Ανυπαρξία ελέγχου, παράνομες επιχειρήσεις, αδιάφορες αρχές, ακατάλληλοι και κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι και στο κέντρο όλων αυτών τεράστιοι κίνδυνοι για την ασφάλεια των παιδιών
Μπορεί η σχολική χρονιά να έχει επίσημα τελειώσει, όμως περίπου 80.000 μαθητές μέχρι και 13 ετών συμμετέχουν σε summer camps, τα οποία διοργανώνουν ιδιωτικοί φορείς όπως σχολεία, φροντιστήρια ή κέντρα μελέτης. Πρόκειται για προγράμματα απασχόλησης με δραστηριότητες είτε στον χώρο π.χ. του σχολείου είτε σε εξωτερικούς χώρους υπό τη μορφή εκδρομής, όπως στη θάλασσα ή στο βουνό. Εξαιτίας της ελλιπούς εποπτείας από την πλευρά του κράτους, στα προγράμματα αυτά ελλοχεύουν σημαντικοί κίνδυνοι τόσο για την ίδια την προστασία και τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών όσο και για τα –ανύπαρκτα– εργασιακά δικαιώματα των απασχολουμένων. Το κόστος δε ποικίλλει, με τα προγράμματα να ξεκινούν από 130 ευρώ και να φτάνουν μέχρι και τα 400 ευρώ την εβδομάδα.
Οπως σημειώνει μιλώντας στο Documento ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδος (ΟΙΕΛΕ) Γιώργος Χριστόπουλος, «τα summer camps είναι άτυπες δομές. Δεν υπάρχει κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο. Τα διοργανώνουν πολλοί φορείς, από αθλητικά σωματεία μέχρι δήμοι. Ωστόσο ένα μεγάλο κομμάτι αυτών τα διοργανώνουν μονάδες ιδιωτικής εκπαίδευσης».
Ο ίδιος στη συνέχεια εξηγεί τους λόγους που η ΟΙΕΛΕ έχει εκφράσει την έντονη ανησυχία της σχετικά με τη λειτουργία αυτών των δομών: «Εμείς θέτουμε ως προτεραιότητα την υγεία και την ασφάλεια των παιδιών και θεωρούμε ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτες δεν διασφαλίζονται. Εχουμε ξεκινήσει και το λέμε από πέρυσι. Κατά βάση τα τελευταία δυο τρία χρόνια έχουν αρχίσει να γίνονται summer camps, ειδικά μετά την πανδημία. Ποιοι όμως από την ιδιωτική εκπαίδευση διοργανώνουν summer camps; Τα διοργανώνουν ιδιωτικά δημοτικά, ιδιωτικά νηπιαγωγεία, πολύ λίγα φροντιστήρια και κέντρα ξένων γλωσσών και τα κέντρα μελέτης, φροντιστήρια δημοτικού, που ωστόσο απαγορεύονται από τον νόμο και με τα οποία υπάρχει το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Κατά κύριο λόγο στα summer camps κάνουν πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, ενώ ταυτόχρονα κάνουν και εκδρομές στη θάλασσα ή στο βουνό όπου αναπτύσσουν διάφορες εξωτερικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα αναρριχήσεις ή κολύμπι. Ολα αυτά όμως χωρίς κανένα πλαίσιο. Καμία αρχή δεν γνωρίζει τίποτε. Ούτε ποιοι δουλεύουν ούτε τίποτε» συμπληρώνει ο Γ. Χριστόπουλος.
Εργασιακός μεσαίωνας με την απειλή της απόλυσης
Σύμφωνα με όσα καταγγέλλει η ΟΙΕΛΕ, η εργασιακή εκμετάλλευση δίνει και παίρνει αφού ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί εξαναγκάζονται να εργαστούν –αν και δεν είναι υποχρεωμένοι– και μάλιστα χωρίς αμοιβή στα summer camps, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που δουλεύουν χωρίς σύμβαση ή με συμβάσεις άσχετες με το αντικείμενο της εργασίας που προσφέρουν. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο όγκος των καταγγελιών που δέχεται η ομοσπονδία κάθε χρόνο είναι μεγάλος.
«Παίρνουν τους δασκάλους ή τους νηπιαγωγούς και με την απειλή της απόλυσης τους λένε “θα δουλέψετε στο summer camp τζάμπα για όσο κρατήσει, ένα μήνα, ενάμιση”. Καταρχάς, αυτό είναι παράνομο γιατί η δουλειά των εκπαιδευτικών είναι να κάνουν μάθημα στα παιδιά και όχι να κάνουν φύλαξη το καλοκαίρι. Κατά δεύτερον, οι εκπαιδευτικοί της ιδιωτικής εκπαίδευσης έχουν διακοπές όπως έχουν και οι εκπαιδευτικοί του δημοσίου. Κατά τρίτον, αν υποθέσουμε ότι κάποιος εκπαιδευτικός θέλει να δουλέψει στο summer camp, πρέπει να αμειφθεί πρόσθετα, με τροποποίηση της σύμβασής του. Τίποτε από αυτά δεν ισχύει στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων. Αυτό είναι το κομμάτι το εργασιακό, ότι κάποιοι άνθρωποι απασχολούνται παράνομα διά της βίας χωρίς να πληρώνονται» λέει χαρακτηριστικά ο Γ. Χριστόπουλος.
