Φυσικός δικαστής ή ειδικό δικαστήριο για τον Τριαντόπουλο; Θάνος Πλεύρης και Βασίλης Κόκκαλης μιλούν στο Documento

Με τη συζήτηση για τη σύσταση της προανακριτικής επιτροπής να είναι θέμα ημερών (το προεδρείο της Βουλής εκτιμά ότι θα διεξαχθεί μεταξύ 24 και 27 Φεβρουαρίου), τον δημόσιο διάλογο απασχολούν δύο διακριτές απόψεις για το τι μέλλει γενέσθαι εάν και εφόσον προκύψουν ενδείξεις τέλεσης του υπό διερεύνηση αδικήματος από τον Χρήστο Τριαντόπουλο. Η πλευρά της πλειοψηφίας επιμένει στην πιστή τήρηση των προβλέψεων του άρθρου 86 του συντάγματος που οδηγεί σε πρώτη φάση στο Δικαστικό Συμβούλιο και μετέπειτα στο ειδικό δικαστήριο, ενώ σημαίνοντα στελέχη της Κουμουνδούρου εκφράζουν την άποψη ότι ο πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και νυν Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει να οδηγηθεί στον «φυσικό δικαστή».

Παράλληλα, σκόνη έχει σηκωθεί αναφορικά με το γεγονός ότι η ΝΔ εδώ και περίπου έξι χρόνια δεν έχει ευθυγραμμίσει τον εφαρμοστικό νόμο του άρθρου 86 μετά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση, η οποία απάλειψε τις προνομιακές αποσβεστικές προθεσμίες για τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μπορεί να διαβεβαίωσε πως αυτό θα γίνει εντός του επόμενου διαστήματος, όμως κατά τις πληροφορίες της εφημερίδας η νομοθετική πρωτοβουλία θα πάρει σάρκα και οστά αρκετό διάστημα μετά τη σύσταση της προανακριτικής. Οπότε ευλόγως προκύπτει το ερώτημα τι υπερτερεί; Το σύνταγμα ή ο νόμος;

Με φόντο τα παραπάνω ο πρώην υπουργός και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ Θάνος Πλεύρης από κοινού με τον εξίσου πρώην υπουργό και τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ Βασίλη Κόκκαλη καλούνται να απαντήσουν στα ερωτήματα του Documento, διατυπώνοντας επιμέρους διακριτές θέσεις για τα δύο επίμαχα ζητήματα.

Θάνος Πλεύρης: «Μοναδικό αρμόδιο το ειδικό δικαστήριο, αν πρώτα το κρίνει η Βουλή»

Σε περίπτωση που από τις εργασίες της προανακριτικής επιτροπής προκύψουν ενδείξεις τέλεσης του υπό διερεύνηση αδικήματος για τον Χρήστο Τριαντόπουλο, ποιο θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα: ειδικό δικαστήριο ή φυσικός δικαστής;

Το άρθρο 86 του συντάγματος είναι σαφές όχι μόνο για την περίπτωση του ελεγχόμενου υπουργού κ. Τριαντόπουλου, αλλά για κάθε περίπτωση υπουργού που ελέγχεται για παράβαση υπηρεσιακών του καθηκόντων. Σε περίπτωση που το αδίκημα για το οποίο ελέγχεται κάποιος υπουργός δεν εμπίπτει στα υπουργικά καθήκοντα, η Δικαιοσύνη δεν στέλνει καν τον φάκελο στη Βουλή και κινεί μόνη της τη διαδικασία. Αντιθέτως, εάν πρόκειται για αδίκημα του σκληρού πυρήνα των υπουργικών καθηκόντων, όπως η παράβαση καθήκοντος, αρμόδια είναι μόνο η Βουλή με τη σύσταση προκαταρκτικής επιτροπής και εν συνεχεία, εάν θεωρήσει ότι υπάρχουν επαρκή στοιχεία για άσκηση ποινικής δίωξης, πάλι μέσω της Βουλής μοναδικό αρμόδιο είναι το συμβούλιο του ειδικού δικαστηρίου. Αυτό ακολουθήθηκε και σε προηγούμενες περιπτώσεις, όπως των κ. Παπαγγελόπουλου, Παππά, Παπακωνσταντίνου για παράβαση καθήκοντος. Εξυπακούεται όμως ότι η σύσταση προκαταρκτικής δεν σημαίνει και αυτομάτως απόφαση για παραπομπή, καθώς αυτό θα κριθεί μόνο από τη Βουλή με τη λήξη της προκαταρκτικής επιτροπής.

Με δεδομένο ότι ο εφαρμοστικός νόμος του άρθρου 86 του συντάγματος δεν έχει τροποποιηθεί μετά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση που εξάλειψε τις αποσβεστικές προθεσμίες, τι από τα δύο υπερτερεί;

