Ο Φώτος Λαμπρινός από την εποχή του «Αρης Βελουχιώτης- Το δίλλημα» (1981), που αφορούσε τη δράση του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ, ήξερε ότι το σινεμά τεκμηρίωσης δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ειδικά όταν αφορά ιστορικά γεγονότα που δεν επιδέχονται αμφισβητήσεις.
Οι εντάσεις που προκλήθηκαν τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναζωπυρωθούν με αφορμή μια νέα, αιρετική ματιά του Λαμπρινού πάνω στο κοσμογονικό γεγονός της Οκτωβριανής Επανάστασης και τα ιστορικά παράγωγά του…
Στην αρχή της ταινίας λέτε ότι την πρώτη σπίθα της Επανάστασης τη χρωστάμε στις γυναίκες της Πετρούπολης. Μήπως παραβλέπετε κάπως τον ρόλο των ζυμώσεων των μπολσεβίκων;
Στους δρόμους βγήκαν πρώτα οι γυναίκες κι ύστερα οι σοσιαλεπαναστάτες και οι μπολσεβίκοι. Εκείνες βγήκαν πρώτες και ακολούθησαν όλοι οι υπόλοιποι, έγιναν πιο μαζικές οι διαδηλώσεις, προκλήθηκαν τα πρώτα αιματηρά επεισόδια με τον στρατό και φτάσαμε στην πτώση του τσάρου. Η αρχή όμως έγινε από εκείνες τις γυναίκες. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο αλλά και μια πολύ ωραία λεπτομέρεια. Οτι δηλαδή από τις γυναίκες ξεκινά η ανατροπή ενός καθεστώτος, της κυριαρχίας των Ρομανόφ, 300 περίπου ετών!
Τι είναι η Ουτοπία του τίτλου;
Ένα όνειρο πολλών λαών για την αλλαγή του κόσμου και ένα καλύτερο μέλλον με μαρξιστικούς όρους. Μια αλλαγή για τη δημοκρατία, την ισότητα, τη σχέση εργασίας και προϊόντος, την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Τέλος, η ουτοπία αναφέρεται στη δημιουργία ενός κράτους με κοινωνικό πρόσωπο που ευαγγελίζεται την ισότητα των ανθρώπων.
Το θέμα του φιλμ ποιο είναι;
Η ελπίδα που γεννάται τον Φεβρουάριο του 1917 με την πτώση του τσάρου αλλά και τον ερχόμενο Οκτώβρη με την επανάσταση που επηρέασε ολόκληρο τον πλανήτη με τα αμέτρητα κομμουνιστικά κόμματα που ιδρύονται, καθώς και τα κινήματα που έχουν ως βάση την ελπίδα αυτή αλλά και τη βεβαιότητα πως ένας τέτοιος πιο δίκαιος και δημοκρατικός κόσμος είναι εφικτός.
Οι πρώτες διαψεύσεις πότε ήρθαν;
Δυστυχώς, πολύ γρήγορα. Και με την Ουγγαρία με τον Μπέλα Κουν αλλά και με τις δολοφονίες των Ρόζα Λούξεμπουργκ και Καρλ Λίμπκνεχτ.
Το φιλμ δεν ξεκαθαρίζει εάν η διάλυση της συντακτικής συνέλευσης από τους μπολσεβίκους είναι πραξικοπηματική ή όχι …
Η ιστορία έχει ως εξής: οι μπολσεβίκοι προκήρυξαν τις εκλογές αλλά όταν πήραν μόνο 24% διέλυσαν τη Βουλή, ενώ στις διαδηλώσεις που ακολούθησαν απάντησαν με βία. Για μένα είναι ξεκάθαρα πραξικοπηματική η πράξη τους.
Σε μια σκηνή του φιλμ λέτε για το «κομματικό κράτος που διαχέεται στην κοινωνία»…
Οι ιστορικοί σύμβουλοι μου έδωσαν την εικόνα πώς επιβλήθηκε αυτό το κομματικό κράτος κυρίως στα χωριά, είτε διά του νόμου είτε μέσω των όπλων. Ενα σύστημα εξουσίας για να επιβληθεί πρέπει να έχει ψηφιστεί από τη βάση. Αυτό δεν είχε συμβεί στις περισσότερες περιπτώσεις των σοβιέτ. Οταν ένα σύστημα εξουσίας σαν αυτό αρχίζει να χαλάει –είτε έχοντας διαφορετική αφετηρία είτε εξυπηρετώντας άλλες σκοπιμότητες– διαχέεται πλέον στην κοινωνία ως μηχανισμός κι όχι σαν δημοκρατία. Μειώνεται δηλαδή η δημοκρατική διάσταση και αυξάνεται η κομματική κυριαρχία.
Σε ποιο κομμάτι της ταινίας νιώσατε περισσότερο να αμφισβητείται η ιστορική τεκμηρίωση κάποιων γεγονότων;
Το σημείο που με παίδεψε περισσότερο αφορούσε τους θανάτους των λιμών της Ουκρανίας. Οι Ουκρανοί έχουν γεμίσει με μνημεία τη χώρα, κάνοντας λόγο για 7 εκατομμύρια νεκρούς, θύματα του καθεστώτος. Ο ιστορικός σύμβουλός μου Αντρέα Κρατσιόνι, που τον εμπιστεύομαι, μου είπε για 4,5 εκατ. Η ιστορική αλήθεια είναι το ζητούμενο και το στοιχειώδες για μένα σε κάθε έργο που κάνω και όχι οι πολιτικές σκοπιμότητες. Μπορεί να έχω κάνει κάποια λάθη στην ταινία, αλλά αυτό δεν αναιρεί την απόφασή μου να είμαι σωστός με τα τεκμήρια.
INFO
H ταινία «Τhe Great Utopia» προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες Oπερα-Odeon και Γαλαξίας από την Πέμπτη 30 Μαρτίου.