Στην τύχη η ασφάλεια των παιδιών
Ταυτόχρονα όμως μεγάλη είναι η ανησυχία σχετικά με την ασφάλεια των παιδιών, αφού πολλοί απασχολούμενοι στα εν λόγω προγράμματα απασχόλησης για παιδιά, κυρίως της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, εργάζονται χωρίς καμία πιστοποίηση για δραστηριότητες που ενδέχεται να είναι επικίνδυνες για παιδιά, όπως για παράδειγμα η κολύμβηση ή η αναρρίχηση σε κάποιο βουνό.
«Πέρα όμως από το εργασιακό υπάρχει θέμα ασφάλειας για τα παιδιά. Σε δραστηριότητες υπαίθριες ή αθλητικές οι άνθρωποι οι οποίοι είναι δάσκαλοι ή νηπιαγωγοί και πάνε τα παιδιά για μπάνιο δεν ξέρουν πώς να τα προστατεύσουν αν πάθουν κάτι στην πισίνα ή τη θάλασσα. Δεν είναι πιστοποιημένοι οι άνθρωποι, είναι εκπαιδευτικοί. Αρα δεν αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη γι’ αυτά τα πράγματα. Τι θα γίνει αν πνιγεί ένα παιδάκι; Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη;» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της ομοσπονδίας ιδιωτικών εκπαιδευτικών.
«Δεν ίδρωσε το αυτί κανενός»
Η ΟΙΕΛΕ για ακόμη μία φορά φέρνει την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προ των ευθυνών της, καθώς, όπως σημειώνει ο πρόεδρός της, «πέρυσι είχαμε στείλει μια επιστολή στα υπουργεία Εργασίας, Παιδείας και Υγείας και τους ενημερώναμε για το πρόβλημα, ότι είναι πολύ σημαντικό και πως πρέπει να κάνουν κάτι επειδή κινδυνεύουν οι ζωές των παιδιών. Δεν ασχολήθηκε κανείς. Δεν έγινε ούτε ένας έλεγχος σε summer camp. Μία κυρία μάλιστα, διευθύντρια Αγωγής Υγείας σε νομό μεγάλου νησιού, μου είπε: “Διάβασα την επιστολή σας και επειδή έχω μικρά παιδιά έβαλα την υπηρεσία μου να κάνει έναν υγειονομικό έλεγχο σε ένα από αυτά τα summer camps από κέντρο μελέτης”. Οπως μου είπε, μπήκαν μέσα και βρήκαν ότι οι μισοί εργαζόμενοι δεν είχαν καθόλου συμβάσεις, ενώ οι άλλοι μισοί είχαν συμβάσεις εργατών ορυχείου. Παρ’ όλα αυτά, δεν ίδρωσε το αυτί κανενός».
Παράνομα και χωρίς πιστοποίηση
Οπως τονίζει ο Γ. Χριστόπουλος, το μεγαλύτερο αγκάθι βρίσκεται στα κέντρα μελέτης, τα οποία είναι… παράνομα καθώς υπάρχει νόμος που απαγορεύει τα φροντιστήρια δημοτικού. Σε μια σουρεαλιστική περιγραφή ο ίδιος εξιστορεί στο Documento την απάντηση του υπουργείου σχετικά με αυτό: «Οταν στείλαμε ως ΟΙΕΛΕ μια επιστολή στο υπουργείο Παιδείας για τα κέντρα μελέτης, τα οποία είναι χιλιάδες δομές σε όλη την Ελλάδα που λειτουργούν εναντίον του νόμου, μας απάντησαν επίσημα ότι από τη στιγμή που απαγορεύονται διά νόμου… δεν υπάρχουν. Είναι δηλαδή σαν να λέμε ότι η ηρωίνη είναι παράνομη, άρα δεν υπάρχει».
Οπως σημειώνει, το πρόβλημα της απόδοσης ευθυνών στο κομμάτι των εργασιακών σχέσεων αλλά και του κινδύνου να πάθουν κάτι τα παιδιά τα οποία δεν φυλάσσονται από κάποιον πιστοποιημένο συνεργάτη διογκώνεται στα κέντρα μελέτης αφού «πρόκειται για μια δομή που θα έρθουν να πουν ότι δεν υπάρχει, θα την τιμωρήσεις; Εχουμε τέτοια παράδοξα».
