O Φράνσις Αντετοκούνμπο ή Οφίλι, ο πέμπτος Αντετοκούνμπο που στην πραγματικότητα είναι –ηλικιακά– ο πρώτος, καταφτάνει στο ραντεβού μας καλοκαιρινός αλλά λίγο μαζεμένος. Μετά τα πρώτα πέντε δέκα λεπτά, το αφρικανικό του χαμόγελο γεμίζει τον χώρο. Το ογκώδες και βαρύτιμο δαχτυλίδι των πρωταθλητών Μιλγουόκι Μπακς λάμπει στο χέρι του σαν πολύτιμος φάρος. Ο Φράνσις δεν θέλει να μιλήσει μόνο για το βαρύ όνομά του, αλλά και για τη δική του δουλειά, τη δική του καριέρα ως μουσικός, τη δική του ζωή. Οταν οι γονείς του έφυγαν για το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα ο Φράνσις ήταν μωρό παιδί. Τρεις δεκαετίες αργότερα, στα 34 του, είναι εδώ, αδιάσπαστο μέλος αυτής της ευλογημένης οικογένειας, αυτόφωτος καλλιτέχνης και πατέρας μιας τετράχρονης κόρης, απαλλαγμένος πια από το άγχος της επιβίωσης. «Το όνομα Αντετοκούνμπο είναι ευλογία» τονίζει. «Ο Γιάννης είναι ο μικρός μου αδερφός και το παγκόσμιο είδωλο, αλλά όσα γίναμε τα οφείλουμε στους γονείς και τους παππούδες μας».
Η μουσική που γράφεις και παίζεις με το όνομα Oφίλι προδίδει έναν άνθρωπο εξωστρεφή.
Δεν είμαι ιδιαίτερα ανοιχτός, αλλά αυτό είναι το πρόσωπο που πρέπει να δείχνω στη σκηνή. Η μουσική afrobeat είναι η πολιτισμική κληρονομιά που έφερα μαζί μου από την Αφρική, κάτι σαν προσωπική διάλεκτος που προωθεί την κουλτούρα στην οποία μεγάλωσα. Δεν εξυμνεί τη βία αλλά τη χαρά. Είναι μουσική της αγάπης, με στίχους αισιόδοξους. Και με αντιπροσωπεύει εκατό τοις εκατό!
Τι πρέπει να ξέρει κάποιος που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ στη μαύρη Αφρική;
Ο τόπος μου δεν είναι επικίνδυνος και απειλητικός, όπως τον περιγράφουν τα social media. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Τον επισκέπτη θα τον υποδεχτούν άνθρωποι φιλόξενοι και ανοιχτόκαρδοι.
Στη Νιγηρία μας μαθαίνουν να είμαστε πειθαρχημένοι, να σεβόμαστε τους μεγαλύτερους και να προσέχουμε τον εαυτό μας. Αυτό που δίνεις στην κοινωνία, αυτό θα σου δώσει πίσω και εκείνη. Μόνο η αγνή και άδολη αγάπη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
«Τίποτε στη ζωή δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται να μάχεσαι καθημερινά. Εμείς είχαμε την προσφυγιά, άλλοι μπορεί να περνάνε αρρώστιες και πολέμους…»
Ζούσες στην πόλη ή την επαρχία;
Μεγάλωσα στην πιο πολύβουη μεγαλούπολη της Αφρικής. Η Νιγηρία είναι το πολυπληθέστερο έθνος της ηπείρου, ενώ στο Λάγος ζουν και πολλοί ξένοι, οπότε θυμίζει Νέα Υόρκη. Η κακή φήμη της χώρας οφείλεται στις διεφθαρμένες κυβερνήσεις και στο χρήμα, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Οσοι μπορούν να ταξιδέψουν στον κόσμο και να μορφωθούν θα κάνουν τη Νιγηρία καλύτερη. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ζω στην Ελλάδα και μου αρέσει πολύ, αλλά η Αφρική θα είναι πάντοτε το σπίτι μου.
