Αθρόα είναι η προσέλευση των επισκεπτών στο ιστορικό θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ» που έχει «δέσει» από το περασμένο Σάββατο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, εγκαταλείποντας ύστερα από 72 χρόνια τη μόνιμη θέση ελλιμενισμού του στη Μαρίνα του Φλοίσβου.
Οι επισκέπτες ξεναγούνται σε γκρουπ των 40 ατόμων στο κατάστρωμα και έχουν τη δυνατότητα -μεταξύ άλλων- να θαυμάσουν τα κανόνια τύπου Armstrong, να δουν το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και να βρεθούν στους χώρους, όπου κινείτο ο Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.
Το «Αβέρωφ» βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για να συμμετάσχει στα «ΒΟΤΣΕΙΑ 2017», τις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της πόλης και την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου και είναι μεγάλο το ενδιαφέρον από εκατοντάδες σχολεία, που επιθυμούν να το επισκεφτούν.
Το θωρηκτό, με ολικό μήκος 140 μέτρων και εκτόπισμα 10.200 τόνων, με τον Παύλο Κουντουριώτη επικεφαλής, συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με τη διαμόρφωση ιστορικών γεγονότων χωρίς να γνωρίσει την ήττα ή την καταστροφή. Η «Ναυαρχίδα όλων των Ελλήνων» φέρει πλήρωμα 670 ανδρών σε καιρό ειρήνης και 1.200 σε καιρό πολέμου.
Το πλοίο έως και τις 28 Οκτωβρίου θα είναι ανοιχτό για το κοινό: Δευτέρα – Παρασκευή από τις 09:00 – 13:45 και από τις 16:00 – 18:30 και τα Σαββατοκύριακα από τις 09:00 – 14:00 και από τις 16:00 – 18:30. Από τις 29 Οκτωβρίου και μέχρι τον απόπλου θα είναι ανοιχτό από τις 9:00 – 13:10 και από τις 15:00 – 17:30. Η είσοδος για τους ενήλικες είναι στα 3 ευρώ.
Δείτε φωτογραφίες από το εσωτερικό του ιστορικού πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού:
Η Ιστορία του:
Το θωρακισμένο καταδρομικό «Γεώργιος Αβέρωφ» (Θ/Κ «Γ. Αβέρωφ») είναι ιστορικό πλοίο της νεότερης Ελλάδας. Παρά το γεγονός ότι αναφέρεται ως θωρηκτό, είναι θωρακισμένο καταδρομικό, κλάσης ΠΙΖΑ (ήταν ακριβές αντίγραφο του ιταλικού θωρακισμένου καταδρομικού «Pisa» που είχε ναυπηγηθεί το 1907 με βάση σχέδιο του ναυπηγού Ιωσήφ Ορλάντο), το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Oρλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1908 – 1911, και εντάχθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό.
Η τότε κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη δαπάνησε 23.650.000 δρχ. για την απόκτησή του. Τα 8.000.000 χρυσές δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του Γεωργίου Αβέρωφ, που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899 (χρονολογία δημοσίευσης της διαθήκης), στην οποία όριζε ότι το ποσό αυτό διατίθεται για την ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομά του και θα χρησιμοποιείται ως Εκπαιδευτικό πλοίο και «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Το υπόλοιπο ποσό (15.650.000 χρυσές δραχμές) καλύφθηκε από το Ταμείο Εθνικού Στόλου.
Πρόκειται για το μοναδικό δείγμα του τύπου (θωρακισμένο καταδρομικό) που διατηρείται στον κόσμο ως σήμερα.
Καθέλκυση – Πρώτες αποστολές
Το πλοίο καθελκύστηκε στις 12 Μαρτίου 1910, και μετά από δοκιμές διάρκειας ενός έτους παραλήφθηκε στις 16 Μαΐου 1911 οπότε και απέπλευσε με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Ι. Δαμιανό για την Αγγλία προκειμένου να λάβει μέρος στις εορτές στέψης του Βασιλιά Γεωργίου Ε’ στο Spithead, αλλά και για να εφοδιασθεί με πυρομαχικά. Κατά την εκεί μεθόρμιση, στις 19 Ιουνίου προσάραξε σε ύφαλο και χρειάστηκε να δεξαμενιστεί. Τότε σημειώθηκαν κάποια επεισόδια απειθαρχίας, οπότε λίγες μέρες μετά, στις 8 Ιουλίου, ο κυβερνήτης αντικαταστάθηκε από τον Πλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη, που πέτυχε την αποκατάσταση της τάξης και τη μέγιστη απόδοση του πλοίου. Στις 20 Αυγούστου απέπλευσε από την Αγγλία και την 1η Σεπτεμβρίου 1911 κατέπλευσε στο Φάληρο μέσα σε μια φρενήρη υποδοχή που του επιφύλαξαν όλα τα πλωτά μέσα της περιοχής που ήταν κατάμεστα κόσμου.