Το πρόβλημα όμως, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ, δεν περιορίζεται μόνο στην απόδοση ευθυνών αλλά αφορά τον συνολικό τρόπο λειτουργίας των εν λόγω δομών. «Το ιδιωτικό σχολείο έχει τη δυνατότητα από τον νόμο να κάνει πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες στο κτίριό του μετά τη λήξη του σχολικού έτους ή σε αργίες και διακοπές, αόριστα όμως. Δεν υπάρχει πλαίσιο για το ποιες δραστηριότητες μπορούν να κάνουν, πώς πρέπει να δουλέψουν, τι ειδικότητες πρέπει να δουλέψουν. Τα κέντρα μελέτης είναι δομές οι οποίες είναι κυριολεκτικά στον αέρα. Επειδή υπάρχει το άρθρο 56 του νόμου 682/77, ο οποίος είναι ο νόμος για την ιδιωτική εκπαίδευση που λέει ότι απαγορεύονται τα φροντιστήρια πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα κέντρα μελέτης λειτουργούν με ό,τι ΚΑΔ θέλουν: υπηρεσίες, γραφείο, εμπορικό κατάστημα κ.λπ. Το μεγάλο πρόβλημα όμως είναι ότι όλες οι μονάδες ιδιωτικής εκπαίδευσης κτιριολογικά εποπτεύονται αυστηρότατα από τον ΕΟΠΕΠ (Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού) που υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας. Για τα κέντρα μελέτης, επειδή δεν ανήκουν πουθενά, δεν υπάρχει πλαίσιο λειτουργίας, δεν υπάρχει νόμος, δεν υπάρχει απολύτως τίποτε, δεν ελέγχονται τα κτίριά τους. Υπάρχουν κέντρα μελέτης που έχουν τάξεις χωρίς παράθυρα. Κανείς δεν ξέρει αν τα κτίρια αυτά έχουν ελεγχθεί σεισμικά, κανείς δεν ξέρει αν τα κτίρια αυτά τηρούν τις προδιαγραφές, π.χ. πυροσβεστικές φωλιές, τουαλέτες, αναλογία παιδιών ανά αίθουσα κ.λπ. Αρα λοιπόν τα ίδια τα κτίρια είναι ανέλεγκτα» τονίζει:
«Επειδή ακριβώς δεν υπάρχει νόμος, κανείς δεν ξέρει ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα παιδιά. Είναι εκπαιδευτικοί; Είναι παιδεραστές; Είναι δολοφόνοι; Δεν ξέρει κανείς ποιοι είναι εκεί μέσα και ποιοι ασχολούνται με παιδιά» προσθέτει και εξηγεί: «Αυτές λοιπόν οι μονάδες κάνουν summer camps. Αν ένα ιδιωτικό σχολείο πάει τα παιδιά σε μια υπαίθρια δραστηριότητα, έχει τουλάχιστον τα σχολικά, που έχουν μία πιστοποίηση, έχουν ελεγχθεί – αν και στα σχολικά των ιδιωτικών έχουν εντοπιστεί προβλήματα και τα έχουμε επισημάνει. Το κέντρο μελέτης που είναι εκτός νόμου είναι εκτός εποπτείας της πολιτείας και κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει, ποιος ξέρει ποιος είναι ο οδηγός; Ποιος ξέρει ποιο είναι το όχημα; Πληροί τις προϋποθέσεις ασφαλείας; Ο οδηγός έχει επαγγελματικό δίπλωμα; Ποιοι είναι αυτοί που πάνε τα παιδιά στη θάλασσα; Ποιοι είναι αυτοί που τα εποπτεύουν; Είναι τεράστιο το ζήτημα».
Γερασμένα λεωφορεία και ανέλεγκτα κτίρια
«Μετά το δυστύχημα των Τεμπών έκανα μια λίστα με το πού μπορεί να έχουμε Τέμπη στην ιδιωτική εκπαίδευση. Σίγουρα θα θρηνήσουμε θύματα, το θεωρώ μαθηματικά βέβαιο. Οταν έχεις σχολικά λεωφορεία που έχουν υπερβεί τα 13 χρόνια, τη νόμιμη ηλικία, όταν έχεις κέντρα μελέτης που κανείς δεν έχει ελέγξει τα κτίρια, όταν έχεις τα summer camps όπου τουλάχιστον οι μισοί που δουλεύουν ούτε συμβάσεις έχουν ούτε πιστοποιήσεις, κάτι θα γίνει, θα σπάσει ένα πόδι, ένα κεφάλι. Είναι μοιραίο» συμπληρώνει ο Γ. Χριστόπουλος τονίζοντας την επικινδυνότητα της κατάστασης.
Εξαιτίας αυτού η ΟΙΕΛΕ απευθύνθηκε στην Επιθεώρηση Εργασίας και στον Συνήγορο του Πολίτη (για τα Δικαιώματα του Παιδιού). «Στις δύο ανεξάρτητες αρχές αποφασίστηκε μετά τη συνάντηση προγραμματισμός δειγματοληπτικών ελέγχων με μεικτά κλιμάκια όρων εργασίας, υγείας και ασφάλειας».
Σημειώνεται πως ο Συνήγορος του Πολίτη μετά τη διερεύνηση και συλλογή στοιχείων θα εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής πρότασης θεσμοθέτησης πλαισίου για τη λειτουργία των summer camps.
