Η ιδιαιτέρως στενή συνεργασία του με συμβουλευτικές εταιρείες γίνεται μεγάλο πρόβλημα για τον Γάλλο πρόεδρο
Στα τέλη Νοεμβρίου η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε διά του υπουργού Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ ότι θα περιορίσει τη συνεργασία της με ιδιωτικές εταιρείες, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την κοινή γνώμη από την έρευνα που διέταξε η οικονομική εισαγγελία για τις σχέσεις μεταξύ του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και των συμβουλευτικών εταιρειών. Η εισαγγελία θέλει να εξετάσει το ενδεχόμενο οι εταιρείες αυτές, και ιδιαίτερα η αμερικανική McKinsey, να έχουν χρηματοδοτήσει παράνομα τις προεκλογικές εκστρατείες του Μακρόν ώστε να αποκομίσουν ως αντάλλαγμα πλουσιοπάροχα συμβόλαια.
Περιορισμός ζημιών
«Το παρακάναμε» δήλωσε ο Λεμέρ σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι France 3. «Αυτή η κυβέρνηση βασιζόταν υπερβολικά σε εταιρείες συμβούλων» συμπλήρωσε, ενώ παραδέχτηκε ότι η κατάσταση ξέφυγε. Επισήμανε ότι τα πράγματα θα διορθωθούν αφού «η πρωθυπουργός έδωσε οδηγία σε όλα τα υπουργεία να μειώσουν κατά 15% τη χρήση εταιρειών συμβούλων». Ο Λεμέρ παρέλειψε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στην απόφαση της οικονομικής εισαγγελίας την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου να διευρύνει την έρευνά της σχετικά με το ενδεχόμενο η εταιρεία McKinsey να έχει περιπέσει στο αδίκημα της φοροδιαφυγής, ώστε να ερευνηθεί ο ρόλος της στις προεκλογικές εκστρατείες του Μακρόν το 2017 και το 2022.
Η εισαγγελία έκανε λόγο για ενδεχόμενο «ευνοιοκρατίας», εννοώντας ότι η εταιρεία μπορεί να χρηματοδότησε, ακόμη και παράνομα, τις εκστρατείες του Μακρόν ώστε να κερδίσει στη συνέχεια ιδιαίτερα ευνοϊκά συμβόλαια και αυξημένες αρμοδιότητες στη δημόσια διοίκηση. Ο Μακρόν διαμήνυσε ότι τα οικονομικά στοιχεία της προεκλογικής εκστρατείας του 2017 έχουν ήδη ελεγχθεί από τις δικαστικές αρχές και δεν έχει βρεθεί τίποτε μεμπτό. Το ζήτημα όμως είναι ότι παρά τις εξαγγελίες και τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης και του προέδρου, η δημόσια διοίκηση κυριαρχείται από την παρουσία, επίσημη ή όχι, των ιδιωτών συμβούλων, που έχουν εκτεταμένες αρμοδιότητες και σε ορισμένες περιπτώσεις ασκούν ουσιαστικά διοίκηση για λογαριασμό του δημοσίου, επιβεβαιώνοντας την προσφώνηση «πρόεδρος των πλουσίων» που έχουν προσδώσει οι πολίτες στον πρώην τραπεζίτη Μακρόν.
Ερευνα ακουμπά τον Μακρόν
Τον περασμένο Μάρτιο επιτροπή της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης εξέδωσε το πόρισμα έρευνάς της για την υπόθεση εμπλοκής της αμερικανικής εταιρείας στη δημόσια διοίκηση, αποκαλύπτοντας ουσιαστικά ένα σύστημα εκτεταμένης διαπλοκής. Τότε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο Μακρόν είχε πει σιβυλλικά, εμφανώς ενοχλημένος, ότι «αν υπάρχουν στοιχεία, ας πάνε στη Δικαιοσύνη» για να λάμψει η αλήθεια.