Το «Αβέρωφ» ήταν εκείνη την εποχή το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο, και ιδιαίτερα στο Αιγαίο.
Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος
Το πλοίο πήρε μέρος στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Πλοίαρχος Σοφοκλής Δούσμανης. Το «Αβέρωφ» συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, όταν, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του, και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή καταδιώκοντάς τον. Η τακτική του Κουντουριώτη έδωσε την νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα, και μετέβαλε πλοίο και ναύαρχο σε ζωντανούς μύθους. Για τους Έλληνες ήταν ο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργος», ενώ για τους Τούρκους «Το Διαβολοβάπορο» («Σεϊτάν παπόρ»).
Το χρονικό (ιστορικό) της συμμετοχής του πλοίου έχει ως ακολούθως:
Κήρυξη πολέμου: Στις 17 Σεπτεμβρίου 1912 και ώρα 18.30 κηρύχθηκε επιστράτευση. Δύο μέρες μετά, και με την επιβίβαση του Π. Κουντουριώτη, ως αρχηγός στόλου του Αιγαίου, (19/9) ξεκινούν οι πρώτες περιπολίες μαζί με το Θ/Κ «Σπέτσαι» στη περιοχή Αρτεμισίου. Στις 3/10 όλος ο ελληνικός στόλος βρίσκεται αγκυροβολημένος στο Φάληρο.
Στις 5 Οκτωβρίου 1912, ημέρα Παρασκευή, κηρύσσεται ο πόλεμος Ελλάδος και συμμάχων κατά της Τουρκίας. Την ίδια ημέρα και υπό μεγάλο σημαιοστολισμό στις 10.00 ο τότε Υπουργός Ναυτικών Στράτος, ο Γενικός Επιθεωρητής Ναύαρχος Λ. Τώφνελ, ο πρωθυπουργός Ε. Βενιζέλος επιβιβάζονται του «Αβέρωφ». Στις 11.30 επιβιβάζεται και ο Βασιλιάς Γεώργιος, και ακολουθεί ο επίσημος αγιασμός. Μετά τις προσφωνήσεις των πολιτικών και τις ευχές του Βασιλιά, οι επίσημοι αποχωρούν και στις 13.30 ο ελληνικός στόλος αποπλέει σε γραμμή παραγωγής όπου και ακολουθεί το πρώτο πολεμικό ναυαρχικό σήμα προς όλα τα πλοία.
Οκτώβριος 1912. Ο ελληνικός στόλος αμέσως μετά την αναχώρηση από το Φάληρο σπεύδει στη Λήμνο όπου και αγκυροβολεί στον όρμο του Μούδρου (7/10), και την επομένη επιχειρείται απόβαση στρατού που μετέφεραν τα επίτακτα «Πηνειός» και «Κανάρης» (540 άνδρες και 2 ορειβατικές μοίρες των 0,75. Το «Αβέρωφ» καλύπτει με περιπολίες μεταξύ Τενέδου και Ακρ. Σίγκρι, ασιατικής ακτής.
Στις 9 Οκτωβρίου ώρα 13.00 το «Αβέρωφ» εισέρχεται στο Μούδρο, η πρωτεύουσα Κάστρο έχει καταληφθεί. Άγημα υψώνει την ελληνική σημαία.
Στις 12 Οκτωβρίου τα περιπολικά συλλαμβάνουν προ των Δαρδανελίων το Φ/Γ «Pelurian», το φορτίο του οποίου (γαιάνθρακες) κατάσχεται για ανάγκες του στόλου και ακολουθεί ανθράκευση αυτού στον Μούδρο.
Στις 14 Οκτωβρίου φθάνει το επίτακτο «Σπέτσαι» μεταφέροντας πυρομαχικά και πλαγιοδετεί στο «Αφέρωφ». Το απόγευμα της ίδιας ημέρας το ΑΒΕΡΩΦ μαζί με τα ΣΦΕΝΔΟΝΗ και ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ αποπλέουν για περιπολία στη διάρκεια της οποίας συλλαμβάνουν το Ε/Γ ΙΣΜΑΪΛΙΑ, όπου και επαναπλέουν στον Μούδρο (15/10).