Το άρθρο 86 του συντάγματος προέβλεπε αποσβεστική προθεσμία για τα υπουργικά αδικήματα χρονικού πλαισίου δύο συνόδων, ήτοι δύο χρόνια από τη σύσταση της νέας Βουλής. Την πρόνοια αυτή του συντάγματος μνημόνευε το άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 3126/03. Με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2019 από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και με τη ρητή συμφωνία όλων των άλλων κομμάτων καταργήθηκε η πρόβλεψη του συντάγματος για αποσβεστική προθεσμία, η οποία πλέον δεν ισχύει. Κατά τη νομική μου εκτίμηση η παραμονή της αποσβεστικής προθεσμίας στον εφαρμοστικό ν. 3126/03 δεν παράγει πλέον καμία έννομη συνέπεια διότι μετά την τροποποίηση του συντάγματος, από τη στιγμή που αυτή δεν προβλέπεται στο σύνταγμα, δεν μπορεί να ισχύει ακόμη και αν προβλέπεται στον εφαρμοστικό νόμο διότι πολύ απλά ο εφαρμοστικός αυτός νόμος απευθυνόταν στο προηγούμενο σύνταγμα και πλέον δεν μπορεί να προβλέπει ρύθμιση αντίθετη στο νυν ισχύον σύνταγμα. Αυτό άλλωστε προκύπτει και από τη βούληση του συντακτικού νομοθέτη και τα πρακτικά της Βουλής που ρητώς όλοι οι εισηγητές μίλησαν για πλήρη κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας. Ωστόσο, ακούω και με ενδιαφέρον θέσεις συναδέλφων νομικών αντίθετες, αλλά για όσα ανέφερα παραπάνω δεν με βρίσκουν σύμφωνο.

Βασίλης Κόκκαλης: «Μήπως εσκεμμένα άφησαν νομικό κενό στον νόμο περί ευθύνης υπουργών;»

Σε περίπτωση που από τις εργασίες της προανακριτικής επιτροπής προκύψουν ενδείξεις τέλεσης του υπό διερεύνηση αδικήματος για τον Χρήστο Τριαντόπουλο, ποιο θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα: ειδικό δικαστήριο ή φυσικός δικαστής;

Οταν περατωθούν οι εργασίες της προανακριτικής επιτροπής, το πόρισμα που θα συνταχθεί θα εισαχθεί στην ολομέλεια της Βουλής, που θα αποφασίσει για την άσκηση ή μη ποινικής δίωξης και εν συνεχεία θα επιληφθεί το αρμόδιο για την εκδίκαση των υποθέσεων ανώτατο ειδικό δικαστήριο. Ομως, στην προκειμένη περίπτωση το αίσθημα που κυριαρχεί στην κοινωνία επιβάλλει να ληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως η προανακριτική επιτροπή, να συναποφασιστεί εξαρχής να μεταθέσει τη διερευνώμενη υπόθεση απευθείας στη Δικαιοσύνη, η οποία άλλωστε ήδη έχει στη διάθεσή της το σύνολο των στοιχείων, που για την ίδια υπόθεση αφορά και μη πολιτικά πρόσωπα, που συντέλεσαν στην αλλοίωση του τόπου του δυστυχήματος. Η απευθείας διερεύνηση θα λειτουργούσε επιβοηθητικά στη Δικαιοσύνη και επιπλέον, με την απεξάρτηση της υπόθεσης της διερεύνησης των Τεμπών από τα κοινοβουλευτικά θεσμικά όργανα, θα εξαλειφθούν συγχρόνως και οι μομφές περί εργαλειοποίησης της υπόθεσης που στρέφονται κατά της αντιπολίτευσης.

Με δεδομένο ότι ο εφαρμοστικός νόμος του άρθρου 86 του συντάγματος δεν έχει τροποποιηθεί μετά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση που εξάλειψε τις αποσβεστικές προθεσμίες, τι από τα δύο υπερτερεί;

Πρόκειται για ένα ερώτημα που θεωρείται αμιγώς νομικό, χωρίς όμως να πρέπει να παραγνωρίσουμε και την κοινωνική του διάσταση, δηλαδή τον σκοπό για τον οποίο θεσπίστηκε. Κατά την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση υπερψηφίστηκε η κατάργηση της σύντομης παραγραφής για αδικήματα υπουργών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Σκοπός ήταν να εμπεδωθεί το αίσθημα δικαίου στους πολίτες, με την κατάργηση του προηγούμενου προνομιακού συστήματος ποινικής δίωξης των μελών της κυβέρνησης.

Ερχεται τώρα στον δημόσιο διάλογο ένα ερώτημα: εάν θα ισχύσει η κατάργηση της παραγραφής ή όχι εξαιτίας της μη ψήφισης του εκτελεστικού νόμου. Η απάντηση έχει ήδη δοθεί από την αναθεωρητική Βουλή, που υπερψήφισε την κατάργηση της σύντομης παραγραφής για τα αδικήματα που τελούνται από υπουργούς, κάτι όμως που δεν σεβάστηκε η κυβέρνηση. Διότι η κυβέρνηση της ΝΔ, ενώ γνωρίζει ότι απαιτείται και η ψήφιση του αντίστοιχου εκτελεστικού νόμου, εντούτοις πέντε χρόνια και πλέον δεν έχει νομοθετήσει τον εφαρμοστικό νόμο περί ευθύνης υπουργών. Το να έχει λησμονηθεί φαντάζει αδύνατον, ειδικά όταν φαινόμενα όπως οι υποκλοπές και τα Τέμπη το θυμίζουν σε όλη τη θητεία της. Μήπως εσκεμμένα άφησε η κυβέρνηση ένα νομικό κενό ώστε να υπάρχει ένα όπλο στην εργαλειοθήκη της συγκάλυψης; Εντέλει, πώς μπορεί να σταθεί πολιτικά η κυβέρνηση όταν θα βαρύνεται με ακόμη μία μομφή, ότι παρέλειψε να εφαρμόσει το σύνταγμα επιδιώκοντας να αποκλειστεί η δικαστική διερεύνηση των ευθυνών των υπουργών της για τα Τέμπη;