη για τους αιτούντες άσυλο. Παράλληλα, επιστρέφει στην πατρίδα τους όσους μετανάστες προέρχονται από τη βόρεια Αφρική. Επίσης διόρισε υπουργό Εσωτερικών τον Ζεράλ Νταρμανέν, ο οποίος είχε κατηγορήσει τη Μαρίν Λεπέν ότι έχει αρχίσει και μαλακώνει απέναντι στον ισλαμισμό… Παράλληλα έχει λανσάρει ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο στρατιωτικοποίησης της ηπείρου, προσπαθώντας να βρει απήχηση στην απαίτηση για ασφάλεια και να αυξήσει το κύρος της χώρας στο εξωτερικό. Επίσης έχει καταφερθεί εναντίον της πολιτικής ορθότητας στη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πράγμα που κάνει κατά κόρον η altright τάση της Δεξιάς.
Το ότι ακόμη και ο Γάλλος πρόεδρος καταφεύγει στη γλώσσα και στις πρακτικές της Δεξιάς οφείλεται στην πτώση της Αριστεράς στη Γαλλία. Ο Εμιλιάν Ουάρ-Βιάλ λέει ότι «η πιο εντυπωσιακή παρατήρηση είναι στην πραγματικότητα η πολύ δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η γαλλική Αριστερά, η οποία εδώ και πέντε χρόνια έχει εκλογικά παρακμάσει και παραμένει κατακερματισμένη, οδηγώντας στην αποχή τους αριστερούς ψηφοφόρους και αφήνοντας περισσότερο χώρο για δεξιές θεματικές και προτάσεις».