Στις 18 Οκτωβρίου και ώρα 06.00 ο Στόλος του Αιγαίου αποπλέει από Μούδρο σε σχηματισμό τριών μοιρών: 1η Μοίρα «Αβέρωφ» «Ψαρά», «Ναυκρατούσα» και «Λέων» για κατάληψη νήσων Ίμβρου και Σαμοθράκης, 2η Μοίρα «Σπέτσαι» «Υδρα», «Θύελλα» και «Λόγχη» για κατάληψη νήσου Θάσου και 3η Μοίρα «Κανάρης» με Τ/Π 14 για κατάληψη νήσου Αγ. Ευστράτιος. Τη μεσημβρία της αυτής ημέρας από το «Αβέρωφ» πραγματοποιείται απόβαση 150 ανδρών και κατάληψη της Ίμβρου. Συνεχίζονται περιπολίες προ των Στενών.
Στις 19 Οκτωβρίου εκδίδεται από το Υπουργείο Ναυτικών το ακόλουθο τηλεγράφημα προς όλες τις ναυτικές μονάδες:
«Τορπιλοβόλο 11 υπό Κυβερνήτην Υποπλοίαρχον Ν. Βότσην εισελθόν εσπέρας χθες εις λιμένα Θεσσαλονίκης ετορπίλισεν επιτυχώς τουρκικόν πολεμικόν «Φετίχ Μπουλέν» αφήσαν βυθισμένο. Κατέπλευσεν Αικατερίνη αβλαβές.
Συγχαίρω από καρδίας Ελληνικόν Στόλον, πεποιθώς ότι η δράση του, μέχρι τέλους νικηφόρου αγώνος είναι ανταξία ενδόξων παραδόσεων Ελλήνων ναυμάχων.» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ
Στις 20 Οκτωβρίου το «Σπέτσαι» ολοκληρώνει την κατάληψη της Θάσου. Σύμφωνα με λεπτομερή αναφορά του Κυβερνήτη ο ενθουσιασμός των κατοίκων είναι απερίγραπτος που ασπάζονταν τα χέρια των Ελλήνων αξιωματικών.
Στις 21 Οκτωβρίου το «Εσπερία» συνοδεύει προς Πειραιά τα συλληφθέντα εν τω μεταξύ ξένα ατμόπλοια «Γιούλιτς», «Μάιν» και «Αστούριαν».
Στις 24 Οκτωβρίου τη μεσημβρία «Αβέρωφ», «Λέων», «Θύελλα» και «Ναυκρατούσα» αγκυροβολούν στον όρμο Τενέδου. Καλείται επί του ΑΒΕΡΩΦ ο Διοικητής της νήσου και ο αρχιερατικός επίτροπος ο οποίος γέρων σεβάσμιος γονατίζοντας και φιλώντας το κατάστρωμα ευχήθηκε: «Καλώς ωρίσατε». Αμέσως μετά ο ναύαρχος Κουντουριώτης εξήλθε και δια του τηλεγραφικού καλωδίου της Τενέδου διαβίβασε το ακόλουθο τηλεγράφημα προς στον Ναύσταθμο Κωνσταντινούπολης:
«Κατελάβομεν Τένεδον. Αναμένομεν αντίπαλον στόλον. Εάν στόλος σας στερείται γαιάνθρακας, είμαι προθυμώτατος παραχωρήσω» ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ.
Στις 28 Οκτωβρίου καταπλέουν στον Μούδρο προερχόμενα εκ Σκιάθου τα τορπιλοβόλα Τ2 και Τ5 και την επομένη το πλωτό νοσοκομείο ΙΩΝΙΑ.
Νοέμβριος 1912
Στις 2 Νοεμβρίου και ώρα 07.00 αποπλέουν από Μούδρο το «Αβέρωφ» με τα «Πάνθηρ», «Ιέραξ» και «Θύελλα» με άγημα προς κατάληψη του Αγίου Όρους. Στις 11.30 οι Μονές φέρονται σημαιοστολισμένες. Το ΑΒΕΡΩΦ ανταποδίδει με 21 χαιρετιστήριες βολές. Μετά κατάπλου 13.45 στον όρμο Πρόβλακα εξέρχεται άγημα αξιωματικών, το οποίου εν ονόματι του Βασιλιά των Ελλήνων υψώνει την Ελληνική σημαία και κρατά τον Καϊμακάμη και άλλους Οθωμανούς ως «αμαχητί αιχμαλώτους πολέμου». Στις 18:00 πλοία αποπλέουν για Λήμνο, εκτός του «Θύελλα» που σπεύδει προς Ικαρία.
Στις 4 Νοεμβρίου και ώρα 14.00 το «Θύελλα» αναφέρει κατάληψη Ικαρίας.
Στις 7 Νοεμβρίου το απόγευμα τα 4 θωρηκτά με επικεφαλής το «Αβέρωφ», καθώς και τα «Ιέραξ», «Νίκη», «Ασπίς», «Βέλος», τα τορπιλοβόλα Τ-12 και Τ-14, εμπορικά Κανάρης και Πέλοψ πλήρη ναυτικών αγημάτων και με το νεότευκτο Α/Τ «Νέα Γενεά» που συνοδεύει τα εμπορικά Ισμήνη και Καλουτά που μεταφέρουν ελληνικό τάγμα αποπλέουν για κατάληψη της Μυτιλήνης. Την επομένη το πρωί 05.00 επιχειρείται η απόβαση. Το μεσημέρι η νήσος είχε καταληφθεί. Στις 11.00 ο ελληνικός στόλος επαναπλέει στον Μούδρο.