Μα δεν είναι πολύ διαφορετική η ζωή εδώ;
Αντίθετα, πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες! Και οι δύο χώρες έχουν πλούσιο πολιτισμό, ενώ αλλού ο κόσμος ζει για το σήμερα, χωρίς να σκοτίζεται για τίποτε. Τόσο οι Ελληνες όσο και οι Νιγηριανοί μαθαίνουν τον σεβασμό, την οικογένεια, την κουλτούρα, την πίστη στον θεό. Και φροντίζουν να μεταδώσουν αυτές τις αξίες από γενιά σε γενιά.
Ουσιαστικά τους γονείς σου δεν τους γνώρισες ποτέ ως παιδί. Εμεινες πίσω με τους παππούδες σου από πολύ μικρή ηλικία.
Η μητέρα μου ήταν το αγαπημένο παιδί της οικογένειας και αυτή η αγάπη μεταδόθηκε και σε μένα. Δεν μπορώ να πω ότι έζησα δύσκολα παιδικά χρόνια, αφού συνήθισα γρήγορα τη νέα πραγματικότητα. Μου εξήγησαν ότι η φυγή των γονιών μου δεν ήταν συνειδητή επιλογή και έτσι δεν κράτησα ποτέ κακία ή πικρία. Ολα στη ζωή συμβαίνουν για κάποιο λόγο. Είμαι πολύ ήρεμος άνθρωπος και έχω κατανόηση. Ο συγχωρεμένος ο παππούς μου ήταν ο ήρωάς μου, ένας σπουδαίος άντρας. Ηταν μορφωμένος, συγκροτημένος, μελετούσε, πίστευε στον θεό, έβλεπε τη ζωή με θετική ματιά, ήταν το καλό παράδειγμα. Ολοι έλεγαν τα καλύτερα λόγια γι’ αυτόν. Οι παππούδες μού έδωσαν το τοπικό όνομα Οφίλι, που σήμερα είναι το καλλιτεχνικό μου ψευδώνυμο.
Δεν ρωτούσες τι απέγιναν οι γονείς σου και πότε θα γυρίσουν;
«Εφυγαν για τη Δύση αναζητώντας μια καλύτερη ζωή» μου έλεγαν. Δεν ήξερα πού ακριβώς βρίσκονταν. Πότε πότε η μητέρα μου τηλεφωνούσε στο σπίτι για να μάθει πώς περνάμε. «Να προσέχετε και να είστε ασφαλείς» μας συμβούλευε. Αργότερα η επικοινωνία έγινε πιο τακτική, χάρη στο ίντερνετ που μίκρυνε τις αποστάσεις και άλλαξε τον κόσμο.
Ωσπου έφτασε η μεγάλη ώρα για να συναντηθείτε ξανά.
Ναι, ήμουν πια 26-27 ετών και η ζωή μου άλλαξε μεμιάς. Δεν υπήρχε η δυνατότητα να ταξιδέψω νωρίτερα, ενώ και οι γονείς μου δεν είχαν τα απαραίτητα χαρτιά για να έρθουν στη Νιγηρία. Οταν ανταμώσαμε και ξαναγίναμε οικογένεια το συναίσθημα ήταν εκπληκτικό και η συγκίνηση μεγάλη. Τώρα πια δεν μιλάμε πολύ για το παρελθόν. Ξέρεις, όλοι περνάνε δυσκολίες και είναι λάθος να παραπονιόμαστε στον θεό. Τίποτε στη ζωή δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται να μάχεσαι καθημερινά. Εμείς είχαμε την προσφυγιά, άλλοι μπορεί να περνάνε αρρώστιες και πολέμους…
Ο πατέρας σου, ο Τσαρλς, πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2017. Πρόφτασες να τον γνωρίσεις;
Ναι, ευτυχώς τον πρόλαβα προτού φύγει. Οπως βλέπεις, κανείς δεν ξέρει τι του ξημερώνει. Ηταν ο καλύτερος πατέρας που θα μπορούσε να ονειρευτεί κανείς. Πειθαρχημένος, ήρεμος, γεμάτος με αγάπη. Ενα ζωντανό καλό παράδειγμα. Ετσι θα τον θυμάμαι πάντοτε.