Ετσι, την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου η οικονομική εισαγγελία των Παρισίων επιβεβαίωσε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Le Parisien» ότι ερευνά την εμπλοκή της εταιρείας McKinsey στις προεκλογικές εκστρατείες του Μακρόν τόσο το 2017 όσο και το 2022. Τρεις έρευνες είναι πλέον ανοιχτές: η πρώτη ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και είναι η σημαντικότερη, αφού ερευνά το ενδεχόμενο η αμερικανική εταιρεία να έχει διαπράξει τα βαριά αδικήματα της «βεβαρυμένης φοροδιαφυγής» αλλά και του «βεβαρυμένου ξεπλύματος χρήματος».
Οι δύο επόμενες υποθέσεις άνοιξαν τον Οκτώβριο κι έχουν να κάνουν με τον Γάλλο πρόεδρο, σε σχέση πάντα με τη McKinsey: η μία για τη μη κανονική τήρηση των λογαριασμών των εκστρατειών και τη μείωση των λογιστικών στοιχείων στους ίδιους λογαριασμούς. Η δεύτερη φαίνεται να είναι πιο σοβαρή και έχει να κάνει με κατηγορίες «ευνοιοκρατίας» αλλά και «απόκρυψης της ευνοιοκρατίας», πάντα σε σχέση με το κατά πόσο η χρηματοδότηση των συμβουλευτικών εταιρειών στις εκστρατείες του Μακρόν εξασφάλισε ως αντάλλαγμα κρατικά συμβόλαια.
«Εξαρτημένη από τη McKinsey»
Οι δικαστικές έρευνες έρχονται ως συνέχεια των εργασιών της γαλλικής Γερουσίας τον Μάρτιο, η οποία ερεύνησε την έκταση της συμμετοχής των συμβουλευτικών εταιρειών στη δημόσια διοίκηση. Η επιτροπή βρήκε ότι η κρατική δαπάνη για την επιστράτευση των ιδιωτικών συμβουλευτικών εταιρειών διπλασιάστηκε κατά την πρώτη θητεία του Μακρόν, από το 2018 μέχρι 2021, και το ποσό που δαπανήθηκε ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ, τη μερίδα του λέοντος από το οποίο έλαβε η McKinsey.
Η έκθεση δεν έμεινε όμως εκεί: το τοπικό παρακλάδι της πολυεθνικής στη Γαλλία όχι μόνο απολάμβανε τα πλουσιοπάροχα κρατικά συμβόλαια, αλλά απέφευγε να πληρώνει φόρους για δέκα χρόνια, εξαιτίας ενός ευνοϊκού συστήματος «φορολογικής βελτιστοποίησης». Αυτό, με απλά λόγια, σημαίνει ότι η εταιρεία εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι έχει τη βάση της στο Ντέλαγουερ των ΗΠΑ, πολιτεία που φημίζεται για το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς της που ομοιάζει με εξωχώριας (offshore) επικράτειας. Φυσικά η εταιρεία αρνείται οποιαδήποτε παρατυπία, ενώ υπογραμμίζει ότι υπακούει στους φορολογικούς κανόνες της Γαλλίας.
Αντιδράσεις
Για την ώρα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να πολιτικοποιούν το ζήτημα της έρευνας. Οι υποψήφιοι για την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών Ερίκ Σιοτί, Μπρουνό Ρετεγιό και Ορελιέν Πραντιέ δεν είπαν τίποτε για το ζήτημα. Μάλιστα η ίδια οικονομική εισαγγελία είχε ανοίξει έρευνα για την Καρολίν Μανιέ, πρώην σύζυγο του Σιοτί, η οποία κατηγορείται μεταξύ άλλων για κατάχρηση δημόσιου χρήματος, αφού είχε συγκεντρώσει αρκετές θέσεις εργασίας στο δημόσιο για πολλά χρόνια, σε μια επανάληψη της υπόθεσης Φιγιόν του 2017. Η Μαρίν Λεπέν δεν επιτέθηκε ευθέως στον Μακρόν, αφήνοντας τον αντιπρόεδρο Ζαν Φιλίπ Τανγκί να πει σε ανακοίνωση ότι ο Μακρόν «δεν έδωσε ικανοποιητικές εξηγήσεις απέναντι στις κατηγορίες για τις συγκρούσεις συμφερόντων, πολλαπλασιαζόμενων ψεμάτων και προκλήσεων».