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες καθώς ο Τουρκικός Στόλος παρέμεινε κλεισμένος στα Δαρδανέλλια λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Με το τέλος του πολέμου εισέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποθεώθηκε από τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
Μικρασιατική εκστρατεία
Κατά τις επιχειρήσεις στην Μικρά Ασία, η κύρια προσφορά του ήταν η μεταφορά στρατιωτών και η κάλυψη των αποβατικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Θράκη.
Το 1925 το θωρηκτό αναβαθμίστηκε στα ναυπηγεία Foregs et Chantiers, στην Τουλόν της Γαλλίας, για να ανταποκρίνεται στις καινούργιες απαιτήσεις. Έγινε αλλαγή λεβήτων και προβολέων, γενική επισκευή του σκάφους και των μηχανών με την οποία ανέκτησε την αρχική μέγιστη ταχύτητά του, αντικαταστάθηκε η ηλεκτρική εγκατάσταση, τοποθετήθηκαν αντιαεροπορικά πυροβόλα, εγκαταστάθηκε κατευθυντήρας διεύθυνσης βολής, αντικαταστάθηκε ο πρωραίος πολεμικός ιστός με άλλο ψηλότερο που έφερε εξαιρετική θωράκιση διεύθυνσης βολής κ.λπ. Το 1928 όλες οι εργασίες είχαν αποπερατωθεί και το πλοίο ήταν και πάλι επιχειρησιακά έτοιμο.
Όπως και το 1911, έτσι και το 1937 ο «Αβέρωφ» βρέθηκε πάλι στη Βρετανία, αυτή τη φορά για τις τελετές της στέψης του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ΄.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Μετά την εισβολή και ραγδαία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941, λόγω της παλαιότητάς του, το ΓΕΝ σχεδίαζε να το βυθίσει, αλλά το πλήρωμά του εξεγέρθηκε και με δική του πρωτοβουλία διέφυγε στην Αλεξάνδρεια[εκκρεμεί παραπομπή]. Το Αβέρωφ ήταν ένα από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα περισσότερα βυθίστηκαν από τις επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου το θωρηκτό έκανε περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό.
Απελευθέρωση
Στις 17 Οκτωβρίου 1944, επικεφαλής για άλλη μια φορά του Στόλου, μετέφερε την τότε ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα, με πλοίαρχο τον μετέπειτα Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας στις κυβερνήσεις Πέτρου Βούλγαρη, Σπυρίδωνα Μάτεση, ο οποίος υπήρξε και ο τελευταίος πλοίαρχος του Αβέρωφ. Το πλοίο αποσύρθηκε το 1952 και μέχρι το 1984 ήταν αγκυροβολημένο στον Πόρο.
Πλωτό Ναυτικό
Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο (Πλωτό Ναυτικό Μουσείο Θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ») και το μετέφερε στο Φάληρο. Εκεί βρίσκεται από τότε και τιμά με την παρουσία του το Ελληνικό Ναυτικό και την ναυτική κληρονομιά της Ελλάδος.
Απόδοση τιμών
Τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού που εισέρχονται στο λιμάνι του Φαλήρου πρέπει να τιμήσουν το «Γ. Αβέρωφ».
Ο κυβερνήτης διατάζει το πλήρωμα «προς το Θωρηκτό Αβέρωφ Ακινησία Αριστερά (ή δεξιά ανάλογα με την πλευρά του πλοίου που φαίνεται το θωρηκτό)» και με το σχετικό σφύριγμα το πλήρωμα στέκεται σε στάση προσοχής πάνω στο κατάστρωμα κοιτώντας προς την πλευρά του θωρηκτού και οι αξιωματικοί χαιρετούν το θρυλικό θωρηκτό.
Το 2003 βραβεύτηκε για τις υπηρεσίες που προσέφερε με το χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.
Η Επιστροφή
Στις 26 Απριλίου 2017, το Αβέρωφ απέπλευσε ύστερα από 14 χρόνια απ’το μόλο του Φλοίσβου για την επισκευαστική του Σκαραμαγκά όπου έμεινε μέχρι τον Ιούλιο.
Στις 5 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το θωρηκτό ξεκίνησε το ταξίδι του με την βοήθεια των ρυμουλκών για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τις ανάγκες της παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου.
Πληροφορίες: Wikipedia