Και η μάνα; Πώς είναι η κ. Βέρα; Δεν μιλάει και πολύ συχνά…
Είναι η μητέρα-βασίλισσα! Η καλύτερη μάνα του κόσμου για όλα τα παιδιά της! Μας δίδαξε να είμαστε ταπεινοί, να μην επιτρέπουμε σε κανέναν να μας φοβερίζει ή να μας απαξιώνει ή να μας βάζει στο περιθώριο. Από τη μαμά μάθαμε ότι ο θεός είναι τα πάντα, η προστασία μας και η καθοδήγησή μας.
Είσαι λοιπόν θρήσκος όπως και τα αδέρφια σου.
Πιστεύω περισσότερο στην πνευματικότητα παρά στην οργανωμένη εκκλησία. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να μισούμε τους αλλόθρησκους. Η θρησκεία δημιουργεί προβλήματα και πολέμους στον κόσμο. Εγώ είμαι χριστιανός αλλά δεν πιστεύω σε κάτι διαφορετικό από τους μουσουλμάνους ούτε έχω κάτι να χωρίσω μαζί τους. Αγαπώ τον γείτονά μου, αλλά κρατάω αποστάσεις από τη θρησκεία όταν αυτή εκφυλίζεται σε πολιτική.
Τι είναι ο Γιάννης για εσένα;
Είναι ο αδερφός μου αλλά και ο ήρωάς μου. Εχει μείνει ίδιος κι απαράλλακτος, ήρεμος και προσγειωμένος και προσφέρει έμπνευση στα μικρά παιδιά. Δεν υποκρίνεται και δεν χάνει τον στόχο από τα μάτια του. Αλλος στη θέση του, με τόσα χρήματα και δόξα στα 20 του χρόνια, θα άλλαζε μυαλά και θα ξέφευγε. Ο Γιάννης είναι ένα είδωλο, ένας πρωταθλητής, ένας άνθρωπος που έφτασε στον ουρανό με σκληρή δουλειά και αφοσίωση. Ο Γιάννης είναι πάνω απ’ όλα ένα μήνυμα για τη νεολαία. Ενας στρατιώτης, ένας γιος της γης…
Τι συμβολίζει το δαχτυλίδι των Μπακς που φοράς;
Είναι πραγματικό, ξέρεις, και όχι απομίμηση! Το φοράω για να αισθάνομαι την ενέργεια, το πνεύμα του νικητή, το μέγα κατόρθωμα. Οποτε το βλέπω αισθάνομαι και εγώ πρωταθλητής!
Για εσένα προσωπικά το επώνυμο Αντετοκούνμπο είναι ευλογία ή κατάρα;
Χμμμ… Σε γενικές γραμμές είναι ευλογία. Ζω σε μια εύθραυστη ισορροπία, με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Προσπαθώ να μη χρησιμοποιώ το όνομά μου. Θέλω να μου φέρονται οι άλλοι σαν να μην ξέρουν ποιος είμαι. Πριν από μερικούς μήνες, βέβαια, με τα χιόνια, δεν έβρισκα τρόπο για να πάω στο αεροδρόμιο, ώσπου όλες οι πόρτες άνοιξαν όταν κάποιος ανέφερε το όνομά μου! Ηταν χρήσιμο αλλά όχι σωστό. Εγώ θέλω να με ξέρει ο κόσμος για τη μουσική μου, για το πάθος μου. Η καλλιτεχνική μου καριέρα δεν είναι κάτι χτεσινό ούτε ποντάρει στο όνομα Αντετοκούνμπο για να απογειωθεί.
Ησουν αόρατος για χρόνια, μέχρι το 2018, όταν μαθεύτηκε ότι θα ερχόσουν στην Ελλάδα με συμβόλαιο επαγγελματία ποδοσφαιριστή στη Σπάρτη.
Ναι, ήμουν ο μυστηριώδης άγνωστος αυτής της ιστορίας! Οι τραυματισμοί δεν με άφησαν να παίξω πολύ. Δεν ήθελα να πιέσω τον εαυτό μου και έτσι προτίμησα να στραφώ στη μουσική.
