Ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης Μακρόν για το 2023 περιλαμβάνει έναν έκτακτο φόρο για τις ενεργειακές εταιρείες, σε ευθυγράμμιση με την ευρωπαϊκή συμφωνία για τη φορολόγηση των έκτακτων κερδών. Η κυβέρνηση αναμένει από αυτό το φόρο έσοδα της τάξης των 200 εκατομμυρίων, ενώ το Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής (ΙΡΡ) εκπλήσσει με την εκτίμηση ότι ο φόρος θα έπρεπε να αποφέρει πάνω από 6 δισεκατομμύρια.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, αυτή «προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης», που ουσιαστικά έχει να κάνει με τις διυλιστικές δραστηριότητες στη Γαλλία και συνοδεύει έναν ευρύτερο μηχανισμό που στοχεύει τις ενεργειακές εταιρείες, θα παίρνει το 33% από τα κέρδη των εταιρειών, αν αυτά ξεπερνούν κατά τουλάχιστον 20% το μέσο όρο των κερδών των εταιρειών για την περίοδο 2018-2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γαλλικές πετρελαϊκές εταιρείες, με προεξάρχουσα την TotalEnergies, έχουν δημοσιεύσει φέτος κέρδη ρεκόρ.
Δύσκολη άσκηση
Η ποσοτικοποίηση των πιθανών εσόδων είναι μια δύσκολη διαδικασία, αναγνωρίζει το ΙΡΡ, δεδομένου του βαθμού αβεβαιότητας που διακρίνει τα αποτελέσματα για το οικονομικό έτος 2022. Για να είναι όσο το δυνατόν πιο λεπτομερής, η μελέτη βασίζεται σε δεδομένα από εθνικούς λογαριασμούς στην αρχή του έτους, δηλαδή σε μηνιαίες δηλώσεις ΦΠΑ, και σε πληροφορίες που περιέχονται στις φορολογικές δηλώσεις του περασμένου έτους.
Λαμβάνει επίσης υπόψη τη φορολογική βελτιστοποίηση και δοκιμάζει διαφορετικές υποθέσεις για τον υπολογισμό των ζημιών του παρελθόντος, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο (νόμιμο) μέσο εμφάνισης μειωμένων κερδών. Ωστόσο, η τροπολογία στο οικονομικό νομοσχέδιο διευκρινίζει ξεκάθαρα ότι δεν επιτρέπονται οι ενδοομιλικές συναλλαγές που μπορούν να εμφανίζουν μειωμένα τα κέρδη.
Επομένως, εκ των προτέρων, δεν είναι οι ενδοομιλικές ρυθμίσεις που θα εξηγούσαν την κολοσσιαία διαφορά μεταξύ των εκτιμήσεων του IPP και εκείνων του υπουργείου Οικονομικών. Οι οικονομολόγοι του ΙΡΡ αναφέρουν την πιθανότητα ότι το υπουργείο Οικονομικών «έχει καλύτερες πληροφορίες [από αυτούς] για τα κέρδη του 2022 των ενδιαφερόμενων εταιρειών», γνωρίζοντας ότι η διοίκηση του υπουργείου Οικονομικών τους διευκρίνισε ότι τα αναμενόμενα 200 εκατομμύρια ευρώ δεν ήταν εκτίμηση με βάση το 2021, αφού ο φόρος θα είχε πράγματι παραγάγει 190 εκατομμύρια ευρώ σε έσοδα, αν εφαρμοζόταν σε αυτό το οικονομικό έτος (2021).
Κοινοβουλευτική ερευνητική αποστολή
Από την πλευρά της, η TotalEnergies, ο κύριος όμιλος που επηρεάζεται από τον φόρο -και πραγματοποίησε κέρδη 17,3 δισ. ευρώ παγκοσμίως τα τρία πρώτα τρίμηνα του έτους- ανέφερε ότι ο φόρος σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα της κοστίσει περίπου 1 δισ. ευρώ. Κάτι που επίσης δεν συνάδει με τα 6 με 7 δισ. που υπολογίζει το IPP μόνο για τη Γαλλία.
Αυτά τα ασυμβίβαστα δεδομένα κινδυνεύουν να τροφοδοτήσουν τις υποψίες της αντιπολίτευσης. Το φορολογικό απόρρητο δεν επιτρέπει τον έλεγχο των δηλώσεων των εταιρειών. Όμως, σε μια προσπάθεια να διορθωθεί αυτό το πρόβλημα, ξεκίνησε μια κοινοβουλευτική αποστολή για τη φορολογία των επιχειρήσεων. Αυτή θα παραδώσει τα συμπεράσματά της σε έξι μήνες και θα διευθύνεται από τον Ερίκ Κοκρέλ (Ανυπότακτη Γαλλία), ο οποίος είναι Πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και τον Ζαν Ρενέ Καζνέβ (Αναγέννηση), τον γενικό εισηγητή για τον προϋπολογισμό.
«Δεν είναι λογικό η Total να μην πληρώνει εταιρικό φόρο, νομίζω ότι αυτό εξηγείται από τη βελτιστοποίηση», επεσήμανε ο Κοκρέλ την Πέμπτη, κατά την παρουσίαση της μελέτης. Ο βουλευτής με την αριστερή συμμαχία Nupes σκοπεύει να εκμεταλλευτεί τα προνόμια που συνδέονται με τα νέα καθήκοντά του. Έχει ήδη λάβει τη λίστα με τις μεγάλες εταιρείες που επωφελούνται περισσότερο από τις κρατικές ενισχύσεις.
Η Μανόν Ωμπρί, ευρωβουλεύτρια με την «Ανυπότακτη Γαλλία» του Μελανσόν, πήγε το συλλογισμό ένα βήμα παραπέρα, αφού έγραψε στο Twitter ότι η κυβέρνηση, αν δεν επανεκτιμήσει προς τα πάνω τα έσοδα από το φόρο των έκτακτων κερδών, προβλέπει και αποδέχεται ότι οι πολυεθνικές θα φοροδιαφύγουν.