Εγκαταστάθηκες τότε στην Ελλάδα, όπου γεννήθηκε και η κόρη σου το ίδιο καλοκαίρι. Δεν αντιμετώπισες γραφειοκρατικά προβλήματα ως αλλοδαπός; Εσύ δεν έχεις ελληνικό διαβατήριο.
Φροντίζω να υποβάλλω τα χαρτιά μου για να ανανεώνω την άδεια παραμονής, όπως απαιτεί ο νόμος. Κανένας δεν είναι πάνω από το σύστημα. Οι κάτοικοι αυτής της χώρας έχουν φερθεί γενναιόδωρα στην οικογένειά μου. Ελπίζω ότι η ιστορία της φαμίλιας Αντετοκούνμπο θα αλλάξει τη νοοτροπία ορισμένων. Θα τους κάνει να καταλάβουν ότι ο τόπος μάς χωράει όλους. Αλλωστε, σήμερα είμαστε εδώ και αύριο ίσως αλλού. Πρέπει να δεχόμαστε ο ένας τον άλλον, ανεξάρτητα από τη φυλή. Σιγά σιγά γίνομαι κι εγώ Ελληνας. Οταν τσακώνομαι με κάποιον τον λέω «μαλάκα», χα χα!
Η Ελλάδα του 2022 δεν είναι το πιο φιλόξενο μέρος για έναν ξένο, και μάλιστα μαύρο.
Μα δεν γίνεται να αρέσεις σε όλους. Τον ρατσισμό μπορεί να τον βιώσουν στην καθημερινότητά τους οι πάντες, ακόμη και οι Ελληνες. Και δεν έχει να κάνει απαραίτητα με το χρώμα του δέρματος. Για παράδειγμα, υπάρχει ταξικός ρατσισμός ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν θυμό και δυστυχία, οπότε ψάχνουν κάποιον ή κάτι, οτιδήποτε, για να ξεσπάσουν πάνω του…
Η μουσική πορεία
Οι ρίζες της ξεσηκωτικής afrobeat μουσικής του 34χρονου Οφίλι εδράζονται στην κληρονομιά του περίφημου Νιγηριανού πιονιέρου Φελά Κούτι. «Αυτός ήταν το δέντρο από το οποίο ξεπήδησαν όλα τα κλαδιά» εξηγεί. Ο Φράνσις Αντετοκούνμπο αγαπάει και τους ράπερ, παλαιάς και νέας σχολής, από Τούπακ και Μπίγκι μέχρι Ντρέικ, Κάνιε Γουέστ και Nας. Σήμερα, εν Ελλάδι, όμως, ανοίγει τις συναυλίες του Γιώργου Μαζωνάκη, με τον οποίο ελπίζει να συνεργαστεί και τον χειμώνα «στα μπουζούκια που μου αρέσουν και ως ήχος», όπως λέει! Μάλιστα η συμφωνία για συνεργασία κλείστηκε στην εν Αθήναις πρεμιέρα της ταινίας «Rise», την οποία ο Φράνσις έντυσε με τα προσωπικά του τραγούδια. Το κοινό του Μαζωνάκη («είναι βασιλιάς της νύχτας και ωραίος τύπος») ακούει στα γήπεδα της επικράτειας τη μουσική του Οφίλι και ανακαλύπτει καινούργια ηχοτοπία. «Με έπιασε τις προάλλες μια γιαγιά και μου έλεγε ότι τα τραγούδια μου την έκαναν να χορεύει» λέει γελώντας ο ίδιος. Η ελληνική εταιρεία στην οποία ηχογραφεί ο Οφίλι είναι η σχετικά νεοσύστατη Sky Vector, προσωπικό δημιούργημα του Θανάση Αντετοκούνμπο! «Εγώ όμως έβαλα την ιδέα και τη μουσική» παρεμβαίνει ο μεγαλύτερος αδερφός. «Οι μέρες της βιοπάλης έχουν περάσει. Σιγά σιγά ελπίζω να γίνω γνωστός και σε άλλες χώρες, χωρίς να χρησιμοποιώ την αναγνωρισιμότητα του επωνύμου μου. Θέλω να καταλάβει ο κόσμος ότι δεν είμαι απλώς ένα βαρύ όνομα».
